جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

آزار بده و آزار ببین


آزار بده و آزار ببین

بررسی کتاب دلیل اینکه از چیزهای دلپذیر محرومیم نگاشت رابطۀ میان ترول بازی آنلاین و جریان اصلی فرهنگ نوشتۀ ویتنی فیلیپس

هرجای اینترنت بروید، یک دستۀ خاص از کاربران را می بینید که قواعد رفتارشان با بقیه فرق دارد. تنها دلیل زندگی این آدم ها (می گویم آدم ها، چون آنجا، پشت آن وی.پی.ان ها و اکانت های قلابی، بالاخره آدم نشسته است) آن است که مخلّ آسایش دیگران شوند، وقتشان را تلف کنند و احساساتشان را جریحه دار. همیشه دنبال افتضاح ترین ترکیب عکس و حرف هستند تا حوالۀ غریبه های ازهمه جا بی خبر کنند. تیشه به ریشۀ ابراز عقیدۀ صادقانه و علنی می زنند، اگر که یافت شود. این ترول ها۱ از کجا آمده اند؟ و مهم تر اینکه چطور سرجایشان برمی گردند؟

کار ویتنی فیلیپس (پژوهشگر ادبیات فولکلور)، که نوشتن دربارۀ ترول ها را شروع کرد، به نظر همکارانش معقول می آمد تا اینکه فهمیدند منظورش ترول های اینترنتی است. حاصل کار او کتاب دلیل اینکه از چیزهای دلپذیر محرومیم: نگاشت رابطۀ میان ترول بازی آنلاین و جریان اصلی فرهنگ۲ است که در آگوست منتشر می شود. این کتاب کوتاه اما متمرکز تا عمق فرهنگ ترول بازی و رویه های متعارف عملیاتی شان را می کاود. البته ترول های موجهی هم هستند، مثل گروه انانیموس۳ که به تازگی وارد عرصۀ سیاست شده است و قدری اعتبار و توجه مشروع (به ویژه یادداشت «هکر، حقه باز، افشاگر، جاسوس»۴ از گابریلا کُلمن) جلب کرده است. ولی فیلیپس سراغ آن اصل جنسِ عجیب و قاتی پاتی می رود: آن جماعت نیهیلیستی که از دل محفل های متکی به قانون «آزار بده و آزار ببین» و «بقای بدجنس ترین» مثل وب سایتِ somethingawful.com تکامل یافته اند.

ولی پاداش ترول بازی «هیچی» نیست، «خخخ۵» است. طبق تعریف فیلیپس، خخخ یعنی «نشاط حاد فرد از دیدن پریشانی، خجالت یا خشم دیگری.» هدف ترول ها جمع کردن خخخ است، انگار سکۀ طلایی باشد که در یک بازی کامپیوتری، ولی این بار از جنس تعاملات انسانی، نصیب ترول ها می شود. از دید ترول، تنها کاربرد دیگران آن است که مضحکه شوند تا خخخ نصیب او شود، همراه خنده ها شوند، یا هردو. با وام گرفتن از ایدۀ مارکسیستی «بت وارگی کالاها»، فیلپیس تعبیر «بت وارگی خخخ» را برای تبیین ذهنیّت ترول ها ساخته است: همان طور که فُرم کالا مانع از دیدن فرآیند تولید می شود (وقتی محصولی می خرید، استثمار کارگر را نمی بینید، فقط آن آی پد یا... را می بینید)، بت وارگی خخخ هم همه چیز را زیر نقاب دست انداختن دیگران پنهان می کند. شما دیگر دل پرخون کسی را نمی بینید که دست مایۀ آزار و اذیت شده است.

فیلپیس می نویسد: «آنچه پس از جادوی ترول بازی می ماند خُرده ریزهای پوچی اند که می توان غنیمت بُرد. ترول ها نمی بینند و نمی توانند ببینند که دستاورد تمسخرشان به قیمت چه بهای عاطفی سنگینی به دست آمده است. به همین خاطر است که خنده هایشان عمیقاً بی توجه به سایر وجوه ماجراست و اغلب هاری خصمانه ای در آن دیده می شود.» ترول ها ارزش ذاتی مناقشۀ اجتماعی و تراژدی فردی را دست می گیرند و به یک شوخی موذیانه تبدیل می کنند. آن ها هواداران پروپاقرص خودکشی نوجوان ها، نژادپرستی، زن ستیزی های مبتذل اند و دوست دارند همه چیز و همه کس را حمّال۶ بنامند.

