پرده گشایی از باورهای غیرعلمی مقابله با مخالفت ها علیه توربین بادی

علی رغم حمایت گسترده و در حال رشد از توربین های بادی در بسیاری از كشورها, افسانه هایی درباره توربین های بادی در مجلات برخی از نواحی باقیمانده است به عنوان مثال در انگلستان

● مقابله با مخالفت‌ها علیه توربین‌های بادی

علی‌رغم حمایت گسترده و در حال رشد از توربین‌های بادی در بسیاری از كشورها، افسانه‌هایی درباره توربین‌های بادی در مجلات برخی از نواحی باقیمانده است (به عنوان مثال در انگلستان). بدمنظره بودن توربین‌های بادی، تاثیر منفی بصری، مشكلات منقطع بودن انرژی باد برای تولید برق، آسیب‌رساندن به محیط‌زیست و دیگر مخالفت‌ها كه كارشناسان این باورهای غیرعلمی رااز نزدیك مورد بررسی قرار داده‌اند.

ما همه افسانه‌هایی مثل مردی كه هشت عنكبوت را یك جا بلعیده یا داروهای ضد ریزش مو را شنیده‌ایم و احتمالاً باور كرده‌ایم. اما افسانه‌های مربوط به توربین‌های بادی كه در سراسر جهان شایعه شده است را چطور؟ توربین‌های بادی بی‌دلیل گران هستند. آنها از بازده مناسبی برخوردار نیستند و به محیط اطراف آسیب‌ می‌رسانند. مشكل ما با داستانهای غیرعلمی این است كه مردم كمتر آنها را مورد بحث و پرسش قرار می‌دهند. این داستانها بی‌مقدمه شروع و سپس گسترش می‌یابند و عموم مردم آنها را به عنوان حقایق قبول می‌كنند. تنها به این دلیل كه ممكن است حقیقت داشته باشند. آنها درست به نظر می‌رسند بنابراین مردم تمایل به پرسیدن سوال بیشتری ندارند. اما چه اتفاقی می‌افتد وقتی شما واقع بینانه به این مشكلات نگاه می‌كنید، سعی می‌كنید بفهمید چه مقدار از این شایعات درست هستند؟ ما چهار داستان غیرعلمی اصلی درباره توربین‌های بادی را در اینجا مطرح و نظر متخصصان را درباره آن جویا شدیم.

● داستان اول:

▪ منقطع بودن انرژی باد و عدم كارایی

مخالفان ادعا می‌كنند انرژی باد نمی‌تواند كارآمد باشد زیرا دائمی نیست. ما همه با بحث‌ها از جمله نیاز به نیروگاه پشتیبانی آشنا هستیم كه نه تنها گران خواهد بود بلكه به نشر آلاینده‌ها كه در وهله اول توسط یك مزرعه بادی كاهش یافته كمك می‌كند. مركز تحقیق انرژی در انگلستان تحقیق گسترده‌ای را در این زمینه انجام داده است. این مركز در ابتدای آپریل گزارشی را انتشار داد كه هنوز بوسیله انجمن انرژی باد بریتانیا قابل قبول است. این گزارش بطور حتم مانع استفاده از انرژی باد با مقیاس وسیع در شبكه سراسری برق انگلستان خواهد بود. اما جامع‌ترین ارزیابی كه بر روی منقطع بودن انرژی باد انجام شده این است كه منقطع بودن نباید یك مانع مهم در سر راه توسعه انرژی تجدید‌پذیر باشد. این گزارش بیان می‌كند: هیچكدام از مطالعاتی كه انجام گرفته نشان نمی‌دهد سطوح قابل توجه‌ای از تولید انرژی تجدید‌پذیر منقطع روی شبكه برق بریتانیا به كاهش قابلیت اطمینان عرضه برق منجر خواهد شد. این گزارش اضافه می‌كند حمایت كامل از منابع تجدید‌پذیر مجزا ضروری نیست. هر ظرفیت اضافی كه به منظور حصول اطمینان از عرضه برق نیاز ‌باشد متعادل و قسمت كوچكی از هزینه كل انرژی‌های تجدید‌پذیر خواهد بود. از طرف دیگر به منظور مقابله با نوسانات برق خروجی از توربین‌های بادی نیاز به استفاده از برق تولید شده از نیروگاه با سوخت فسیلی داریم. نكته حائز اهمیت این است كه تلفات ناشی از تنظیم مداوم در مقایسه با جلوگیری از نشر آلاینده‌ها ناچیز خواهد بود.

پس چرا این عقیده هنوز وجود دارد؟ دیوید میلبرو مشاور فنی در انجمن انرژی باد بریتانیا پیشنهاد می‌كند كه بحث منقطع بودن یك بحث فنی كاذب است كه بوسیله مخالفان این انرژی استفاده می‌شود. به طور خلاصه، آنها كار گسترده‌ای كه روی این موضوع انجام شده است را نادیده می‌گیرند. وی اشاره می‌كند چنین گزارش‌هایی اغلب به وسیله همكاری‌های بین‌المللی و توسط یك شخص ثالث انجام می‌شود. او توضیح می‌دهد: دشمنان نیروی باد با موافقان این نیرو به بحث و مذاكره نمی‌نشینند، این افراد بیشتر با افرادی بی‌تفاوت مثل مجریان شبكه انتقال، شركت‌های برق و گروه مشاوران كه تنها نگاهی سطحی به این موضوعات دارند به بحث می‌پردازند اما این نگرش كه منقطع بودن در حقیقت یك مشكل فنی است هنوز ادامه دارد چرا كه این موضوع بسیار ساده است. حدس من این است علت اصرار افراد غیر فنی در مورد بحث منقطع بودن این است كه این سوال برای آنها مطرح است هنگامی كه باد از وزیدن بیافتد چه اتفاقی خواهد افتاد و پس در آن موقع نیاز گسترده‌ای به نیروگاههای پشتیبانی احساس می‌شود.

