احادیث مربوط به تعمیر و تجدید بنای قبور

اگر بخواهیم همه ی روایاتی را که در مذمت ساختمان و تزیین قبور وارد شده ذکر کنیم مطلب بسیار مفصل و طولانی خواهد شد, لیکن به مقداری که برای مردمِ منصف, حق جو و بیداری آنان و اتمام حجّت لازم است در اینجا ذکر میکنیم

اگر بخواهیم همه‌ی روایاتی را که در مذمت ساختمان و تزیین قبور وارد شده ذکر کنیم مطلب بسیار مفصل و طولانی خواهد شد، لیکن به مقداری که برای مردمِ منصف, حق جو و بیداری آنان و اتمام حجّت لازم است در اینجا ذکر میکنیم:

۱) شیخ صدوق و نیز مؤلف «وسائل الشیعه» روایت کرده‌اند که رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- فرمود: «لا تتخذوا قبری قبلهٔ ولا مسجداً، فإن الله تعالی لعن الیهود حیث اتخذوا قبور أنبیائهم مساجد» قبرم را قبله گاه و محل توجه و مسجد قرار ندهید، همانا خدای متعال یهود را لعنت نمود، زیرا قبور پیغمبران خود را مساجد قرار دادند». (وسائل الشیعه، ج ۲، باب ۶۵، صفحه ۸۸۷ ). بنابراین احادیثی که در کتب زیارت وارد شده و دلالت بر قبله قرار دادن قبر امام دارد، ساخته ی یهود صفت آنی است که آنها را به دروغ بر ائمه علیهم السلام چسپانده اند!

۲) محدث نوری در «مستدرک الوسائل» نقل کرده که علامه ی حلی در کتاب نهایه از رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- روایت کرده: «نهی النبی أن یجصص القبر أو یبنی علیه أو یکتب علیه لأنه من زینهٔ الدنیا فلا حاجهٔ بالمیّت إلیه» پیامبر -صلی الله علیه وآله وسلم- از گچ کاری قبر و نوشتن روی آن نهی فرموده زیرا اینها زینت دنیا است و میت نیازی به آن ندارد». (مستدرک‌ الوسائل، چاپ سنگی، جلد۱ص۱۲۷).

۳) و باز محدث نوری روایت کرده: «عن أمیر المؤمنین علیه السلام قال: سمعت رسول الله صلی الله علیه وسلم یقول: لاتتخذوا قبری عیداً ولا تتخذوا قبورکم مساجدکم ولا بیوتکم قبوراً» یعنی علی -علیه السلام- فرمود: شنیدم که رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- می‌فرماید: قبرم را محل رفت و آمد قرار ندهید و قبرهایتان را مساجد خویش قرار ندهید و خانه‌ هایتان را محل دفن مرده هایتان قرار ندهید.(مستدرک الوسائل، ج ۱، باب ۵۵ از ابواب دفن، ص ۱۳۲ ).

۴) شیخ «حر عاملی» از موسی بن جعفر -علیه السلام- روایت کرده که فرمود: «لا ترفعوا قبری أکثر من أربع أصابع مفرجات» یعنی قبر مرا بیش از چهار انگشت باز از هم بیشتر بالا نبرید.(وسائل ‌الشیعه، ج ۲، باب ۳۱ از ابواب دفن، ص ۸۵۸ ).

۵) در « بحارالانوار » ج ۲۲ و کتب معتبر دیگر از امام صادق -علیه السلام- روایت کرده‌اند که فرمود: «لا تشرب وأنت قائم ولا تطف بقبر ولا تبل فی ماء نقیع» یعنی هرگز ایستاده آب منوش و هیچ قبری را طواف مکن و در آب پاک ادرار مکن.(وسائل الشیعه، ج ۱۰، باب ۹۲، از ابواب المزار کتاب الحج و ج ۱، ص ۲۴۱ و سفینه البحار، ج ۲، ص ۹۹ ).

۶) زید بن علی بن الحسین -علیه السلام- از جدش علی بن ابی‌ طالب روایت کرده که فرمود: «نهی رسول الله صلی الله علیه وسلم عن لحوم الأضاحی أن تدخروها فوق ثلاثهٔ أیام ... ونهانا عن زیارهٔ القبور» یعنی رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- ما را از ذخیره‌کردن گوشتهای قربانی بیش از سه روز نهی فرمود .... و ما را از زیارت قبور نهی نمود.( مسند الامام زید، کتاب الحج، باب الأکل من لحوم الأضاحی).

