اصول و روش های علمی پیاده روی

اینكه با عنایت به مطالب فوق الذكر و سهولت انجام ورزش پیاده روی و اثرات گسترده آن در ارتقاء سلامت فرد و جامعه , این مقوله از ورزش نیازمند توجه ویژه ای در برنامه ریزی های بهداشتی است و قدر مسلم گستردگی موضوع لزوم مشاركت و هماهنگی بین بخشی و مردمی را هم در زمینه برنامه ریزی و هم در اجرای برنامه های جامع می طلبد

در سال ۱۳۸۰در راستای‌ توانمند سازی‌ مردم‌ به‌ منظور مداخله‌ در حفظ‌ و ارتقاء سلامت‌ خود و جامعه راهكار « ترویج‌ پیاده روی‌ » در مركز بهداشت‌ استان‌ اتخاذ گردید.و بدین‌ منظور ستاد ترویج‌ ورزش‌ پیاده‌روی‌ باهمكاری‌ كارشناسان‌ اداره‌ كل‌ تربیت‌ بدنی‌ استان‌ آذربایجان‌ شرقی‌ ، كارشناسان‌ مركز بهداشت‌ استان‌ و هیئت‌علمی‌ دانشكده‌ علوم‌ تربیتی‌ دانشگاه‌ تبریز تشكیل‌ گردید و به‌ منظور فعالیت‌ این‌ ستاد كمیته‌های‌ علمی‌ ، آموزشی ‌و اجرایی‌ شروع‌ بكار نمودند.

بدنبال‌ فعالیت‌ كمیته‌ علمی‌ اعضا تصمیم‌ گرفتند مجموعه‌ای‌ را با هدف‌ تشریح‌ اصول‌ و روشهای‌ علمی‌ پیاده‌روی ‌برای‌ عموم‌ مردم‌ بر اساس‌ شرایط‌ فردی‌ تهیه‌ و تدوین‌ نمایند كه‌ نوشته‌ حاضر یعنی‌ « اصول‌ و روش‌های‌ علمی پیاده روی‌ » حاصل‌ این‌ تلاش‌ می‌باشد.

امروزه‌ پیشرفت‌ علوم‌ و فن‌آوریها سبب‌ میگردد تا انسانها با اتكاء به‌ تكنولوژی‌ نوین‌ ، رفتارهای‌ جدیدی‌ راكسب‌ نمایند. هر گونه‌ تغییر جدید میتواند اثرات‌ متفاوتی‌ را در كلیه‌ ابعاد زندگی‌ فردی‌ ، اجتماعی‌ ، اقتصادی‌ و ... انسان‌ بوجود آورد اما از میان‌ این‌ عوامل‌ آنهایی‌ كه‌ در سلامتی‌ انسان‌ تأثیر گذار هستند از نقش‌ ویژه‌ای ‌برخوردارند .

امروزه‌ بدلیل‌ گذر اپیدمیولوژیك‌ یعنی‌ جایگزینی‌ بیماریهای‌ غیرواگیر بجای‌ بیماریهای‌ واگیر بخاطر كنترل‌ عوامل‌ بیولوژیك‌ از یك‌ طرف‌ و نقش‌ رفتارهای‌ ناهنجار بهداشتی‌ و سبك‌ زندگی‌ و شیوه‌های‌ تغذیه ‌در افزایش‌ میزان‌ بیماریهای‌ غیر واگیر از طرف‌ دیگر ، لزوم‌ تغییر نگرش‌ در مراقبت‌ و بهداشت‌ را با هدف‌ حفظ‌ وارتقاء سلامتی‌ ایجاب‌ می‌كند.

