شیوا خسرو مهر شوکت, مردی تنها بود

هم عضوی از بازیگران مجموعه تلویزیونی نرگس است كه در نقش همسر دوم محمود شوكت در مجموعه نرگس بازی می كند او عاشق تئاتر است و همچنان با عشق, این وادی را ادامه می دهد

(شیوا خسرومهر) هم عضوی از بازیگران مجموعه تلویزیونی (نرگس) است كه در نقش همسر دوم (محمود شوكت) در مجموعه نرگس بازی می‌‌كند. او عاشق تئاتر است و همچنان با عشق، این وادی را ادامه می‌‌دهد. شاید اگر سال‌ها پیش به جای بازی در صحنه تئاتر، در سینما و تلویزیون ایفای نقش می‌‌كرد،‌ حال چهره‌تر بود؛ اما او می‌‌گوید (هیچ چیزی نمی‌‌تواند فاصله‌ای میان من و تئاتر بیندازد، من به سال‌ها حضور در تئاتر افتخار می‌‌كنم.) او خیلی روان به پرسش‌ها پاسخ می‌‌دهد و این نشان از بالا بودن معلومات عمومی‌اش است. او در قسمت‌های پایانی مجموعه نرگس، نقشی كلیدی ایفا كرد،‌ به همین خاطر به سراغ این بازیگر رفتیم. وی در معرفی خودش، این‌گونه می‌‌گوید: در ششمین روز آخرین ماه فصل پاییز سال ۱۳۵۰ به دنیایی چشم گشودم كه پدرم بر صحنه تئاتر زندگی می‌‌كرد، نفس می‌‌كشید و از میان هیاهوی خاك صحنه شاهد قد كشیدنم بود و نگاه آرزومند من، كه همیشه به آهنگ موزون حركات و كلام پدر دوخته می‌‌شد تا روزی كه انگشتان كوچكم را كه فقط پنج بهار از آنها گذشته بود، در میان مشت پدر گذاشتم و همراه با قدم‌های كوتاه اما محكم،‌ برای همیشه بر صحنه مقدس هنر پا گذاشتم.

او در تئاترهای زیادی ایفای نقش كرد، كه یكی از معروف‌ترین نقش‌هایش (سارا ممت) در تئاتر (كابوس خیابان هفدهم) بود؛ همچنین در مجلس‌نامه، انگشتری ژنرال ماسیاس،حریر سرخ صنوبر و چند فیلم سینمایی از جمله عشق فیلم، عروسی مهتاب، امپراتور، داستان پاییزی و چند كار تلویزیونی چون بوی غریب پاییز، بالا بلند بازی كرد.‌ گفتگوی ما با او را بخوانید:‌

● از تئاتر شروع كنیم، چه شــد كه رو به این رشته هنری آوردید؟

خسرومهر: پدرم هوشنگ فارغ‌التحصیل رشته تئاتر از دانشگاه هنر‌های زیباست‌؛ من از همان دوران كودكی با هنر تئاتر آشنا شدم، ‌در خانواده ما بحث درباره تئاتر همیشه وجود داشت و با آن درگیر بودم و به خوبی نسبت به آن شناخت داشتم. استاد حمید سمندریان در دانشگاه، استاد پدرم بود و به همین دلیل در كلاس‌های او شركت كردم و درس‌های زیادی از ایشان فرا گرفتم،‌ اما باید بگویم كه در حال حاضر دغدغه اصلی من هم تئاتر است،‌ هم سینما.‌ پیش از این فكر می‌‌كردم كه تنها تئاتر دغدغه من است، اما پس از اجرای (كابوس خیابان هفدهم) به این نتیجه رسیدم كه بازیگری دغدغه من است،‌ نه صرفا تئاتر و سینما... ناگفته نماند پدرم بازنشسته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین بازنشسته آموزش و پرورش است...

● اولین‌بار كه روی صحنه رفتید؟

خسرومهر: تله تئاتر (به سوی دمشق) به كارگردانی استاد سمندریان، در كنار بازیگرانی چون هما روستا، ثریا قاسمی و پرویز پورحسینی در سال ۷۹ بود، البته در سال ۸۲-۸۱ در كلاس‌های امین تارخ هم شركت جستم...

