نماینده تام الاختیار خدا

نقش گناه نخست هر چند در هبوط انسان تاثیرگذار بود ولی این بدان معنا نیست که انسان می بایست در آن جایگاه و بهشت عدن می ماند

● نقش گناه نخست آدم

به نظر می رسد که پیامبری مساله امروز و دیروز بشر است. از زمانی که انسان به عنوان خلافت الهی در قرارگاه زمین انتخاب و برگزیده شد، ارتباط میان مستخلف عنه و خلیفه، مساله انسان شد.

اگر انسان هبوط کرد به معنای سقوط نیست؛ زیرا آدم هر چند که در بهشت عدن به دور از هرگونه مشکلات و دردسرهای روزمره، زمینی بود ولی در جهانی مستقر شده بود که تنها برای مدت کوتاهی می بایست در آن جا می ماند.

نقش گناه نخست هر چند در هبوط انسان تاثیرگذار بود ولی این بدان معنا نیست که انسان می بایست در آن جایگاه و بهشت عدن می ماند. گناه نخست تنها نقشی را که بازی کرد این بود که مساله اختیار و آزادی انسان را به خوبی نشان داد و آغازگر مساله مهم دیگری به نام توبه شد. آدم به عنوان کلی انسان، با توبه توانست به مقام پیشین درآید ولی دیگر نمی توانست در آن استقرارگاه موقت باقی بماند.

با هبوط انسان، شیوه ارتباطی خدا و انسان تغییر یافت و انسان می بایست در انتظار می ماند تا خداوند به روشی دیگر با وی ارتباط برقرار کرده و راه هدایت و بازگشت به مقام خلافت الهی را بیاموزاند. به این معنا که اسمای تعلیمی که موجب شد انسان به صورت قوه و شانیت، به مقام خلافت الهی دست یابد در صورتی می توانست مفید و سازنده باشد که به شکل فعلیت درآید.

انسان در زمین مجبور شد تا برای دست یابی به خلافت و ولایت الهی، تلاش سخت و جانکاهی را انجام دهد. این تلاش در صورتی می توانست در راستای به فعلیت رساندن اسمای الهی و تحقق وجودی آن شود که در راستای دستور و فرمان های خداوند باشد؛ زیرا زمین و ساختار آن از یک سو و ساختار و طبیعت انسانی از سوی دیگر به گونه ای بوده که احتمال سوء استفاده و رفتار و منش نادرست در آن به شدت محتمل است. از این رو تنها با هدایت و راهنمایی الهی این امکان برای آدم و نوع بشر فراهم می شود تا بتواند اسمای الهی را در خود فعلیت بخشیده و به مقام خلافت و ولایت فعلی و تکوینی دست یابد.

● پیامبری، فعلیت بخشی به اسمای نهان

خداوند در هنگامه هبوط، به انسان پشیمان وعده می دهد که پس از هبوط، از سوی حضرتش دستور و راهنمایی خواهد آمد تا او بتواند باعمل به آن، اسمای الهی نهان را در خود فعلیت بخشد و از قوه خارج سازد.

این گونه است که پیامبری آغاز می شود و حضرت آدم خود به عنوان نخستین پیامبر، فرمان ها و راهنمایی های الهی را دریافت می کند. این دستورها را ایشان و همسر و فرزندانش عمل می کنند. البته با این همه دیده می شود که از همان آغاز، قابیل با عمل خلاف دستور، خود را به هلاکت می افکند و نمی تواند اسمای الهی را در خود به فعلیت رساند و خلافت الهی را در اختیار گیرد.

پیامبری از این جهت، همان راهنمایی مردم به سوی فعلیت بخشی اسمای نهان است که در انسان به ودیعت نهاده شده است.

● پیامبر اکرم(ص) نماینده تام الاختیار خدا

پیامبر اکرم (ص) یکی از بزرگ ترین و بلکه بزرگ ترین پیامبری است که خداوند بر زمین مستقر کرده است. او به عنوان مظهر کامل اسمای الهی توانسته است با راهنمایی و توفیق الهی، همه اسما را در خود فعلیت بخشد.

او که مظهر کامل اسم الله است بهترین راهنما برای انسان بوده و هست؛ زیرا همه راه ها را رفته و همه مشکلات و چالش های پیش روی بشر را می شناسد. او از این رو بهترین و کامل ترین پیامبری است که برای بشر فرستاده شده و نماینده تام الاختیار خداوند است. این گونه می شود که پیامبر به عنوان اسوه و الگوی عینی و عملی بشر مطرح می شود. بنابر این نمی توان پیامبر(ص) را برای گذشتگان الگو و اسوه دانست؛ شناخت پیامبر(ص) از هر جهت برای کسانی که می خواهند او را سرمشق قرار دهند و راه عالی و کمالی او را بپیمایند ضروری و لازم است.

برای این که به شناخت دقیق از آن حضرت دست یابیم می بایست به دو چیز تمسک جوییم یکی قرآن ودیگری سنت معتبر و عترت معصوم او. بنابر این ضروری است که با بهره گیری از آن دو، خود را به کمال برسانیم و اسمای الهی را درحد توان و ظرفیت خود ظهور و بروز دهیم و به فعلیت رسانیم.

محمد عظیمی