سوء مدیریت ها

نگاهی منطقی به مسئله مدیریت و مشکلات عدم استفاده صحیح از این دانش

مدیریت همواره یکی از پرچالش ترین مشاغلی است که بشر تاکنون به آن پرداخته است . شاید به جرأت بتوان گفت که در میان فعالیتهای اجتماعی هیچ فعالیتی به اهمیت مدیریت نمی باشد . به این دلیل که وظیفه اصلی و اساسی تمام مدیران در تمام سطوح و در کلیه موسسات و سازمانها عبارتست از طراحی ، حفظ و نگهداری محیطی که در آن افراد بتوانند بصورت گروههای کاری به هدفها و مأموریتهای از پیش تعیین شده با حداقل هزینه و حداکثر کارائی دست یابند . اگر بخواهیم تعریفی مختصر و گذرا از مدیریت ارائه نمائیم باید گفت که مدیریت یعنی ، فرایند برنامه ریزی ، سازماندهی ، هدایت ، کنترل و ارزشیابی عملیات زیر مجموعه به منظور دستیابی به یک هماهنگی مطلوب میان منابع انسانی و منابع مادی که در نیل به هدفها بطور کارا و اثربخش مورد نیاز میباشد . مدیریت یک دانش است ولی کاربرد صحیح و مطلوب آن در موقعیتهای متفاوت یک هنر یا فن است .

بعبارت دیگر تنها انباشتن اطلاعات مربوط به سازمان و شناخت رفتار کارکنان و روشهای هماهنگ کردن منابع هدف نهائی یک مدیر نمی باشد ، بلکه تشخیص زمان و مکان درست کاربرد این اصول ، بطوریکه بالاترین بهره وری همراه با بیشترین رضایت کارکنان را بدنبال داشته باشد ، هنرمندی است ، که وجه تمایز مدیر لایق و موفق را از مدیر نالایق و ناموفق نشان میدهد . بطور مثال هر گاه سه عنصر طبیعت ، سرمایه ونیروی کار که از مهمترین عوامل تولید هستند در اختیار یک مدیر لایق و کارآمد قرار گرفته اند تبدیل به نتایج و آثار عظیم و ارزشمندی شده اند . مدیر لایق همچون اکسیری است که میتواند مس سایر عوامل تولید را به طلای ناب بهره وری مبدل سازد و بالعکس مدیر نالایق غیر از بهم ریختن کارها و به هدر دادن سرمایه های انسانی و مادی ، کاری نخواهد کرد .

از بارزترین ویژگیهای قابل ذکر در یک مدیر موفق میتوان به تعهد ، مسئولت پذیری ، سخت کوشی ، منش و شخصیت ، داشتن عقاید مثبت ، فعالیت بیش از حد وظیفه ، انجام درست وظائف ، تلاش درافزایش دانش و مهارتهای نوین مدیریتی ، پاکدامنی و استقامت اشاره نمود . در مقابل نیز، مهمترین شاخص های مدیران نا موفق ، بی برنامگی ، ققدان استقامت ، خودخواهی ، طمع ورزی ، لذت طلبی مقطعی ، دنبال راههای آسان بودن ، نداشتن اعتقاد راسخ ، عدم درک قوانین و مقررات ، درس نگرفتن از اشتباهات گذشته ، عدم تشخیص فرصت ها ، ترس و تردید ، دلیل تراشی ، نداشتن نظم در زندگی ، عزت نفس پائین ، استفاده نابجا از هوش و توان فردی ، عدم استفاده از دانش و مهارتهای نوین مدیریتی میباشند .

بنابراین مدیران افرادی هستند که میبایستی هم دارای ویژگیهای ذاتی خاصی باشند و هم علم و تکنیک به روز شده ای را بکار گیرند . چنانچه روند ها نشان می دهند در سال ۲۰۲۰ میلادی هر هفتاد روز حجم دانش بشری دو برابر می شود . این مطلب نشان دهنده سرعت کهنه شدن مطالب علمی در سالهای پیش رو می باشد . مدیریت نیز مثل هر پدیده دیگر اجتماعی در مسیر تحولات بزرگ جهانی قرار گرفته است . امروزه ماهیت و حجم تحولات بگونه ای است که نگاه چند بعدی و عمیق را به مسائل اجتناب ناپذیر کرده و انسان را در جستجوی راه حلهای عمیق تر و فراگیرتر از همیشه ترغیب نموده است . تردیدی وجود ندارد که مدیریت نوین یکی از عواملی است که به همراه سایر عوامل باعث شد تا بشر در آغاز قرن بیستم میلادی پا به عرصه نوینی از زندگی و تمدن بگذارد و در طول فقط یکصد سال تحولاتی را پدید آورد که بزرگی و شدت آن از مجموع دستاوردهای بشر تا قبل از قرن بیستم بیش تر باشد .

بی شک این مدیریت نوین علمی بود که بستر مناسب و لازم را برای حرکت فوق العاده سریع قطار تمدن بشری ایجاد کرد و بدون آن ، رسیدن به این جایگاهی که اکنون در آن ایستاده ایم هرگز میسر نبود . اگر امروز کشورهائی نظیر ژاپن ، چین ، آلمان ، برزیل و ترکیه در صحنه رقابت های اقتصادی ، و به تبع آن در عرصه سیاسی ، نقش مهم و اساسی را بازی می کنند بدان روست که تحول مدیریت نوین را با تمام وجود باور کرده و آنرا در تمامی اجزای پیکره سازمان ها و جامعه خود تزریق نموده اند و بر خلاف آن ، یکی از عوامل مهم ضعف و عقب ماندگی کشورهای موسوم به جهان سوم نیز به وضعیت نابسامان و سوء مدیریتها در اینگونه جوامع مربوط می شود . در واقع مدیران پیروزمند آینده ، گروهی هستند که همواره گوش به زنگ تحولات نوین مدیریتی بوده ، و خود و زیر مجموعه شان را برای رویاروئی با چالش های فردا آماده می کنند ، بعبارت دیگر در دنیای امروز ، یک مدیر باید در جریان آخرین تحقیقات مدیریت و پیشرفتهای حاصل شده در زمینه علوم و تکنولوژئی که بر فرایند مدیریت تأثیر میگذارد باشد و در عین حال که خود را مجهز به علوم و فنون مربوط به مدیریت مینماید ، باید روانشناس ، جامعه شناس و خلاصه فردی بصیر و آگاه و دارای قدرت تجزیه و تحلیل نسبت به اوضاع کشور و جهان بوده تا بتواند در جریان برنامه ریزی و تصمیم گیری و هدایت سازمان ، به بهترین راه حلهای ممکن جهت حل مسائل و رفع موانع و رسیدن سریعتر و کارآتر به هدفها دست پیدا کند .

البته این نکته را نیز باید یادآور شد که نمیتوان نتایج تمام تحقیقات بعمل آمده در زمینه مدیریت را بدلائل متعدد بدون پالایش لازم در کشور اسلامی مان بکار گرفت . از جمله اینکه انسان غربی بگونه ای می اند یشد و رفتار می کند و آن چنان نگرشی به جهان و ماوراء جهان دارد که با انسان اسلامی به میزان قابل توجهی متفاوت است . لذا اساتید محترم ایرانی میبایستی ره آوردهای علوم انسانی کشورهای دیگر را به خصوص کشورهای غربی که در تحقیقات مدیریت و تکنولوژی پیشرفته و پیشتازند ، پالایش و تا حد امکان با الگوهای ارزشی و اخلاقی و شرائط فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی جامعه تطبیق داده و آنگاه برای پرورش مدیران لایق و کارآمد بهره برداری نمایند . زیراکه مدیران مهمترین عامل رشد و یا نابودی زیر مجموعه خود میباشند .