●اولین اثر سینمایی شما چه نام داشت؟

خسرومهر: (عروسی مهتاب) به كارگردانی خسرو ملكان در سال ۸۲-۸۱ بود و از آن به بعد، دیگر به طور مستمر در كارهای تئاتر، سینما و تلویزیون به بازی پرداختم و در حال حاضر هم در تئاتر فعالیت می‌كنم.

●راستی نپرسیدیم چند فرزند هستید؟

خسرومهر: ما چهار فرزندیم؛ من فرزند اول خانواده هستم، برادرم امیر شش سال از من كوچك‌تر است. خواهرم شیدا نه سال و برادر كوچك‌ترم هومن كه سوم دبیرستان است، راستی من خاله هم هستم،‌ خواهرزاده‌ام مهرشاد دو ساله است.

● ســــــــــریــــــال نـــــرگس چـــه‌طـــور به شمــــــا پیشنهـــــــاد شد؟

خسرومهر: (سیروس مقدم) از گذشته با كارهای هنری من آشنا بود از این‌ رو در مجموعه نرگس وی هم از همان ابتدا نقش فروغ را برای من در نظر گرفت. در اردیبهشت ۸۴ به پروژه نرگس پیوستم و آذر ۸۴ مقابل دوربین مقدم رفتم...

● از فیلم‌نامه خبر داشتید؟

خسرومهر: نه، طرح كلی آن را می‌‌دانستم، اما بخش‌هایی از فیلم‌نامه در اختیارم بود كه باید بازی می‌‌‌كردم و همان‌طور كه دیدید، نقش همسر دوم (شوكت) را ایفا ‌‌كردم.

● بـــرگـــردیـــم بـــه بحــــــث نـــرگس، به‌طور كلـــی در ایران،‌ همســـر دوم چـــه ذهنیتـــی برای مردم ایجاد می‌كند، نظرتان به عنـــوان یـــك فرد عادی و بیننده تلویزیونی چیست؟

خسرومهر: ببینید، واقعیات را نمی‌‌توان كتمان كرد، این چیزی است كه در جامعه ‌وجود دارد، البته خیلی‌ها آن را مخفی می‌‌كنند و عده‌ای دیگر هم، آن را می‌‌پذیرند،‌ من حتی مواردی دیدم كه همسر اول برای شوهرش به خواستگاری می‌‌رود!‌حالا به هر دلیلی...

● شما در مورد این نقش تحقیق كردید؟

خسرومهر: در (نرگس)،‌ من نمی‌‌دانستم كه (اعظم) در زندگی شوكت وجود دارد و اعظم هم از وجود من بی‌‌خبر بود، اما از طرفی شوكت از لحاظ مالی خیلی به من كمك كرده بود،‌كمك‌های او باعث شد كه من به او علاقه پیدا كنم، دلیل دیگر هم كه برای شوكت احساس دلسوزی می‌‌كردم، به این خاطر بود كه (شوكت) مرد تنهایی بود.

●بـــه نظـــر شما كارهـــای شوكت درست بود؟

خسرومهر: باید بدانید كه هر عملی به دنبال خود عكس‌العملی دارد؛ شاید اگر من، شما یا كس دیگری جای شوكت بود،‌ همین كارها را می‌‌كرد، حال شاید كمی كم‌رنگ‌تر...‌ روی استثناها نمی‌‌شود قضاوت كرد و گفت: ما باید آدم درستی باشیم و همیشه كارهای مثبت انجام دهیم، روال عادی به این شكل است كه اگر یك بدی به شما می‌‌شود، به هر حال شما به آن فكر می‌‌كنید، حال آن‌چه كه در فكرتان می‌ گذرد را انجام می‌‌دهید یا نه از كنار آن بی‌‌توجه عبور می‌‌كنید. شوكت در (نرگس) افكارش را به مرحله اجرا می‌‌گذارد، از طرفی او جز تنها ماندن، آدم بسیار ضعیفی است، اگر ضعیف نبود به یك زن پناه نمی‌‌آورد؛ در نهایت به همجنس خود پناه می‌‌برد و هیچ‌گاه اقدام به ازدواج دوم نمی‌‌كرد تا خودش را زیر سوال ببرد.

