ساز آكاردئون, ساز مسافران جاده

آكاردئون یكی از این سازهاست كه سابقه درخشانی در تاریخچه موسیقی محلی دارد این ساز مكانیسمی شبیه به ساز دهنی دارد ولی با این تفاوت كه نیازی به استفاده از دهان برای دمیدن در آن نیست

● نگاهی به تاریخچه پیدایش ساز آكاردئون

بسیاری از مظاهر طبیعت همچون باد، آب و حركت جانداران، موسیقی را ایجاد می كنند. انسان در میان این اصوات بدنیا آمده و مبانی پایه موسیقی را از دامان آن آموخته است. در سیر تمدن، انسان به اصوات جدیدی پی برد و دانست كه صداهای منظم در تنظیم كار و فعالیتهای او تأثیر بسزایی دارند.ترانه های بومی درپی تولد نواهای بدوی بوجود آمده اند.

ابتدا فردی جمله ای را زمزمه می كرد، دیگری آن را از نو با نوایی آهنگین می خواند و بعد گروه و نوای ساز آن را همراهی می كردند.سازهای مورد استفاده در جشن ها و مراسم های آئینی اغلب از گروه سازهای كوبه ای و بادی بود. این آلات موسیقی به علت ساختار ساده و ریتم های تندشان در بین عامه مردم ازمحبوبیت برخوردار بودند.

آكاردئون یكی از این سازهاست كه سابقه درخشانی در تاریخچه موسیقی محلی دارد.این ساز مكانیسمی شبیه به ساز دهنی دارد ولی با این تفاوت كه نیازی به استفاده از دهان برای دمیدن در آن نیست.این ساز توانایی اجرای چندین صدا بصورت همزمان را دارا است واز این جهت توانایی های بیشتری نسبت به ساز دهنی دارد؛ البته ساز دهنی بخاطر ارتباط مستقیم با دم و بازدم انسان، انعطاف خاصی در اجرای ملودی ها دارد و این عامل باعث شده كه هنوز به حیات خود ادامه دهد. آكاردئون همچنین شباهت زیادی به ارگ های بادی كلیسا دارد ولی بخاطر داشتن كانال های صوتی ای كه عیناً در ساز دهنی وجود دارد صدایی شبیه آن دارد.

آكاردئون قابل حمل است و با كشش و فشردن ابزاری به نام bellow نواخته می شود. یك bellow - قسمت ارتجاعی میانه ساز - تولید كننده جریان باد عبوری از زبانه ها (reed) در این آلت موسیقی است. در این میان یك كی بورد با تعیین این كه كدام reed جریان باد را دریافت كند، كنترل و مدیریت reed ها را برعهده دارد. بدین روش است كه صداهای مختلف در این دسته از سازها تولید می شود.بدنه آكاردئون های مدرن از دو بخش مستطیل شكل تشكیل شده كه توسط بخش ارتجاعی به هم متصل شده اند. برروی هر قسمت، یك كی بورد شامل دكمه های پیانویی شكل قرار گرفته است. با اعمال فشار، دكمه ها در جهت جنبش bellow ها به حركت در می آیند.

اكثر آكاردئون های جدید امروزی - البته نه همه آنها - مجهز به دكمه هایی هستند كه قادر به اجرای كلیه آكوردها هستند.این ساز یكی از چندین اختراع اروپایی ها در اوایل قرن نوزدهم است. در حقیقت،سازی به نام آكاردئون (according) اولین بار در سال ۱۸۲۹ توسط شخصی به نام «سریل دمین» در وین ارائه شد ،جالب است بدانیم این ساز در ابتدا ائولاین نامیده می شد و بعدها در دست نویس های افرادی به زبانهای مختلف اكوردئین جایگزین آن شد. ساز دمین شباهت اندكی به آكاردئون های امروزی داشت.

تنها یك كی بورد در سمت چپ آن قرار داشت و سمت راست به هدایت و كنترل bellow ها اختصاص داشت. خصوصیت برجسته این ساز این بود كه با یك كلید می توانست یك آكورد كامل را اجرا كند، به علاوه عمل فشردن و بیرون كشیدن bellow ها آكورد دیگری را تولید می كرد و بدین ترتیب امكان نواختن دو آكورد مختلف با یك كلید، فراهم می شد.

آكاردئون به عنوان یك ساز به اندازه كافی كوچك و سبك بود كه مسافران آن را همراه خود به مكانهای مختلف حمل كرده و در مواقع لازم به منظور همراهی با آواز مورد استفاده قرار دهند.در سال ۱۸۲۹ شخصی با نام «سرچارلز ویت استون» سازی با نام «كنسرتینا» را ارائه كرد، كه نوعی آكاردئون كوچك بود، متعاقباً در سال ۱۸۳۱ نیز وی، سازی با نام «فلوتینا» را عرضه كرد. در آن دوران شهرهای لندن و وین روابط موسیقیایی نزدیكی با یكدیگر داشتند و اغلب نوازندگان با فاصله زمانی كوتاهی در این دو شهر به اجراهای یكسان می پرداختند.فلوتینا و كنسرتینا ساختار داخلی تقریباً مشابهی را دارا بودند، اما در فلوتینا كلیدها با دست راست كنترل می شدند درحالیكه در كنسرتینا این عمل با دست چپ انجام می گرفت.

آنچه كه امروز آكاردئون نامیده می شود، در حقیقت نتیجه تركیب این دو ساز است.با گذشت زمان ابداعات بسیاری بر روی این ساز به اجرا درآمد، از آن جمله می توان به توسعه سیستم كی بورد و مكانیسم سوئیچ كردن بر اصوات مختلف در هنگام اجرا اشاره داشت.گفتنی است آكاردئون امروزه در جنوب برزیل بیش از دیگر نواحی توسط گروههای نوازندگان محلی مورد استفاده قرار می گیرد.