پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

اسلام؛ بدیلی بر مکاتب اقتصاد غربی


اسلام؛ بدیلی بر مکاتب اقتصاد غربی

در این جهان نظام های اقتصادی و اجتماعی گوناگونی وجود دارد که با توجه به نیازها و مقتضیات مکانی و زمانی و جهت پاسخدهی به ابهامات زندگی انسان، اصول و قوانین گوناگون خاص خود را …

در این جهان نظام های اقتصادی و اجتماعی گوناگونی وجود دارد که با توجه به نیازها و مقتضیات مکانی و زمانی و جهت پاسخدهی به ابهامات زندگی انسان، اصول و قوانین گوناگون خاص خود را داراست. در جهت پاسخدهی به نیازهای اقتصادی و مادی انسان ها سه نظام سرمایه داری، سوسیالیسم و نظام اسلامی مطرح است و این سه نظام، اصول و اهداف مادی و معنوی متفاوتی را دنبال کرده و مبانی نظری متفاوتی از هم دارند.‏

اقتصاد امروز، از نظر مقایسه ای دانش جدیدی به شمار می رود. نخستین گفتار درباره اقتصاد کتاب ثروت ملل آدام اسمیت است. این کتاب از دیدگاه سرمایه داری تدوین گردیده و چکیده و خلاصه آن این است که تولید می باید در دست افراد خصوصی باقی بماند و دخالت دولت در زندگی اقتصادی به حداقل ممکن کاهش یابد. یعنی نظام اقتصاد آزاد که بر پایه سرمایه داری قرار دارد. اقتصادی که در دانشگاه های خارج از کمونیسم تدریس می گردد. در این نظام سود و منفعت کلان تجارت های بزرگ در دست معدودی سرمایه دار قرار گرفته و آنها با در دست گرفتن تجارت ها و معاملات بزرگ در واقع کل اقتصاد جهان را به دست می گیرند.‏

نظام سرمایه داری بر سود و تجارت های کلان بین المللی تأکید دارد. نظام سرمایه داری منشأ اختلافات و مفاسد اقتصادی و اجتماعی در جامعه است و در تمرکز ثروت در دست افرادی معدود تأثیری به سزا دارد. این امر عمدتاً از دست یازی یهودیان بر اقتصاد غرب حکایت دارد. چرا که رباخواران و بانکداران را به طور کلی یهودیان تشکیل می دهند. مشهورترین نمونه از ظلم و ستمی که یهودیان در اروپا بر غیر یهودیان روا داشته اند در درام "تاجر ونیزی" اثر معروف شکسپیر ملاحظه می شود. با پیشرفت زمان یهودیان به صورت بانکداران مدرن در آمده و کنترل امور مالی بسیاری از کشورهای سرمایه داری جهان را بر عهده گرفته اند.‏

مارکس نیز کتاب مهم خود را با نام "سرمایه" در سه جلد که دارای نثری بسیار مشکل و متکلف بود منتشر کرد. آگاهی بسیاری از افراد تنها به جلد اول کتاب او محدود می شود و کسانی که موفق به مطالعه هر سه جلد کتاب شده باشند، افراد زیادی را تشکیل نمی دهند. نکته اصلی و اساسی کتاب مارکس ادعایی است در باب نظام کمونیستی اداره امور اقتصادی جامعه که در تقابل با نظام سرمایه داری قرار داشته و پایه و نظام سوسیالیسم را تشکیل می دهد. نظام مذکور پس از جنگ جهانی اول، به هنگام واژگونی رژیم تزاری، برای نخستین بار به منصه ظهور رسید. این نظام طرفدار طبقه کارگر جامعه بوده و اعتقاد دارد که نظام اقتصادی و اجتماعی باید به این قشر از جامعه سپرده شود.‏

از طرف دیگر قرآن کریم در آیه سوم از سوره مبارکه المائده می فرماید: "در این روز دین شما را به حد کمال رساندم و بر شما نعمت را تمام کردم و بهترین آیین را که اسلام است برایتان برگزیدم..."‏

قرآن متضمن مجموعه کاملی است از تعالیم ناظر بر جنبه های اقتصادی و اجتماعی زندگی و بهترین نظام اقتصادی و اجتماعی، نظامی است که در قرآن پیش بینی شده است. اسلام با نظام سرمایه داری که در آن انباشت سرمایه از آن افرادی معدود است و تا همین اواخر از تجلیات عدالت اجتماعی در زندگی به کلی غافل بوده است موانستی ندارد. به عکس، قرآن به تامین نیازهای افراد بی بضاعت توسط جامعه و دولت توصیه می نماید. اسلام همچنین آنتی تزی است بر کمونیسم و معتقد به حریت انسانی و آزادی بیان. در اسلام همه طبقات جامعه اعم از فقیر و غنی در جامعه نقش داشته و همه اقشار نظام های اقتصادی و سیاسی جامعه را به دست می گیرند. در واقع کامل ترین نظام در ارتباط با آزادی تمام عیار و رعایت حقوق بشر، نظام اسلام است.

یعقوب نعمتی وروجنی



همچنین مشاهده کنید