●چرا بیشتر نام (فروغ زمـــانـــی) در حـــداقـــل دوســـوم داستان بود و سپس به تصویر كشیده شد؟

خسرومهر: فیلم‌نامه به این شكل بود كه ابتدا به بیننده یك ذهنیت در مورد فروغ بدهند و همه منتظر او باشند و از خود بپرسند، پس این فروغ كی می‌‌آید؟ و فروغ كیست؟ و جالب این كه در داستان خواهیم دید كه چرا شوكت، شوكت شده است و آن را از زبان فروغ می‌‌شنویم و به این نتیجه در سریال می‌‌رسیم، كه تمام خلق و خوی شخصیت شوكت را شخصیت دوران كودكی او شكل می‌‌دهد... همه انسان‌ها این‌طور هستند. شخصیت شوكت، ‌را عقده فرا گرفته است و این همان عقده‌هایی است كه از دوران كودكی همراه او بوده، این عقده‌ها برروی هم انباشته می‌‌شود و سرانجام شوكت منفجر! می‌‌شود...

● ســـریال نـــرگس چرا ایـــن‌قـــدر موفـــق شـــد و مـــورد استـــقبال عمـــومی قرار گرفت؟

خسرومهر: به جز این كه یك كار نو و جدیدی در عرصه ساخت سریال‌های تلویزیونی برای بیننده بود، دلیل اصلی‌ترش این بود كه در هر خانواده‌ای كه بیننده این مجموعه بودند، افراد با فردی برخورد می‌‌كردند كه برای آنان به شخصیت خودشان غریبه نبود، بلكه نزدیك به آنها بود. هر كسی كه این مجموعه را می‌‌دید،‌ می‌‌توانست با نقش‌های این داستان همزادپنداری كند از هر زاویه‌ای كه به این مجموعه نگاه كنیم،‌ متوجه خواهیم شد كه این اتفاقات در اطراف خودمان می‌‌افتد. خصلت‌های آدم‌ها،‌ خیانت‌ها، خودشیرینی‌ها، پاپوش‌ درست‌ كردن برای همدیگر، بیراهه رفتن‌ها، قدرنشناسی، ‌دوست داشتن آدم‌ها،‌ عشق و دیگر خصلت‌های اجتماعی كه در جامعه است.

● خودتان این مجموعه را می‌‌بینید؟

خسرومهر: چند قسمتی را به علت تمرین در تئاتر نتوانستم ببینم، اما كماكان پیگیر بودم...

● كدام نقش بیشتر به دلتان نشست؟

خسرومهر: به طور حتم نقش شوكت، چرا كه در تمامی موارد، ‌صلابت خود را حفظ می‌‌كرد و همچنین نقش (نسرین...)

● از نقــــــش ابـــراهیمــــــی برایمان بگویید؟

خسرومهر: آشپز آشی كه برای شوكت درست می‌‌شود، ابراهیمی بود، فروغ را ابراهیمی در دامن شوكت می‌‌اندازد.

●خیلی‌ها بر این مجموعه ایــــــراد گرفتنـــد كه همســـر دوم گــــــرفـــتـــن در یـــك مـــجمـــوعـــه تلـــویزیونی،‌ به ذاقمان خوش نیامد و از تریبونی چون تلویزیون ایـــن مسئله نباید، نمایش داده می‌‌شد به ویژه این كه شوكت معمولا كارهایش خـــلاف عرف بـــوده، حـــالا زن دوم گرفتنش روی معیـــارهـــای اخلاقـــی بـــوده اســـت، به عنـــوان یـــك بیننــــــده

نظرتان را بگویید؟

خسرومهر: ببینید، در عرصه تلویزیون كه نمی‌‌توان ‌این مسئله را نمایش داد، از قدیم گفته‌اند كه پشت سر هر مرد موفقی، یك زن موفق وجود دارد. اگر مردی پایش می‌‌لغزد، به نظر من به همسرش مربوط می‌‌شود، اما این هم یك قانون كلی نیست؛ خیلی از آقایان و خانم‌ها، اصولا نه تنها در جامعه ما، بلكه در كل دنیا،‌ تنوع‌طلبی را دوست دارند و این یك واقعیت است،‌ اما به نظر من دلیل اصلی كه یك مرد، به سراغ زن دیگری می‌‌رود، این است كه از لحاظ روانی، همسرش دچار كمبودهایی است و مرد را نمی‌‌تواند از لحاظ روحی، روانی ارضا كند، البته همان‌طور كه گفتم این به صورت یك قانون نیست و استثناهایی هم وجود دارد.

