جکی چان افسانه آسیائی

سکانس های حادثه ای چان غیر از اینکه یکی از بهترین انواع خود در هالیوود می باشند, بیشتر به خاطر طراحی دقیق و خنده دار صحنه های مبارزه که یک حادثه بالقوه مرگبار را به یک کمدی استادانه تبدیل می کند از سایرین متمایز می باشند

اگر باستر کیتون زنده و سرحال بود و در هنگ کنگ زندگی می‌کرد و به کارگردانی و بازی در کمدی‌های کونگ فو مشغول بود، محصول کارش احتمالاً ما را به یاد فیلم‌های جکی چان می‌انداخت.

سکانس‌های حادثه‌ای چان غیر از اینکه یکی از بهترین انواع خود در هالیوود می‌باشند، بیشتر به خاطر طراحی دقیق و خنده‌دار صحنه‌های مبارزه که یک حادثه بالقوه مرگبار را به یک کمدی استادانه تبدیل می‌کند از سایرین متمایز می‌باشند. همانند فیلم‌های کیتون خنده تماشاگر گاهی اوقات به خاطر ترس از دلاوری محض و ناگهانی قطع می‌شود.

چان با چهره دوستانه‌اش و هیکل محکم و عضلانی‌اش (۱۷۲ سانتی‌متر قد و ۶۸ کیلو وزن) یک قهرمان سنتی حادثه به‌نظر می‌رسد همانطور که منتقد سینمائی مجله نیویورک بست جیمی برنارد گفته اس: ”برخلاف قهرمانان حادثه آمریکائی، چان اغلب خودمانی است و مسیر ساده را انتخاب می‌کند“. اغلب فیلم‌هائی که اعتبار او را شکل داده‌اند، چو مهربانانه ماجراجوئی‌های پسرها را دارد. این فیلم‌ها ساده، خوش‌ساخت و غافلگیرکننده هستند. چان یک جایگزین ملایم و خوش‌فیلم برای ستارگان جاهل قاب‌ هالیوود مانند آرنولد شوارزنگر، سیلوستر استالونه و ژان کلودون دام را ارائه می‌کند او به‌عنوان یک رزمی‌کار اموزش دیده می‌توانست بدون کوششی به سبک فیلمسازی آنها ادامه می‌دهد.

چان هنرمندی با سابقه، با بیش از صد فیلم (بیش از ۴۰ فیلم به‌عنوان یک فرد بزرگسال) کارش را با فیلم‌های ارزان هنرهای رزمی (مانند ”مشت جدید خشم“ ۱۹۷۶) آغاز کرک که در آنها سبک مبارزه بروس لی بزرگ را تقلید می‌کرد. او تنها پس از آنکه سبک مبارزه خنده‌دار و در عین حال آکروباتیک خاص خودش را تکمیل کرد، ستاره شماره یک کیشه‌های سینماهای آسیا شد. چان تمام کارهای بدلکاری را خودش انجام می‌دهد و چندبار هم آسیب دیده است.

به همین دلیل است که هیچ شرکت بیمه‌ای تولیدات او را تحت پوشش بیمه خود قرار نمی‌دهد او پس از آنکه بسیاری از بدلکاران در جریان ساخت داستان پلیس آسیب دیدند و دیگر کسی تمایل نداشت که مجدداً با او کار کند، مجبور شد ”انجمن بدلکاران جکی چان“ را تشکیل دهد. چان پس از اینکه تیم خودش را شکل داد شخصاً آنها را تحت تعلیم قرار داد و هزینه‌های پزشکی آنها نیز خودش تأمین نمود. او همچنین ”فرشتگان جکی“ یک آژانس بازیگری و مدل را برای انتخاب بازیگر در تولیدات استادانه خود که روز به روز هم بیشتر می‌شدند، تأسیس نمود.

زندگی چان هنوز هم در خدمت افسانه هنگ کنگ است. او گفته است، خانواده‌اش در زمان تولدش آنقدر فقیر بودند که چون استطاعت تأمین هزینه‌های درمانی و تغذیه او را نداشتند پیشنهاد کردند تا او را به یک پزشک انگلیسی که او را به دنیا آورده بود بفروشند (آنها سرانجام در این تصمیم خود تجدیدنظر کردند) وقتی چان یک بچه خردسال بود پدر و مادرش شغلی در کنسول فرانسه در هنگ کنگ پیدا کردند و به ترتیب به‌عنوان آشپز و خدمتکار مشغول به‌کار شدند. آنها سپس برای کار در سفارت آمریکا به استرالیا رفتند. پسربچه شش ساله در سال ۱۹۶۱، تنها به هنگ کنگ برگردانده شد تا برای مدت ده سال در مدرسه تحقیقاتی اپرای چین مشغول به تحصیل شود.

