«رسام», مردی برای تمام فصول

باز هم کسی مرده و ما دست به کار شدیم, از شنیدن خبر مرگ مسعود رسام واقعا دل گیر شدم زیرا از اولین نام هایی بود که به بهانه کارهای جذابش از عالم تصویر به یاد دارم و به تعبیری تلویزیون و پشت صحنه سریال ها را درک کردم

باز هم کسی مرده و ما دست به کار شدیم، از شنیدن خبر مرگ مسعود رسام واقعا دل گیر شدم زیرا از اولین نام هایی بود که به بهانه کارهای جذابش از عالم تصویر به یاد دارم و به تعبیری تلویزیون و پشت صحنه سریال ها را درک کردم.

کودک بودم که با نام هم آهنگ و به دنبال هم بیژن بیرنگ و مسعود رسام دلخوش می شدم.

همان موقع درک کرده بودم که این نام ها مساوی است با اثری جذاب و دیدنی.

ناخودآگاه به نام و کارشان ایمان داشتم اما باز هم نوشدارو بعد از مرگ سهراب.

بعد از مدت ها متوجه شدم که او نه تنها برای ما اسطوره بوده بلکه همیشه کودکان قبل و بعد از ما را نیز خوشحال کرده است.

مسعود رسام، کارگردان سینما و تلویزیون ساعت ۱۴ عصر یکشنبه ۱۱آبان ۱۳۸۸ بر اثر بیماری سرطان خون در گذشت، به همین دردناکی مسعود رسام از دنیای تصویر رخت بر بست و ما را با این عالم رنگارنگ تنها گذاشت.

این کارگردان نامدار تلویزیون، پس از سال ها تحمل بیماری سرطان خون دار فانی را وداع گفت و دنیای سریال سازی را به دیگران سپرد، امید است دیگران قدر کاشته های او را بدانند و درست عمل کنند، زیرا که دوربین میراثی است محترم و مقدس که باید اهالی فن، قدرش را بدانند.

مسعود رسام، متولد ۱۳۳۶ در تهران و دانش آموخته کارگردانی از مدرسه عالی تلویزیون و سینما (دانشکده صدا و سیما) بود. فعالیت هنری را سال ۱۳۵۸ با تهیه کنندگی و کارگردانی فیلم های کوتاه، تئاتر و سریال آغاز کرد.

از اواسط دهه ۶۰ به بعد، نام مسعود رسام با بیژن بیرنگ گره خورد و این دو به کمک هم کارهای ماندگاری برای کودکان در تلویزیون انجام دادند.

رسام، در گفت و گویی به این کارهای ماندگار اشاره کرده و گفته است همه کارهای به یادماندنی متعلق به دهه ۶۰ است ولی حالا که نگاه می کنیم می بینیم انگار دهه ۷۰، دهه از بین رفتن برنامه کودک های خوب و به یاد ماندنی بود.

از هیچ کدام از شخصیت های به یادماندنی بچه ها مثل مدرسه موش ها، قورباغه سبز و بقیه در این دهه هیچ خبری نیست دهه ۸۰ که هیچ.

از آثار برجسته و موفق این کارگردان که در ذهن مردم، چه در مقام کارگردانی، نویسندگی یا تهیه کنندگی نشسته است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

▪ غیر محرمانه: آخرین فعالیت زنده یاد مسعود رسام، کارگردانی مجموعه تلویزیونی «غیر محرمانه» بود که سال گذشته از شبکه تهران و خراسان رضوی روی آنتن رفت.

این سریال، قالبی طنز داشت و در مورد رعایت قوانین به خصوص راهنمایی و رانندگی بود.

در این سریال چهره های طنزی چون مهران رجبی، یوسف تیموری و ... ایفای نقش می کردند.

«غیر محرمانه» ماشینی بود که به طور اتومات خلاف نمی کرد، گذشته از موضوع و روند جالب سریال، نکته بدیع و نو در آن تیتراژ ابتدایی سریال بود که تمام عوامل سریال با استفاده از اجزای ماشین معرفی می شدند، به طور مثال ضبط همان موسیقی بود، موتور همان کارگردان و ...

▪ دنیای شیرین دریا: در اواسط دهه ۷۰ موجی بین برنامه سازان آغاز شد که در آن قشر نوجوان هدف بودند.

از نیمرخ و محمد حسین مدرس گرفته تا «دنیای شیرین» و «دنیای شیرین دریا» همگی برای تعالی نوجوانان ساخته شده بود(چیزی که این روزها دیگر خبری از آن نیست، واقعا اگر توجه کرده باشید هیچ سریالی برای کودک یا نوجوان ساخته نمی شود به طور صرف با کارتون های بی سرو ته خارجی وقت را پر می کنند)

در این موج به راه افتاده، مسعود رسام حق آب و گل داشت و به تعبیری وظیفه انسانی اش را به طور کامل ایفا کرده بود.

«دنیای شیرین دریا» فضای شیرین یک زندگی صمیمی، دوست داشتنی و قابل باور را به تصویر می کشید که در آن دریا به نوشتن خاطراتش می پرداخت.