فیلیپس در جریان تحقیقات خود به گروهی از ترول ها نفوذ کرد که با چرندیات دیجیتال به صفحات یادبود درگذشتگان در فیسبوک حمله می کنند. چرا کسی باید دنبال افراد سوگوار برود تا آزارشان دهد؟ او می نویسد: «ترول ها معتقدند که هیچ چیز را نباید جدی گرفت؛ و لذا هرگونه نمایش علنی احساسات، اعتقادات سیاسی و/یا تعصبات ایدئولوژیک انگار ترول ها را به میدان مبارزه طلبیده است. بدین ترتیب، خخخ همچون ضدحمله ای علیه انواع و اقسام دلبستگی هاست؛ و طنز ماجرا همین جاست که ترول ها چنین دلبستۀ خخخ هستند.»

مردم که آنلاین می شوند تا برای غریبه ها سوگواری کنند، گویا، عاطفه شان زیادی آمده است، که همین نکته وسوسه ای گریزناپذیر برای ترول های خخخ طلب می شود. قربانیان انگار آگاهانه، حتی عامدانه، به پیشواز آزار رفته اند. فیلیپس با ترول هایی مواجه شد و مصاحبه کرد که از آنچه ابراز احساس ساختگی قلمداد می کنند به ستوه می آیند. در فرهنگ ترول بازی، حال و هوای «هولدن کالفیلد۷ به باشگاه مشت زنی۸ می رود» جاری است: «معمولی ها» فاقد هوش یا بصیرت لازم برای کنارگذاشتن معیارهای متعارف رفتارهای پسندیده هستند. ولی ترول ها می دانند جریان از چه قرار است، و ابایی از لاقیدبودن ندارند. از آنجا به بعد، هریک سعی می کند از دیگری کم نیاورد تا بالاخره معلوم شود چه کسی آن قدر لاقید است که پیش از دیگران تصاویری از هرزه نگاری کودکان را پُست کند.

رابطۀ میان ترول ها و جریان اصلی فرهنگ به ظاهر خصمانه است. اگر اینترنت را بازار ایده ها بدانیم، ترول ها مثل یک پسرک شیطان گوشه ای کمین کرده و روی اموال مردم ادرار می کنند. ولی وقتی فیلپیس انگیزۀ ترول ها را دقیق تر فهمید، تصویر ماجرا در نظرش قدری تغییر کرد. اگر ترول ها و فاکس نیوز دشمن همدیگرند، چرا هر دو به تصویر عمامه به سر اوباما علاقه مندند؟ فیلیپس برای توصیفشان از استعارۀ «مدفوع جغد» استفاده می کند: برای شناختن یک ارگانیسم، می توانیم فضولاتش را بررسی کنیم. معلوم نیست آیا فیلیپس خود ترول ها را به مدفوع جغد تشبیه کرده است یا اثر حضورشان در دنیا را؛ هرچند اهمیتی هم ندارد.

ترول ها جریان اصلی فرهنگ را پردازش می کنند، اما نه بنا بر معیارهای جدید امروزی. وقتی لحن مجری ته مایۀ نژادپرستانه دارد، ترول ها گفته هایش را به نفرت پراکنی ترجمه می کنند: وقتی نانسی گریس از گم شدن یک دخترک ناز سفیدپوست حرف می زند، ترول ها آن تصویر نژادپرستانۀ مضحکی را که در دل حرف اوست بیرون می کشند و نمایش می دهند. اسلاوی ژیژک، این فیلسوف و ترول نامدار، می نویسد: «امروزه که رسانه ها با اخبار تکان دهنده از انواع و اقسام دیوانگی ها بمبارانمان می کنند، که جریان طبیعی زندگی روزمره مان را به خطر می اندازند، از قاتلان زنجیره ای تا متعصبان مذهبی، از صدام حسین تا کارتل های مواد مخدر، اینجاست که باید بیش از همیشه به آن گفتۀ حکیمانۀ هگل توسل کنیم: منبع اصلی شر همان نگاه خیرۀ بی غرضی است که اطرافمان را پُر از شر می بیند.» اگر سارق بانک در مقایسه با صاحب بانک اصلاً به حساب نمی آید، پس مقابل امثال بیل اریلی۹ هم نباید به ترول ها گیر داد.

پس از جورج کارلین۱۰، در سنت آزادی بیان آمریکایی، عادت کرده ایم شوخ طبعی را با انتقاد اجتماعی برابر بدانیم. انتقاد به صورت گسترده تحت حمایت قانون است و پایۀ فرهنگی وسیعی دارد؛ لذا اگر شوخی را نوعی انتقاد بدانیم، «محض شوخی بود» هم دفاع کارآمدی می شود. فیلیپس دیده است که گاهی اوقات خودش هم به این دام می افتد و ناخودآگاه ترول ها را در نقش قهرمان هایی می بیند که هرچند از همه توسری می خورند اما در مسیرشان ثابت قدم اند. ولی علت رفتارشان هرچه که باشد، ظاهر کارشان را دلپذیر نمی کند. ترول ها به فیلیپس می گویند که «خود واقعی شان» با «خود ترول بازشان» فرق دارد، ولی از دید فیلیپس چنین ادعایی موجه و معنادار نیست، خواه از جانب ترول ها باشد خواه از جانب آن کارشناسان همه فن حریف راست گرایی که مشغول نفرت افروزی اند. ترول هایی که فیلیپس مطالعه کرده است شاید هرازگاه تیرشان به هدف ارزشمند و موجهی هم بخورد، اما در هرحال تلاش می کنند دنیای پیرامونمان بدتر شود.

ترول ها چه کسانی اند؟ تلاش برای تعیین مشخصات جمعیت شناختی ترول ها دنبال نخودسیاه رفتن است. پس فیلیپس، با گذر از آن پرسش، این «واقعیت مشهود» را توصیف می کند که: «ترول ها، بنا به رفتارشان، از جنس مردان، از نژاد سفیدپوست، و بهره مند از قدری امتیازات اقتصادی اند.» خوشبختانه او، بنا به این تشخیص خود، کیفرخواست صادر نمی کند؛ بلکه برای او آن گفتمانی جذاب تر است که ترول ها دلبسته اش هستند. این گفتمان یک «الگوی صُلب خطابه» است، الگویی که «جهان بینی مردمحور را ممتاز و جهان شمول می بیند. آن ها چنین تصلّبی را از دیگران نمی پسندند. ولی اگر خودشان روی کُرسی صدور احکام فلسفی و عاطفی نشسته باشند، می توان دلبستگی های دیگران را به بحث گذاشت.» همه باید طبق قوانین این جامعه گریزان متعصب بازی کنند، وگرنه هدف حملاتی عاطفی قرار می گیرند که واژۀ مردانه برای توصیفشان نداریم.

شاید استعارۀ کرم گوشت خوار جالب به نظر بیاید که، با خوردن گوشت فاسد، زخم را تمیز می کند. ولی آزارندگی ترول ها به معنای مفیدبودنشان نیست. دوباره به تعبیر ژیژک: «آن سوژه ای که نظریه های پست مدرن می ستایند (سوژۀ متفرق و متکثر و ساخت یافته، سوژه ای که به واسطۀ تکرارهای تقلیدیِ مضحکش هرگونه تکلیف نمایشی را خراب می کند، سوژۀ مستعد متمایل به شکل هایی خاص و ناسازگار از لذت) نه تنها توان براندازی ندارد، بلکه نمایندۀ همان نوع سوژگی است که متناظر با سرمایه داری متأخر است.» اگر فاکس نیوز را در برابر آینه ای معوج هم بگذارید، باز کمابیش همان فاکس نیوز را می بینید.