طبق‌ برآورد سازمان‌ جهانی‌ بهداشت‌ WHO انتظار میرود كه‌ رقم‌ مطلق‌ مرگ‌ از بیماریهای‌ غیر۷۷%از رقم‌ سالانه ۲۸/۱ میلیون‌ نفر در سال‌ ۱۹۹۰ به‌ رقم‌ ۹۴/۷ میلیون‌ نفر در سال‌۲۰۲۰ برسد. بر اساس‌ نظركارشناسان‌ WHO اكثر بیماریهای‌ غیر واگیر و بار ناشی‌ از آنها معمولا" از بی‌ تحركی‌ یا كم‌ تحركی‌ است‌ و بر همین مبنا۳/۹%كل‌ مرگ‌ها را ناشی‌ از بی‌ تحركی‌ می‌دانند كه‌ در سال ۱۹۹۰این‌ رقم‌ برابر۱۹۹۰۰۰ نفر بوده است. طبق‌ نتایج‌ بررسی‌ طرح‌ سلامت‌ و بیماری‌ استان‌ آذربایجان‌ شرقی ۱۶/۶ % افراد بالای‌ ۲۰ سال و۱۲/۵ %كل‌ افراد جامعه‌ دارای‌ درجاتی‌ از هیپرتانسیون‌ سیستولیكمی‌ ‌باشند و بر اساس‌ آمارهای‌ منتشره‌ كشوری ۸ % كل‌ جمعیت بالای‌ ۳۰ سال‌ از بیماری‌ دیابت‌ رنج‌ می‌برند و براساس‌ آمار نظام‌ ثبت‌ علتی‌ مرگ‌ ومیر استان‌ در سال ۷۹ نسبت مرگ‌ ناشی‌ از بیماریهای‌ قلب‌ و عروق‌ ۳۵/۷ % بوده‌ است‌ .

با توجه‌ به‌ موارد ذكر شده‌ نقش‌ بی‌ تحركی‌ بعنوان‌ یكی‌ از عوامل‌ اصلی‌ در شیوع‌ بیماریها و بروز مرگ‌ حائز اهمیت میباشد با توجه‌ به‌ اینكه‌ فعالیت‌ فیزیكی‌ مناسب‌ میتواند تأثیر مهمی‌ در پیشگیری‌ از بروز بیماریها ، عوارض‌ آنها و نهایتا" مرگ‌ و میر ناشی‌ از آنها داشته‌ باشد ، بررسی‌ متون‌ و مقالات‌ علمی‌ در مورد ارتباط‌ بیماریها و فعالیت فیزیكی‌ گویای‌ این‌ مطلب‌ است‌ كه‌ ورزش‌ پیاده‌ روی‌ دارای‌ تأثیرات‌ مفیدی‌ در زمینه‌ پیشگیری‌ از بیماریهای مزمن‌ و غیرواگیر میباشد.

در دنیای‌ امروز پیاده‌روی‌ بهترین‌ فعالیت‌ و طبیعی‌ترین‌ ورزش‌ در جهت‌ كسب‌ آمادگی‌ جسمانی‌ و روانی‌ است‌ .پیاده روی‌ ورزش‌ لذت‌ بخش‌ و كم‌ خطری‌ است‌ كه‌ در دسترس‌ همگان‌ بوده‌ و در همه‌ جا و همه‌ وقت‌ امكان‌ اجرای‌آن‌ وجود دارد و مهمتر اینكه‌ این‌ ورزش‌ یك‌ فعالیت‌ اجتماعی‌ است‌ كه‌ امكان‌ ایجاد روابط‌ دوستانه‌ در آن‌ بسیارزیاد است‌ .

در خصوص‌ نقش‌ ورزش‌ پیاده‌روی‌ در ایجاد و ابقاء سلامتی‌ بایستی‌ به‌ موارد زیر توجه‌ داشت‌ :

● چه‌ نوع‌ ورزش‌ پیاده روی‌ مفید و مؤثر است‌ ؟ و

● چه‌ فوایدی‌ از ورزش‌ پیاده روی‌ میتوان‌ انتظار داشت‌ ؟

۱ - چه‌ نوع‌ ورزش‌ پیاده‌روی‌ مفید و مؤثر است‌ ؟

اصولاً فعالیت‌ فیزیكی‌ مناسب‌ برای‌ تقویت‌ عضلات‌ قلب‌ و ریه‌ و كلاً سلامتی‌ زمانی‌ مفید و مؤثر میگردد كه‌:

بتواند سبب‌ بروز تغییرات‌ بیولوژیك‌ مفید در بدن‌ انسان‌ گردد كه‌ از آن‌ جمله‌ میتوان‌ به‌ افزایش‌ تعداد ضربان‌ قلب‌اشاره‌ نمود. میزان‌ پیاده روی‌ میتواند از شكل‌ آرام‌ یعنی‌ راه‌ رفتن( Walking ) تا شكل‌ سریع‌ آن‌ یعنی‌ یك‌ دوی‌ نرم وسبك‌ (Jogging) متفاوت‌ باشد .

