خلاقیت در شعر مولا نا نادره محمدی کوچه باغ

مولا نا عارفی بزرگ است و با توجه به قوه تخیل فوق العاده خود چارچوب نظام فکری عرفانی خود را در قالب های شعری مثنوی و غزل و به صورت داستان و حکایت ... تشریح کرده است. در باب خلا قیت هایی …

مولا نا عارفی بزرگ است و با توجه به قوه تخیل فوق العاده خود چارچوب نظام فکری عرفانی خود را در قالب های شعری مثنوی و غزل و به صورت داستان و حکایت ... تشریح کرده است. در باب خلا قیت هایی که در آثار او دیده می شود شاید بتوان گفت کمتر شاعری است که به اندازه مولا نا توانسته باشد این همه خلا قیت و نوآوری در آثار خود داشته باشد.

۱) از ویژگی های مهم واساسی اشعار او نگاه کلی گرائی اوست و توصیه می نماید که از جزیی نگری پرهیز کنیم:

عقل جزئی را وزیر خود مگیر

عقل خود را ساز ای سلطان وزیر

با دو عقل از بس بلا ها وارهی

پای خود بر اوج گردون ها نهی

جزئی از کل قطع شد بیکار شد

عضو از تن قطع شد مردار شد

۲) برداشت های مولا نا در حوزه شریعت که بیشتر متاثر از عطار و به ویژه سنایی است در نوع خود بی نظیر است مولا نا در هر یک از حوزه های عملی مرتبط با این نظر بدیع ارائه کرده است:

این دهان بستی دهانی باز شد

کوخورنده لقمه های راز شد

حج زیارت کردن خانه بود

حج رب البیت مردانه بود

۳) در اشعار این شاعر بزرگ توجه به باطن و معنی را در مقابل ظاهر و صورت مورد تاکید می بینیم:

حرف قرآن بدان که ظاهری است

زیر ظاهر باطنی بس قاهری است

عقل عقلت مغز و عقل توست پوست

معده حیوان همیشه پوست جوست

۴) اهل تحقیق بوده است و هر حرفی را که گفته است به آن رسیده است:

پیش چشمت داشتی شیشه کبود

زان سبب دنیا کبودت می نمود

ره نداند نه کثیر و نه قلیل

ننگ اش آید آمدن خلف دلیل

۵) به طبیعت با نگاهی نو نگریسته است:

این جهان کوهست و فعل ماندا

سوی ما آید نداها را صدا

این درختانند همچون خاکیان

دستها برکرده اند از خاکدان

صبح حشر کوچک است ای مستجیر

حشر اکبر را قیاس از وی بگیر

۶) نوگرا است و تمایل دارد سخن تازه و مطلب تازه بشنود و بگوید:

همین سخن تازه بگو تا دو جهان تازه شود

وار هداز هر دو جهان بی حد و اندازه شود

هر نفس نو می شود دنیا و ما

بی خبر از نوشدن اندر بقا

۷) در ارایه براهین عرفانی در اثبات جهان پس از مرگ از مثالهای مختلف بهره جسته است:

گر جنین را کس بگفتی در رحم

هست بیرون عالمی بس منتظم

کاین محال است و چیز نیست و غرور

زان که تصویری ندارد وهم کور

کاین جهان چاهیست بس تاریک و تنگ

هست بیرون عالمی بی بو و رنگ

۸) در واقع قصه پردازی و تمثیل پایه اساسی اشعار عرفانی مولا نا را تشکیل می دهد:

کارمردان را قیاس از خود مگیر

گرچه ماند در نبشتن شیر و شیر

۹) به کار گرفتن موسیقی سماع; که مولا نا اعتقاد دارد سماع بدون خدا معنا ندارد.

۱۰) آشنایی قوی مولا نا با عروض شعر و توانمندی او در استفاده از این اوزان.

۱۱) مولا نا در تمام اشعار خود سعی دارد از تمام پدیده های طبیعی، اجتماعی و معنوی برای هدف والا ی خود استفاده کند و نکات مورد نظر خود را بیان نماید.