چان جوان از ساعت پنج صبح تا حوالی نیمه شب برنامه آموزشی بی‌نهایت سخت تمرین تکنیک‌های اپرای پکن را انجام می‌داد. این برنامه شامل آواز، رقص، نمایش، حرکات آکروباتیک و انواعی از هنرهای رزمی بود که همگی زیر تهدید تنبیه بدنی (تنبیه با چوب) و محرومیت غذائی انجام می‌شد.

یوشان یوان، استاد سختگیر مدرسه چان را که در آن موقع یوان لو نامیده می‌شد در یک گروه نمایشی از شاگردان با نام ”هفت بخت کوچک“ قرار داد، جائی که او رابطه‌اش با دوستان فوق‌العاده با استعدادش، ساموهونگ و یوئن بیائو که بیش از سه دهه ادامه داشت را آغاز کرد این سه برادر - همانطور که خودشان خود را اینگونه خطاب می‌کنند - یک مثلث با هیبت حادثه‌ای - کمدی را تشکیل دادند و کارهائی نظیر ”چرخ‌های آسیاب“ (۱۹۸۳) و ”اژدها برای ابدیت“ (۱۹۸۸). هر دو به کارگردانی هونگ و ”پروژه الف“ (۱۹۸۳) به کارگردانی چان را تولید نمودند.

چان کار سینا را در سن هشت سالگی و با نمایش چینی ”وونگ تین بار بزرگ و کوچک“ (۱۹۶۲) آغاز کرد. او در تعدادی از فیلم‌های آوازی هنگ کنگی نیز حضور پیدا کرد. گفته می‌شود که چان تا سن ده سالگی در بیش از ۲۵ فیلم حضور داشته است.

او در ۱۷ سالگی فارغ‌التحصیل شد و نام جن یوان لونگ را برای خود برگزید و شغلی به عنوان یک بدلکار و مبارز هنرهای رزمی در استودیو برادران شاو پیدا کرد. چان زمانی که در فیلم ”مشت خشم/ ارتباط چینی“(۱۹۷۱) به عنوان بدلکار آقای سوزوکی کار کرد، از سوی بروس ‌لی مورد تمجید قرار گرفت. چان آنچه که بنا به گزارشات بلندترین سقوط تاریخ در یک فیلم هنگ کنگی بود را به موفقیت اجراء کرد و به حق هم لی را تحت‌تأثیر قرار داد.

چان ازلی که دچار مرگ نابهنگامی شد برتری جست و تبدیل به گران‌قیمت‌ترین هنرپیشه در هنگ‌کنگ و در ادامه این موفقیت در بعد بین‌الملی، تبدیل به گرانبهاءترین هنرپیشه در ژاپن و سایر آسیا گردید. او با تعدادی از پرهزینه‌ترین تولیدات، بارها رکورد فروش را در سینماهای آسیا شکست. چان همچنین به‌عنوان یک خواننده پاپ فردی بسیار بااحساس است. در بسیاری از فیلم‌ها او در حال خواندن و اجراء آواز دیده می‌شود.

چان با ”جنجال بزرگ“ (۱۹۸۰) و سپس در ادامه با کارهای زیر تلاش‌های متعدد خود برای کسب شهرت در سینماهای آمریکا را آغاز کرد اما با موفقیت محدودی همراه شد، به‌عنوان بخشی از تولیدات کمدی بزرگ با هدایت بورت ریتولدز در دو فیلم ”شلیک گلوله توپ“ (۱۹۸۳ و ۱۹۸۰) با موضوع مسابقه اتومبیلرانی، و به‌عنوان مأمور NTC در نقش مقابل دنی ایلو در فیلم ”محافظ“ (۱۹۸۵) چان نمی‌توانست برای این کارها از خلاقیت خویش استفاده کند و با بدلکاران نیز هماهنگی نداشت.

با اینکه بعضی از انگلیسی‌زبان‌ها با تولیدات عالی هنگ کنگی او آشنا بودند، اما اغلب آمریکائی‌ها شانس درستی برای تماشای کارهای خلاق او نداشتند. چان در فیلم ”غرش در بروتکس“ (۱۹۹۶) پنجمین فلم انگلیسی‌زبان خود، از این مشکلات اجتناب کرد.

چان با همکاری استنلی تونگ، بدلکار سابق و راننده ماهری که به کارگردانی روی آورده بود (کسی که داستان پلیس ۳: سه پاسبان جان را هدایت کرده بود) و با هنرپیشه محبوب و مردمی آنتیا موی به صورت خلافی هدایت غرش در بروتکس را بر عهده گرفت.

این فیلم که در ونکوور کانادا، فیلمبرداری شد، گولدن‌ هاروست هنگ کنگ را با خط جدید سینمای آمریکا پیوند داد و داستانی به سبک قدیمی را با بدلکاری‌های جدید نشان و فروش خوبی هم پیدا کرد. چان در فیلم یک پاسبان هنگ‌کنگی را به‌صورتی فوق‌العاده به تصویر کشید که در دروان تعطیلات از عهده یک گروه خلافکار برمی‌آ‌ید.

مترجم: مهدی تسلی‌بخش

---