● كمـــی از تئاتـــر صحبـــت كنید، چرا بازیگران موفق از تئاتر آغاز می‌‌كنند و كارنامه درخشان خـــود را دستـــرنج متشـــان در تئـــاتر مـــی‌‌دانند در ضمـــن كمی از مشكلات تئاتر برایمان بگویید؟

خسرومهر: می‌گویند بازیگر دو تا ابزار دارد كه اگر این دو ابزار همراهش نباشد، نمی‌‌تواند كار درستی را ارایه بدهد، بدن و بیان... در تئاتر همیشه این دو ابزار آماده است، یعنی من از تئاتر می‌‌توانم یك كاری را به سینما و تلویزیون ببرم، منظورم یك كار خوب است. من به شخصه با تئاتر، مانوس‌تر و راحت‌ترم...صداقت در تئاتر از شفافیت خاصی برخوردار است... در سینما به راحتی تئاتر نیست و تنها به عنوان كار می‌‌توان به آن نگاه كرد، خود من، سینما را یك صنعت می‌‌دانم تا حرفه...اما در تئاتر دوستی‌ است، غم است، كار است... و مهم‌تر از همه عشق...

ولی در مورد مشكلات مالی باید خودم را مثال بزنم، پارسال در یك تئاتر كار می‌‌كردم كه هنوز دستمزدم را نگرفته‌ام، تازه اگر هم بخواهند بدهند، قسط‌بندی می‌‌كنند.

یكی از واقعیت‌های تئاتر این است كه عامه‌پسند نیست كه علت‌های زیادی در پس آن وجود دارد، شاید به درستی تبلیغ نشده است، شاید خوب جا نیفتاده است، شاید سالن‌های تئاتر كم هستند، شاید حمایت‌ مالی نمی‌‌شوند و به همین خاطر استاد تئاتر، حمید سمندریان چند سال است كه با این عشق قهر كرده و كاری را روی صحنه نمی‌‌برد... خیلی از بازیگران خوب تئاتر در حال حاضر ترجیح می‌‌دهند كه در خانه بنشینند. یك بازیگر تئاتر برای اجرای روی صحنه، حداقل باید دو ماه تمرین كند، سپس بعد از این دو ماه، این تئاتر اجازه اجرا خواهد گرفت یا نه بماند... دستمزدهای كم و مشكلات عدیده‌ مالی، باعث می‌‌شود كه بازیگران به‌نام تئاتر علی‌رغم میل باطنیشان فاصله بگیرند.

از این‌رو ترجیح می‌‌دهند یك كار درجه سومی تلویزیون یا سینمایی انجام دهند، حداقل می‌‌دانند در قبالش دستمزدشان را سر زمان دریافت می‌‌كنند، اما یك كار درجه یك تئاتر را انجام ندهند. تئاتر یك عشق و علاقه خاصی می‌‌خواهد كه گفتنی نیست، بلكه باید آن را انجام بدهید و با تمام وجود درك كنید تا متوجه شوید چه می‌‌گویم.

● این عشق در شما تا چه مقدار وجود دارد؟

خسرومهر: بدون تئاتر نمی‌‌توانم زندگی كنم، این یك واقعیت است و اغراق هم نیست.

● شما از معدود بازیگرانی هستیـــد كه دارای یــــــك ســـایت تخصصـــی اســـت، این ســــــایت تنها به شما اختصاص دارد؟

خسرومهر: اجازه بدهید، خدای ناكرده حمل بر خودستایی نباشد، سه ماه است كه این سایت به نشانی www.shivakhosrowmehr.com را راه‌اندازی كردم و در دورنمای ذهنم این است كه این سایت را به یك سایت اخباری در زمینه (هنر هفتم) تبدیل كنم، تا ببینم چه می‌‌شود، البته به كمی زمان نیاز دارم...

●در پـــایان و دوبـــاره می‌‌پرسم، آخرین قسمت نـــرگس بـــا خـــوشی تمام می‌‌شـــود یا نه؟

خسرومهر: (میخندد) نمی‌گویم، یعنی نمی‌‌دانم كه بگویم...آخرش را ببینید، شایدآن طور كه همه فكر می‌كنند، نباشد!؟