(حال که به یاد دنیای شیرین دریا افتادیم اجازه دهید یادی نیز از پوپک گلدره، بازیگر نقش دریا کنیم، خدا بیامرزدش در سریال دنیای شیرین دریا با مفاهیم اصلی و اساسی زندگی آشنا می شدیم و اکنون جای این گونه سریال های آموزشی واقعا خالی است.

▪ قطار ابدی: یکی از مجموعه های طنز تلویزیون بود که از لحاظ ساختاری و تکنیکی همچنان مثال زدنی است.

در این مجموعه جذاب یک موضوع محوری در سریال مطرح می شد و خانواده ای را درگیر می کرد و درباره آن موضوع آیتم های نمایشی خنده دار نیز خلق می شد.

این سریال با بازی فرهاد آئیش، رضا عطاران و ناصر حقگو درخشان تر شده بود.

این نوع ساختار موجب شده بود سطح و میزان تاثیرپذیری و القای مفاهیم بالا رود و بر دل مخاطب بنشیند.

▪ سیب خنده: رسام، برای غنی سازی ذهن و تفکرات نوجوانان باز هم دست به کار شد و مجموعه ای طنز و پر مخاطب به نام «سیب خنده» را تولید کرد که بعدها، بارها مورد تقلید واقع شد اما نتیجه کار رسام را نداشت.

دیالوگ های ماندگاری چون «چه بلایی به سرش اومد»، «مصدوم آماده است» و ... یادگارهایی از سیب خنده است که همچنان کاربرد دارد و استفاده می شود که نشانه ای از موفقیت اثر است.

▪ همسران: شاید دیگر احتیاجی به معرفی نداشته باشد، اما موفقیتش اجازه نمی دهد سکوت کنیم.

به طور کلی می توان ادعا کرد مسعود رسام و همکارانش در ایجاد موج و پرداختن به مضامینی جدید، همیشه پیشرو بوده اند.

بررسی مشکلات یک زوج و داستان گویی درباره زوج ها اتفاقی بود که با همسران آغاز شد و مورد توجه قرار گرفت، البته با همین سریال نیز به پایان رسید اما شروعی بود برای ایده هایی جذاب و دیدنی.

همسران با بازی فردوس کاویانی، مهرانه مهین ترابی، فرهاد جم و الهام پاوه نژاد در کنار فضای طنز و خوشحال سریال، مفاهیمی اساسی را بیان می کرد.

▪ چاق و لاغر: عروسک های دست و پاچلفتی که مثلا ماموریتی حساس و مهم را بر عهده داشتند موقعیت های خنده داری که ایجاد می کردند همچنان جذاب و دیدنی است تا جایی که چندی پیش تلویزیون دوباره آن را پخش کرد.

ماشین ژیان معروف این سریال نیز همچنان در خاطرات باقی مانده است.

▪ خانه سبز: بعد از موفقیت همسران، مسعود رسام و بیژن بیرنگ به این فکر افتادند که به خانواده های دو نفری همسران بال و پر بدهند و آن ها را بزرگ تر و جامع تر کنند.

«خانه سبز» از سریال هایی است که هیچ وقت از یاد نمی رود و به گونه ای حرف های زیادی برای گفتن دارد از محبوبیت داستانی و بازی های آن چیزی نمی گویم، فقط از شما به عنوان یک خواننده می خواهم به ذهن و اطرافیان خود رجوع کنید و میزان محبوبیتش را جویا شوید.

خسرو شکیبایی، یکی دیگر از دل مشغولی های سریال بود که اکنون دیگر بین ما نیست.

▪ سرزمین سبز: رسام، بارها در مورد آرزوی خود درباره ساخت ادامه «خانه سبز» گفته بود و این کار را هم عملی کرد، اما «سرزمین سبز»، نتوانست دنباله روی خاطرات خوش «خانه سبز» باشد.

▪ محله بهداشت: شاید بهتر باشد در این مورد حرفی نزنیم، زیرا آن قدر موثر و تکرار نشدنی است که حرفی برای گفتن نمی گذارد.

رضا ژیان و اکبر عبدی از چهره های به یاد ماندنی این مجموعه کودکانه بوده اند.

▪ محله برو بیا: ساختاری شبیه بهداشت داشت که مفاهیمی تربیتی را به زبانی کودکانه مطرح می کرد.

از دیگر آثار رسام، می توان به مادر، بزرگ مرد کوچک، مروارید سرخ، دریایی ها، سیندرلا، تولدی دیگر، سرزمین، دلبندم، علی و غول جنگل، دو مرغابی در مه، ماموریت، منبع موثق، در خانه، هاچین و واچین، از نو بسازیم، برده رقصان، کیف و شازده کوچولو اشاره کرد.

به نظر شما یک فرد برای ماندگار شدن و به رستاخیز رسیدن باید چند کار موثر و دوست داشتنی انجام دهد؟

در هر صورت مسعود رسام رفت و ما را با انبوهی از خاطرات نوستالوژیک تنها گذاشت.

(روحش شاد)