دیگر کسی فریاد سینما را نمی شنود

چند سالی است که تعطیلی سینما خبر چندان مهیج و عجیب و غریبی نیست و دیگر کسی نسبت به این خبر حساسیتی نشان نمی دهد در سالهایی نه چندان دور یادمان نمی رود که اگر سالن سینمایی در یکی از شهرها بنابر دلایل موجهی مثل تعمیرات, بازسازی صندلی ها و ترمیم سیستم فنی چند روزی تعطیل می شد مردم نسبت به این قضیه واکنش نشان داده و علاوه بر اینکه خواستار بازگشایی سینما می شدند

چند سالی است که تعطیلی سینما خبر چندان مهیج و عجیب و غریبی نیست و دیگر کسی نسبت به این خبر حساسیتی نشان نمی دهد در سالهایی نه چندان دور یادمان نمی رود که اگر سالن سینمایی در یکی از شهرها بنابر دلایل موجهی مثل تعمیرات، بازسازی صندلی‌ها و ترمیم سیستم فنی چند روزی تعطیل می شد مردم نسبت به این قضیه واکنش نشان داده و علاوه بر اینکه خواستار بازگشایی سینما می شدند از مسئولین مربوطه هم پاسخی قانع کننده می خواستند اما دیگر همه این مسائل در آلبوم خاطرات و دفترچه‌های قدیمی رفته و اگر صدها شهر هم سالن‌های سینمایشان تعطیل شود آب از آب تکان نمی خورد. در اوایل دهه هفتاد که بحث حذف یارانه از فیلم‌های سینمایی ایرانی پیش آمد اولین زنگ خطر برای سینمای ایران نواخته شد و اعتراض‌های تهیه‌کنندگان، سرمایه گذاران و کارگردانان سینما به جایی نرسید و بعبارتی فریاد وااسفای سینماگران را کسی نشنید و آن ایام سیاستگزاران سینمایی کشور بر این باور پا فشاری می کردند که حذف یارانه باعث تقویت صنعت سینما شده و راههای استقلال اقتصادی در سینمای ایران هموار می شود در همان روزها اهالی سینما بر این عقیده بودند که دیگر بایدفیلمها را دم کوزه گذاشت و آبش را خورد . چرا که علاوه برچند برابر شدن نرخ بلیط‌های سینما که باعث کاهش شدید استقبال تماشاچیان فیلم‌ها می شود هزینه های تولید فیلم نیز بطور سرسام‌آوری افزایش پیدا می کند از طرفی هم مضمون و محتوای آثار سینمایی دچار افت شدیدی خواهد شد از این رو رکود در صنعت سینمای ایران کاملاً قابل پیش‌بینی و اجتناب‌ناپذیر است. هنوز یک دهه از این بحث و جدلها نگذشته بود که کم‌کم مقابل گیشه سینماها بجز در مواردی استثنایی و محدود مانند همین مورد اخیر فیلم مارمولک که بنابر دلائل بازتابهای سیاسی و اجتماعی انگیزه و وسواس مردم را برای تماشای فیلم چند برابر کرد از صف‌های طولانی تماشاچیان خبری نشد و علی‌رغم افزایش غیرقابل تصور بهای بلیط فیلم، آنچنان که باید و شاید بازار فروش فیلم رونق چندانی نداشت و بسیاری از سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان از این کار عقب‌نشینی کردند. عده‌ای از کارشناسان بوجود آمدن شبکه ویدئوهای خانگی و سهل‌الوصول شدن سی‌دی و نوار کاست فیلم‌ها را موثرترین عامل رکود سالن‌های سینما عنوان می کنند این کارشناسان معتقدند اگر روزی برنامه شبکه ویدیویی از سیستم خارج شود بار دیگر سالن‌های سینما رونق دوباره خود را باز می یابند این کارشناسان اگر به سینمای کشورهای دیگر نظری بیندازند مسلماً خواهند دید که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان علی‌رغم وجود شبکه‌های متنوع ویدئویی و تولید فیلم‌های خانگی و تلویزیونهای کابلی، سالن‌های سینماهایشان مملو از جمعیت است و در هیچ سینمایی هم بخاطر عدم وجود تماشاچی تخته نشده است باید این حقیقت را پذیرفت که یکی از بزرگترین و اساسی‌ترین مشکلات را سینمای ایران با سیاستهای صدا و سیما داشته است در شرایطی که یکی فیلم سینمایی که بری مخاطب ساخته شده امکان تبلیغ از گسترده‌ترین رسانه‌ تصویری جامعه را پیدا نکند چگونه می توان انتظار داشت که علاقمندان برای دیدن آن فیلم در جلوی گیشه سالن‌های سینما صف بکشند؟ فرسوده شدن ساختمان سینماها را نیز می توان از مهمترین علل رکود فروش فیلم‌ها دانست که در کنار آن قدیمی شدن و از کارافتادگی سیستم‌های فنی پخش نیز عامل موثری است که انگیزه مردم را برای تماشای فیلم با کیفیتی نامطلوب به صفر رساند. از سویی دیگر تنزل محتوایی فیلم‌ها و نوعی بازگشت آرام به فیلم فارسی توسط برخی از کارگردان‌هان آن دوران و بعضی از کارگردانان جوان و تازه به دوران رسیده سینمای بعد از انقلاب که سیر سوژه های دست چندم عشقی و خانوادگی شدند باعث شد تا دلزدگی علامندان سینما نسبت به فیلم‌ها روز به روز بیشتر شود هر چند که توجیه تهیه کنندگان و سازندگان این نوع فیلم‌ها همان موضوع مشکل هزینه و بازگشت سرمایه می باشد. با مسائلی که عنوان شد و دلائل ریز و درشت دیگری که در این راه وجود دارد اگر سیاستگزاران و برنامه‌ریزان سینمای کشور در آینده‌ای نزدیک اقدام موثری را انجام ندهند و راه‌حل مناسبی برای رفع این بحران پیدا نکنند دور از انتظار نخواهد بود که روزی تمامی سالن‌های سینماهای کشور به پاساژ و مغازه تبدیل شود شاید هم روزی برسد که سینما را در دفترهای یادبود و موزه‌ها جستجو کرد.

علیرضا سعیدی کیاسری