مگسانی که دور زباله ها جمع می شوند فقط وقتی به عنوان یک سیستمِ هشدار مفیدند که از وجود کپۀ زباله بی خبر باشید. جریان اصلی فرهنگ آمریکایی یک کپۀ زباله است، اما بازپخش مجموعۀ داریا۱۱ هم می تواند این فرهنگ را نقد کند بی آنکه بددهنی و درشت گویی کند. همه می دانیم ترول ها به همان افتضاحیِ محیط پیرامونشان هستند، و دانستن این نکته هم جلوی وزوز آن ها را نمی گیرد.

http://www.tarjomaan.com/vdcf.1dciw6dyvgiaw.html

مالکولم هریس

ترجمۀ: محمد معماریان

مرجع: NewRepublic

اطلاعات کتاب شناختی:

فیلیپس، ویتنی. دلیل اینکه از چیزهای دلپذیر محرومیم: نگاشت رابطۀ میان ترول بازی آنلاین و جریان اصلی فرهنگ. انتشارات دانشگاه ام.آی.تی. ۲۰۱۵

Phillips, Whitney. This is why we can't have nice things: Mapping the relationship between online trolling and mainstream culture. Mit Press, 2015.

پی نوشت ها:

* این مطلب در تاریخ ۲۰ ژوئن ۲۰۱۶ با عنوان Who Are the Trolls در وبسایت نیوریپابلیک منتشر شده است.

[۱] Troll

اوباش اینترنتی یا ترول: در گفتمان اینترنتی به افرادی گفته می شود که با رفتار مخرب در فضای وب به دنبال جلب نظر کاربران، ایجاد تشنج و بیان مطالب محرک و توهین آمیز هستند.

اوباش اینترنتی فردی است که در اتاق های گفت وگو، تالارها، وب نوشت ها یا تارنماهای کاربر-محور پیام هایی ارسال می کند که حاوی مطالب ناراحت کننده یا جنجال برانگیز است. در حالی که در یک جمع اینترنتی کاربرانی با حسن نیت بحثی را دنبال می کنند، اوباش اینترنتی با تحریک سایرین و با پیش کشیدن بحث های نامربوط یا توهین آمیز، به دنبال مطرح کردن خود و متشنج کردن فضای گفت وگو است[ویکی پدیا].

[۲] This is Why We Can’t Have Nice Things: Mapping the Relationship between Online Trolling and Mainstream Culture

[۳] Anonymous

[۴] Hacker, Hoaxer, Whistleblower, Spy

[۵] Lulz

[۶] fag

[۷] Holden Culfield: شخصیت اصلی و راوی داستان ناتور دشت، اثر مشهور سلینجر.

[۸] Fight Club: رمانی از چاک پالنیک، نویسندۀ آمریکایی، که به قالب فیلم هم درآمده است. ادوارد نورتون، بازیگر نقش اول این فیلم، در مصاحبه ای گفته است که شخصیت روایتگر او در این فیلم براساس شخصیت هولدن کالفیلد ساخته شده است.

[۹] Bill O’Reilly: مجری مشهور آمریکایی.

[۱۰] George Carlin: کمدین و مجری تلویزیونی آمریکایی که برنامه اش با عنوان «هفت کلمۀ زشتی که هرگز نمی توانید در تلویزیون بگویید» مجادله ای پیرامون آزادی بیان به راه انداخت که تا دیوان عالی فدرال هم پیش رفت. دیوان عالی فدرال نهایتاً بر حق کمیسیون فدرال ارتباطات برای سانسور محتوای نامناسب تلویزیونی صحه گذاشت، اما تأکید کرد که این سانسور فقط برای تلویزیون به خاطر گستردگی دسترسی آن به مخاطبان است که تا عمق حریم خصوصی و حتی تا منظر کودکان هم پیش می رود.

[۱۱] Daria: یک مجموعۀ تلویزیونی آمریکایی در قالب انیمیشن که شخصیت اصلی آن (داریا) دخترکی باهوش است که به نظارۀ محیط پیرامون نشسته است. این مجموعه نمایش طنزآمیزی از زندگی نوجوانان دبیرستانی و مملو از انتقاد از فرهنگ عامه پسند و طبقات اجتماعی است.



همچنین مشاهده کنید