۷) حدیث معروفی است از پیامبر -صلی الله علیه وآله وسلم- که خدا فرموده: «أنا عند القلوب المنکسرهٔ و القبور المندرسهٔ» یعنی من نزد دلهای شکسته و قبرهای ویرانم». پس حضرت حق جل جلاله به قبرهای زینت‌ داده شده و تجدید بنا شده و آیینه‌کاری و طلاکاری شده عنایتی ندارد و از آنها بیزار است.

۸) از امام صادق -علیه السلام- روایت شده که فرمود: «قبر رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم محصب حصباء حمراء» یعنی قبر رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- از شن قرمز رنگ است». (وسائل الشیعه، ج ۲، باب ۳۷، از ابواب دفن، ص ۸۶۴ ) که معلوم می ‌شود تا زمان آن بزرگوار قبر رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- زینت و بنایی نداشته است.

۹) عبدالرزاق صنعانی که از قدمای شیعه است روایت کرده: «عن ابن طاوس أن رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم نهی عن قبور المسلمین أن یبنی علیها أو تجصص أو تزرع، فإن خیر قبورکم التی لا تعرف » یعنی ابن طاووس روایت کرده که پیامبر -صلی الله علیه وآله وسلم- از اینکه بر قبر مسلمین بنایی ساخته شود و یا گچ‌کاری و یا بر روی آن زراعت شود، نهی نموده و فرموده اند که بهترین قبور شما قبری است که شناخته نشود».(المصنف، ۳/۵۰۶).

۱۰) مرحوم آیت الله شریعت سنگلجی از «ذکری» نقل کرده که: «رسول اکرم -صلی الله علیه وآله وسلم- قبر فرزندش ابراهیم را مسطح نمود و نیز می‌گوید قاسم بن محمد گفت: قبر نبی‌اکرم -صلی الله علیه وآله وسلم- و شیخین را در حالی دیدم که مسطح بود و نیز می‌گوید قبر مهاجرین و انصار در مدینه منوره مسطح بود». (توحید عبادت، انتشارات دانش، ص ۱۴۹).

۱۱) امام صادق -علیه السلام- فرمود: «لا تطینوا القبر من غیر طینه» یعنی قبر را از گِل غیر خودش گِل‌کاری نکنید». (وسائل الشیعه، ج ۲، باب ۱۶، از ابواب دفن، ص ۸۶۴).

۱۲) علی بن ابی طالب -علیه السلام- روایت کرده «أن رسول الله صلی الله علیه وسلم نهی أن یزاد علی القبر تراب لم یخرج منه» یعنی رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- از اینکه بر قبر خاکی ریخته شود که از خودش نیست نهی فرمود».( مستدرک، ج ۱، باب ۳۴ از ابواب دفن، ص ۱۲۶).

ملاحظه فرمایید رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- تا چه حد دقیق بوده که حتی مقداری خاک بر قبر نیفزایند، چه رسد به سیمان و گچ و سنگ مرمر و دیگر سنگهای قیمتی!

اما امت‌ ما به این اوامر اعتنا نمیکنند بلکه بر قبرهای بزرگان دین از جهت مخارج چقدر افراط و اسراف میکنند و کذابان و جعالان برای تخریب اسلام و سرگرم‌ کردن مردم روایتی برای تعمیر قبور جعل کرده اند که ما متن و سند آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد:

در کتاب وسائل الشیعه باب ۲۶ از کتاب مزار روایت شده از عبدالله البلوی از عماره بن زید از ابی‌عامر واعظ اهل حجاز و او از امام صادق -علیه السلام- که فرمود رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- به علی -علیه السلام- گفت: «یا علی! من عمَّر قبورکم و تعاهدها فکأنما أعان سلیمان بن داود علی بناء بیت المقدس، ومن زار قبورکم عدل ذلک له ثواب سبعین حجهٔ بعد حجهٔ الإسلام وخرج عن ذنوبه حتی یرجع من زیارتکم کیوم ولدته أمه» یعنی ای علی! هر کس قبور شما را تعمیر کند و مجاور آنها گردد، گویا سلیمان بن داوود را در ساختن بیت ‌المقدس یاری داده و هر که قبور شما را زیارت نماید ثوابش معادل است با هفتاد حج پس از حجه ای ‌اسلام و وقتی که از زیارت شما بر می‌گردد مانند روزی که مادرش او را زائیده از گناهانش پاک می‌شود»!!.

