حرکت روی تیغ دو لبه

همواره تصور می‌شود فناوری زمینه‌ساز پیشرفت و توسعه کشورهاست و احتمال این‌که فناوری‌های جدید از زیست‌فناوری تا هوش‌مصنوعی که همه و همه با هدف ایجاد تحول در زندگی ما انسان‌ها …

همواره تصور می‌شود فناوری زمینه‌ساز پیشرفت و توسعه کشورهاست و احتمال این‌که فناوری‌های جدید از زیست‌فناوری تا هوش‌مصنوعی که همه و همه با هدف ایجاد تحول در زندگی ما انسان‌ها قدم به محدوده حیات موجودات زنده گذاشته‌اند روزی بلای جانمان شود، بسیار دور از ذهن است. اما اگر قدری موشکافانه‌تر به این موضوع نگاه کنیم، به نظر می‌رسد باید منتظر وقوع یک سونامی بزرگ در زندگی باشیم که علت اصلی آن وجود فناوری‌های جدید و به اصطلاح امروزی است.

این روزها شاهد تغییر و تحولاتی هستیم که طبیعت هیچ‌گاه از پیش خود را برای استقبال از آنها آماده نکرده بود. در حقیقت طبیعت آمادگی لازم برای استقبال از این فناوری‌ها را نداشته است. پس طبیعی است که دیر یا زود با تغییرات غیر قابل تصور در تاریخ زندگی بشر مواجه شویم.

بسیاری از محققان بر این باورند که علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد. اگر پیشرفت‌های به دست آمده در حوزه هوش مصنوعی را جدی بگیریم، می‌توانیم تا حد زیادی تبعات آن را به حداقل برسانیم. اگر هوش مصنوعی قدم فراتر از محدودیت‌های زیست‌شناسی گذارد، می‌تواند تهدیدی بر علیه آینده بشر باشد. با وجود این‌که به نظر می‌رسد پیشرفت علم و فناوری در حوزه‌های مختلف از راه‌اندازی شبکه‌های جهانی تا دستیابی به اسراری از حیات که نویدبخش امکان زندگی طولانی‌تر و مبارزه با پیری است، می‌تواند مزیت‌های بسیاری را برای ما به همراه داشته باشد، آن روی سکه تهدیدهایی است که شتاب روزافزون فناوری را زیر سوال می‌برد.

تصور کنید روزی رایانه‌ها جایگزین قابلیت‌ها و ظرفیت‌های انسانی شود، در این صورت فناوری تهدیدی بر علیه جامعه انسانی است؛ چراکه رایانه‌ها این توانایی را دارند که خود را با دنیای پیرامونشان انطباق داده و با شرایط حاکم بر آن سازگار شوند. راز بقا و ماندگاری انسان‌ها، توانمندی آنها در کنترل محیط‌زیست است و اگر رایانه‌ها بتوانند کنترل محیط زیست را در دست گیرند، در این شرایط آنها برنده این میدان خواهند بود. بنابراین تردیدی نیست که فناوری‌ها می‌توانند بالقوه تهدیدی برای زندگی انسان‌ها باشند. البته باید این موضوع را نیز مورد توجه قرار داد که در طول تاریخ زندگی انسان‌ها تا به امروز، هیچ فناوری وجود نداشته است که خطری برای بقای بشر باشد. هرچند که همیشه احتیاط شرط عقل است.

فرانک فراهانی‌جم ‌