ام‌اس و بارداری

سکته مغزی بیماری نادری در سنین بارداری است، به طوری که کمتر از یک درصد زنان باردار دچار این بیماری وخیم می‌شوند که متاسفانه مرگ و میر بالایی هم دارد. سکته‌های مغزی به دو دسته …

سکته مغزی بیماری نادری در سنین بارداری است، به طوری که کمتر از یک درصد زنان باردار دچار این بیماری وخیم می‌شوند که متاسفانه مرگ و میر بالایی هم دارد. سکته‌های مغزی به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند؛ سکته‌های ایسکمیک که ناشی از انسداد عروق مغزی است و سکته‌های هموراژیک (خونریزی دهنده) که ناشی از پاره شدن عروق مغزی هستند.

عواملی زمینه‌ساز سکته مغزی هستند مانند سن بالا، سردرد میگرنی، فشار خون، فشار خون بارداری و مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی)، بیماری‌های دریچه‌ای قلب و همین طور بیماری‌هایی مثل روماتیسم قلبی و اختلالات ریتم قلب و وجود سوراخ‌های مادرزادی قلب، همین طور خونریزی‌های حین زایمان یا دریافت خون حین بارداری می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد سکته مغزی باشند. جالب‌تر این که انجام عمل جراحی سزارین و عفونت‌های پس از زایمان نیز از عوامل زمینه‌ساز این بیماری مهلک هستند.

سکته‌های مغزی اغلب در اواخر بارداری یعنی حین زایمان و بخصوص پس از زایمان رخ می‌دهد. علائم آن سردرد ناگهانی و شدید و گاه از دست رفتن هوشیاری یا تشنج هستند، علاوه بر این از دست رفتن حس یا حرکت برخی اندام‌ها یا فلج نیمی از بدن از علائم این بیماری هستند. برای تشخیص بیماری و نوع آن از سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی مغزاستفاده می‌شود.

درمان بیماری با توجه به علت آن بسیار متفاوت است. متاسفانه مرگ و میر به خصوص در نوع خونریزی دهنده بسیار بالاست، اما خوشبختانه در نوع ایسکمیک احتمال تکرار سکته مغزی در حاملگی بعدی پایین است. به هر جهت در صورت وجود سابقه هر یک از بیماری‌های زمینه‌ساز یا سابقه سکته‌های مغزی گذرا در مادر باردار، این افراد نیاز به مراقبت ویژه تحت نظر متخصص مغز و اعصاب دارند و در صورت وجود اختلال در جدار عروق مغزی که این عروق را به شکل غیرعادی در می‌آورد، نیاز به جراح مغز و اعصاب دارند.از بیماری‌های شایع دیگر «مولتی پل اسکلروزیس» یا ام‌اس است که به دلیل فعال شدن سیستم ایمنی فرد علیه سلول‌های میلین‌ساز خودش ایجاد می‌شود و از آن جا که در زنان دو برابر مردان رخ می‌دهد و سن شایع بروز آن ۲۰ تا ۳۰ سالگی است، بنابراین در بانوانی که در سن باروری هستند بیشتر دیده می‌شود. این بیماری اغلب با مشکلات بینایی یا سایر اختلالات سیستم عصبی همراه است. بیماری می‌تواند به صورت عودها و بهبودی‌های پشت سر هم یا به صورت مداوم و پیشرونده باشد و اغلب در دوران بارداری با بهبود موقت همراه است، اما پس از زایمان عود داریم که با درمان مناسب می‌توان از آن پیشگیری کرد. باید تاکید کرد بیماری ام‌اس برای جنین خطر خاصی ندارد.از بیماری‌های عصبی شایع دیگر در بارداری، بیماری فلج بلز است که به صورت فلج یکطرفه صورت رخ می‌دهد. خوشبختانه بیماری طی یک سال خود به خود بهبود می‌یابد و با درمان مناسب بهبودی زودتر اتفاق می‌افتد این بیماری هم برای مادر و جنین عوارضی ندارد.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان