روسیه و پرونده سوریه

در ۳۱ اكتبر, دیپلماتهایی از روسیه, چین, الجزایر, هند, برزیل و چند كشور دیگر مانع تصویب قطعنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل متحد شدند كه از نظر قانونی , مشكوك به نظر می رسید و توسط ایالات متحده, انگلیس و فرانسه پیشنهاد شده بود

پیش نویس این قطعنامه كه دمشق را تهدید به تحریم می كرد، می توانست خاورمیانه را درگیر بحران دیگری كند. اكنون اینگونه به نظر می رسد كه روسیه و شركایش سوریه را مورد حمایت قرار داده اند. با این حال، نظر به آنكه سوریه از چنین قطعنامه ای خرسند به نظر نمی رسد، این پیروزی گذرا تلقی می شود.

البته قرار است شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از ۱۵ دسامبر، مسأله سوریه را مجدداً به بحث بگذارد. حال ، این سؤال مطرح است كه آیا سوریه شركای خود را مأیوس خواهد كرد؟

«سرگی لاوروف » وزیر امور خارجه روسیه گفته است: « نكته مهم این است كه از كمیسیون تحقیق مستقل سازمان ملل متحد درباره ترور رفیق حریری، نخست وزیر پیشین لبنان ، به ریاست دتلو مهلیس درخواست شده است كه این جنایت را با توجه به قطعنامه ۱۶۳۶ شورای امنیت مورد بررسی قرار دهد. این مهمترین دستاورد ما محسوب می شود. گزارش مقدماتی مهلیس گویای این امر بود كه سرویس مخفی سوریه در این جنایت نقش داشته است». لاوروف افزود: «تهیه كنندگان این قطعنامه معتقدند امكان دارد كه پیشنهادهای روسیه و سایر اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد تا حدی مورد نظر قرار گیرد. روسیه و شركایش تمایل ندارند این قطعنامه سیاسی شود بلكه ترجیح می دهند به عنوان ابزاری در روند تحقیق به كار رود. ما همچنین خواهان آن نیستیم كه این سند حاوی تهدیدهای غیرعادلانه باشد واصول بین المللی برائت را خدشه دار كند. اینك می توان گفت روسیه در این زمینه توفیقی تمام عیار كسب كرده است.» روسیه و سایر كشورها ترتیبی اتخاذ كردند كه بعضی از بندهایی كه ربطی به قتل حریری نداشت، حذف شود. در مورد این مسأله «جورج بوش» رئیس جمهوری آمریكا، در مصاحبه ای با شبكه خبری «العربیه» در آستانه نشست شورای امنیت گفت كه باید فشاری جدی بر دمشق اعمال شود. براساس نظر بوش، مقامات سوریه باید دریابند ، نمی توانندگروه های تروریستی كه روند صلح اسرائیل و فلسطین را به مخاطره می افكنند، پوشش دهند. وی افزود: دمشق همچنین باید دخالت در امور لبنان را متوقف كند و نیز باید از ورود مبارزه جویانی كه وارد عراق می شوند و مردم خواهان دموكراسی آنجا را می كشند، جلوگیری نماید.

در این میان، سوریه تهدید شده بودكه در صورت عدم همكاری با جامعه بین المللی دچار تحریم خواهد شد، ولی دیپلمات های روسی و همكارانشان یك صدا گفتند این روش ثمربخش نخواهد بود. به گفته آنان، اگر كشوری از پیش مقصر قلمداد شود و تحت اجبار و فشار قرار گیرد، نمی تواندبا بقیه همكاری كند. روسیه، چین، الجزایر و چند كشور دیگر قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد را اصلاح كردند و به جای پیشنهاد تحریم، این قطعنامه چنین بیان می دارد كه در صورت امتناع سوریه از همكاری، شورای امنیت می تواند اقدامات دیگری را در نظر گیرد. البته دمشق معتقد است كه این سناریو آرمانی نیست، ولی از سند قبلی بیشتر قابل پذیرش است. از نظر لاوروف «این قطعنامه آرمانی نیست، بلكه نقطه آغاز است.»

مسكو تأكید می كند كه تفاوت نقطه نظرها بین اعضای شورای امنیت در جلسه اخیر نباید به عنوان مقدمه ای برای عدم همكاری با تقاضای اصلی ، یعنی نیاز به همكاری كامل و آگاهانه كمیسیون مستقل مورد بهره گیری قرار گیرد.»

لاوروف تأكید كرد: «این مسأله در درجه اول متوجه سوریه است و افزود كه رهبری سوریه مایل به همكاری است. دمشق اینك باید همه را قانع كند كه در تمایلاتش ، صادق است.

گفتار دیپلماتیك لاوروف به طور تلویحی چنین القا می كند كه بیانیه های پرآب و تاب متناسب وضع جاری نیست. سوریه باید همه را نسبت به بی گناهی خود قانع كند. البته واشنگتن ، لندن و پاریس نسبت به مقصربودن سوریه ابراز تردیدمی كنند، اما دمشق این موضع را نمی پذیرد. با وجود این، جواب های هوی است و به طریق منطقی باید مانع از آن شود كه حریف از وضع موجود بهره گیرد.

لاوروف اشاره كرد: «روسیه اجرای تعهدات خاص سوریه در باره همكاری با كمیسیون مستقل را موردتوجه قرار خواهد داد. پرزیدنت پوتین و همتای سوری اش بشار اسد اخیراً این مسأله را در مكالمه تلفنی مورد بحث قرار دادند . مسكو می كوشد تحقیقی حرفه ای و بدون سوگیری توسط كمیسیون مهلیس صورت پذیرد، ولی هرگونه كوشش از طرف مسكو، پكن و اتحادیه عرب به شرطی مفید خواهد بودكه دمشق در بازی دیپلماتیك شركت كند.»

بنابراین دمشق باید احتیاط و هوشیاری فراوانی از خود نشان دهد. بشار اسد كه با مشكلات سختی دست و پنجه نرم می كند ، در صحنه بین المللی تنها نیست. اكثر اعضای جامعه بین المللی به رهبر سوریه اعتماد دارند و از او حمایت می كنند و در صورتی كه او دراین بازی بازنده شود، بسیاری از كشورها از جمله روسیه نیز خواهند باخت.