حضرت علی (ع) میفرمایند ، مدیر چون میخ وسط آسیاب است . باید ساکن و استوار باشد تا تشکیلات به درستی حول آن محور طی طریق کند . مدیر ، روند حرکت از وضع موجود بسوی وضعیت مطلوب را هدایت می کند و در هر لحظه ، برای ایجاد آیند ه ای بهتر در تکاپوست . گذشته با تمام اهمیت و آموختنی هایش و با تمام تأثیری که می تواند بر آینده داشته باشد ، اتفاق افتاده است و هیچ نیروی بشری نمی تواند آنرا دوباره بگونه ای متفاوت بیافریند ، ولی آینده در راه است و قسمت مهمی از آن به آنچکه امروز می گذرد مربوط است . ما باید سهم فرزندان این سرزمین را از آینده جهان معلوم کنیم و برای این منظور به عزمی ملی نیاز داریم . عزم جامعه را مجموعه مدیریت کشور هدایت می کند ، لذا مسئله مدیریت مهمترین مولفه ای است که باید برای رشد و تعالی فرهنگی ، اقتصادی ، صنعتی و سیاسی جامعه مورد توجه قرار گیرد . امروزه کارگزاران ، مدیران ، اندیشمندان نظام مقدس جمهوری اسلامی برای سربلندی اسلام و رویاروئی با استکبار جهانی باید به شیوه های دیگری به مسائل نگاه کرده و امروز را تداوم دیروز ندانسته و برای فردائی سر افراز غیر از دیروز و امروز با توانمندی و خلاقیتی که خداوند متعال در ما به ودیعه نهاده طرحی نو دراندازند .

پس گروهی که دست بکار شده و سازمان و کشورشان را برای رویاروئی با چالش های فردا آماده می کنند ، رهبران پیروزمند آینده هستند . اما کسانیکه دست روی دست بگذارند و به انتظار گرم شدن تنور دگرگونیها بنشینند ، به احتمال زیاد برای همیشه از پیشتازان عقب خواهند ماند . و اما کلام آخر، در پنج ویژه نامه هفته های اخیر کوشش شد تا با استعانت از الطاف الهی و استفاده از منابع علمی اندیشمندان هر موضوع که بر خود لازم دانسته دورا دور در مقابلشان سر تعظیم فرود آورم و بر روی دست تک تکشان بوسه زنم ، و همچنین تجربیات میدانی حقیر، مطالبی در رابطه با مهمترین مصیبت ها ی ممکن کشور ، در چارچوب یک تحقیق کتابخانه ای جمع آوری و در قالب یکسری مقالات ، تحت عنوان کلی مصائب ما و با پرداختن به مباحثی چون ۱- مواد مخدر و اعتیاد ۲- فقر و نداری ۳- بیکاری جوانان ۴- فساد اجتماعی اعم از فساد اقتصادی و اداری و بالاخره مورد آخر، سوء مدیریت ها با شما خوانندگان محترم در میان بگذاریم .

پنج گانه ای که از نگاه اینجانب در صورت بی توجهی و یا کم توجهی ما به معنی کلیه آحاد ملت اعم از مسئولان ، کارشناسان ، صاحب نظران ، جامعه شناسان ، اساتید معظم دانشگاهی ، روحانیون محترم و عموم مردم شریف نسبت به پیشرفت اینگونه کجرویهای اجتماعی ، که هر یک به تنهائی قادرخواهند بود پیامدهای غیر قابل کنترلی در سطح جامعه و همچنین خسارت های جبران ناپذیری را بر پیکره نظام و میهن عزیزمان ایران بر جا ی بگذارند . خداوند متعال در قران کریم تاکید میفرماید در وضع هیچ قومی دگرگونی ایجاد نمی کند مگر آنکه در وضع خودشان تغییر ایجاد کنند . پس به امید روزیکه به همت خودمان شاهد کشوری به دور از مصائب خود ساخته باشیم و شرمنده شهدائیکه در تمام اداوار گذشته بخاطر امنیت و اعتلای سرزمین همیشه سربلند ایران جان با ارزششان را فدا نمودند نگردیم . خدایا چنان کن سرانجام کار که تو خشنود باشی و ما رستگار.

هوشنگ پورخزائی