این حدیث هم سند و راویانش مورد انتقاد است و هم متن و مضمونش. راوی اول آن عبدالله بن محمد البلوی است که علمای رجال او را ضعیف شمرده ‌اند و او را دروغگو و جعال و مورد طعن دانسته و گفته‌ اند نباید به حدیث او اعتناء کرد. او روایت کرده از عماره بن زید که به تصریح علمای رجال چنین مردی وجود نداشته و آنچه از این شخص نقل شده تماماً دروغ است، حتی از خود عبدالله بن محمد البلوی که از او روایت کرده پرسیدند این «عماره» کیست؟ گفت: مردی بود از آسمان آمد این حدیث را گفت و به آسمان بازگشت!!. این موجود فضایی!! روایت کرده از ابو عامر واعظ حجازی که او نیز مجهول ‌الحال و مهمل است. شما را به خدا ملاحظه کنید از برکت این حدیث که تنها حدیث تعمیر قبور نیز هست و کذاب جعالی روایت کرده از فردی ناموجود و او از فردی مجهول، ممالک شیعه پر شده از گنبد و بارگاه و صحن و رواق و طلاکاری و موقوفاتی که در آمدهای کلانش برای حفظ آنها باید صرف شود و دکانی برای عده‌ ای مفتخور و بی‌ بند وبار شده است، با اینکه اکثر مردم به تکه نانی محتاج ‌اند و فاقد مایحتاج اولیه‌ی زندگی هستند و از نظر صنعت هم عقب افتاده و از بیچاره‌ترین کشورها هستند.

جای تعجب از علمایی است که ناقل این حدیث ‌اند!! و بنگرید که چه بلاها بر سر اسلام آورده‌ اند. مسلمین بعدی گمان کردند این گنبد و بارگاهها با این تشکیلات بی‌ حساب نبوده و مدرکی دارد.«ابوعامر» مجهول، این حدیث را به دروغ بر امام صادق بسته است که مردم عوام و بی ‌اطلاع از کتاب خدا باور کنند، ولی دزد ناشی به کاهدان زده زیرا در زمان امام صادق -علیه السلام- قبر حضرت امیرالمؤمنین -علیه السلام- مخفی بود و هیچگونه آثاری نداشت و جایش نیز معلوم نبود، در نتیجه ساختمانی نداشت تا کسی آن را تعمیر کند تا با حضرت سلیمان در ثواب شریک شود! تعمیر کردن چیزی زمانی متصور می‌شود که ساختمان کهنه‌ای وجود داشته باشد. و اما مضمون این حدیث این است که شایسته ی مردم است که مجاور قبر امام شوند و از کسب و کار و صنعت باز مانند تا محتاج به ممالک دیگر شده و در نتیجه فقط مصرف‌کننده باشند، چنانکه شعراء و مداحان سلاطین نیز این خیانت را ترویج داده‌اند.

باری این حدیث مجعول به کاری بیهوده ترغیب کرده و مردم را بر معاصی حمل نموده به گونه‌ای که اگر به زیارت قبر فلان امام رفتی تمام گناهانت از بین رفته و مانند روزی خواهی شد که بی‌گناه از مادر زاییده شدی!! اگر گناه به این آسانی ریخته می ‌شود، پس چندان خطرناک نخواهد بود، هر جنایتی بکنیم با یک زیارت استخوان از بار گناه سبک میشویم زیرا مذهب چنین است که با یک زیارت، گناهان نادیده گرفته می ‌شوند، و دیگر هیچ ترس و واهمه‌ای از روز جزاء و کیفر نباید داشت، و جهنم مخصوص کسانی است که مقبره و گنبد و بارگاه ندارند!!

جای سوال است که اگر تعمیر قبر این همه فایده داشت و مشروع بود چرا رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- برای عمویش حضرت«حمزه» سیدالشهداء ویا فرزند خودش ابراهیم و یا سایر شهداء ساختمانی بنا نکرد، وحتی روی قبر او یک آجر هم نگذاشت، آیا باید به سنت رسول خدا -صلی الله علیه وآله وسلم- اقتدا کرد یا به سنت شاهان و مردم عوام ‌فریب؟

طه طاهایی