برنامه‌ Walking/Jigging بر اساس‌ میزان‌ آمادگی‌ جسمانی‌ افراد با هدف نهایی‌ طی‌ ۳۲۰۰ متر در مدت‌ نیم‌ ساعت‌ و با افزایش‌ ضربان‌ قلب۱۲۰-۱۳۰ بار در دقیقه‌ میتواند متفاوت‌ باشد كه‌ شرح‌ آن‌ در اصول‌ و برنامه‌ پیاده‌ روی‌ ذكر خواهد شد.

۲- چه‌ فوایدی‌ از ورزش‌ پیاده روی‌ میتوان‌ انتظار داشت‌ ؟

بررسی‌ متون‌ و مقالات‌ بیانگر اثرات‌ بسیار مفید و متعدد ورزش‌ پیاده‌روی‌ بر روی‌ سلامت‌ انسان‌ از ابعاد مختلف‌است‌ كه‌ جهت‌ آگاهی‌ بیشتر در مورد این‌ اثرات‌ سودمند در زمینه‌ پیشگیری‌ و كنترل‌ بیماریها میتوان‌ به‌ موارد زیراشاره‌ نمود:

۱ - كنترل‌ فشار خون‌

۲ - كاهش‌ روند پوكی‌ استخوان‌ بویژه‌ در زنان

۳‌ - كنترل‌ اختلالات‌ چربی‌ خون‌ و كمك‌ به‌ افزایش‌ سطح‌ سرمی‌ HDL ( چربی‌ مفید )

۴ - كاهش‌ عوارض‌ چاقی‌ و درمان‌ آن‌

۵ - كنترل‌ دیابت‌ و كاهش‌ بروز ابتلا به‌ دیابت‌ تیپ‌ ۲ ( مرض‌ قند )

۶ - پیشگیری‌ از آترواسكلروزیس‌ عروق‌ كرونری‌ ( تصلب‌ شرایین‌ )

۷ - كاهش‌ عوارض‌ بیماریهای‌ مفصلی‌ و استئوارتریتها ( آرتروز )

۸ - كاهش‌ عوارض‌ حاملگی‌

۹ - تقویت‌ سیستم‌ ایمنی‌ بدن‌

۱۰ - تقویت‌ وضعیت‌ تنفسی‌

۱۱ - كاهش‌ علایم‌ بیماریهای‌ روده‌ای‌

۱۲ - تقویت‌ روانی‌ افراد با كاهش‌ استرس‌ ، بیخوابی‌ و اضطراب

‌ ۱۳- تقویت‌ و ایجاد حس‌ شادابی‌

۱۴ - پیشگیری‌ و درمان‌ اعتیاد

نتیجه‌ اینكه‌ با عنایت‌ به‌ مطالب‌ فوق‌الذكر و سهولت‌ انجام‌ ورزش‌ پیاده روی‌ و اثرات‌ گسترده‌ آن‌ در ارتقاء سلامت‌فرد و جامعه‌ ، این‌ مقوله‌ از ورزش‌ نیازمند توجه‌ ویژه‌ای‌ در برنامه‌ریزی‌های‌ بهداشتی‌ است‌ و قدر مسلم‌ گستردگی موضوع‌ لزوم‌ مشاركت‌ و هماهنگی‌ بین‌ بخشی‌ و مردمی‌ را هم‌ در زمینه‌ برنامه‌ریزی‌ و هم‌ در اجرای‌ برنامه‌های‌جامع‌ می‌طلبد ، بویژه‌ بعد هماهنگی‌ بین‌ بخشی‌ در حفظ‌ وارتقای‌ سلامتی‌ افراد جامعه‌ از طریق‌ ترویج‌ فرهنگ پیاده‌روی‌ گامی‌ در جهت‌ توانمندسازی‌ مردم‌ وجامعه‌ وبه‌ عبارت‌ دیگر ارتقای‌ سلامت‌ محسوب‌ می‌گردد .