● داستان دوم

▪ نیروی باد غیرمعقولانه گران است

گزارش UKERC از ب‍‍ُعد دیگر به موضوع منقطع بودن نگاه می‌كند. این گزارش بیان می‌كند كه اگر نیروی باد بیست درصد از برق مصرفی را تامین كند هزینه آن بین ۵/۰ تا ۸/۰ پنی در هر كیلووات ساعت خواهد بود كه متشكل از ۲/۰ تا ۳/۰ پنی كیلووات ساعت هزینه‌های كوتاه‌‌مدت و ۳/۰ تا ۵/۰ پنی كیلووات ساعت هزینه حفظ حاشیه شبكه است. این هزینه‌ها كه میان همه مصرف‌كنندگان برق در انگلستان تقسیم می‌شود بالغ بر ۱/۰ تا ۱۵/۰ پنی در هر كیلووات ساعت برای هر مصرف‌كننده است. با توجه به تعرفه‌های برق بین ۱۰ تا ۱۶ پنی در هر كیلووات ساعت می‌فهمیم كه منقطع بودن تنها یك درصد از كل هزینه‌های برق را شامل می‌شود.

كریستین كجائر مدیرعامل شركت EWEA علاقه‌مند است به روی توسعه‌های عظیم طی دو دهه اخیر تاكید كند. در یك مكان مشخص میزان تولید برق یك توربین بادی جدید سالانه ۱۸۰ بار بیشتر از یك توربین بادی بوده كه در بیست سال قبل در همان مكان برق تولید می‌كرده و هزینه آن نصف هر كیلووات ساعت است كه بیست سال قبل تولید می‌شد. بدین معنی كه هزینه‌های تولید برق بوسیله باد همزمان با گسترش تكنولوژی كاهش می‌یابد. به علاوه آقای كجائر هشدار می‌دهد كه زمان با سرعت در حال گذر است. هنگامی كه ظرفیت‌ تولید برق باید افزایش یابد بنابراین برای مصرف‌كنندگان مقرون به صرفه‌تر است كه به جای خدمت گرفتن از یك مزرعه بادی از نیروگاههای با سوخت فسیلی كه هزینه آن توسط مالیات‌دهندگان پرداخت می‌شود استفاده كنند. اما تا قبل از سال ۲۰۳۰ كل ظرفیت مورد نیاز ۷۶۱ گیگابایت خواهد بود كه این بیشتر از كل ظرفیت فعلی نصب شده در اروپا است و این به نوبهٔ خود بر مقرون به صرفه‌بودن انرژی باد تاثیر دارد.

هنگامی كه این هزینه با هزینهٔ افزایش ظرفیت گسترش یك نیروگاه ارزیابی نشود این سوال مطرح است كه آیا ساخت یك نیروگاه متعارف گرانتر خواهد بود یا ساخت یك مزرعه بادی جدید. تولید‌كنندگان متوجه شدند یك مزرعه بادی جدید ممكن است ارزانتر باشد. كجائر به عنوان مثال از شركت هیدروكبك نام می‌برد كه با تولید‌كنندگان توربین‌های بادی به منظور نصب هزار مگاوات نیروی باد تا سال ۲۰۱۲ با یك تعرفه متوسط بالغ بر ۰۸/۴ یورو سنت طی بیست سال قرارداد دارد. بطوركلی هزینه‌های نصب توربین و تعمیر و نگهداری باید كمتر از ۴ یورو سنت كیلووات ساعت با توجه به قیمت‌های ثابت سال ۲۰۰۷ دراقصی نقاط دیگر كانادا باشد. به این دلیل كه این مبلغ نه تنها هزینه‌های سرمایه‌گذاری، بهره‌برداری، تعمیر و نگهداری را پوشش می‌دهد بلكه شامل بیمهٔ ریسك تولید‌كنندگان نیز می‌شود. او توضیح می‌دهد: با توجه به قیمت‌های فعلی سوخت، دستیابی به این هدف با به‌كارگیری هرگونه فناوری تولید مشكل خواهد بود و ریسك قیمت سوخت هر جایگزین متعارف بطور قابل توجه‌ای بالاتر است.

● داستان سوم

▪ مزارع بادی قاتل پرندگان

دانیل پولن، كارشناس مزرعه بادی در انجمن سلطنتی حفاظت از پرندگان درباره موضوع كشته شدن پرندگان توضیحاتی می‌دهد. با توجه به تحقیقات علمی و نظارت بر مزارع بادی طی ۲۰ سال این مطلب را متوجه شدیم كه اگر مزارع بادی در یك مكان مناسب ایجاد شوند به هیچ وجه خطری برای پرندگان محسوب نمی‌شوند. ما با آن دسته از مزارع بادی كه یك خطر بالقوه برای پرندگان به حساب می‌آیند برخورد می‌كنیم. فكر كنم موارد زیادی وجود دارد كه مناسب برای بحث نیستند. گزارش EWEA در سال ۲۰۰۴ تخمین می‌زند كه حدود ۰۰۰/۳۳ پرنده سالانه بوسیله توربین‌های بادی در آمریكا كشته می‌شوند. به طور متوسط ۲/۲ تلفات برای هر یك از پانزده هزار توربین است. در اسپانیا یك تحقیق نشان می‌دهد هرساله هر توربین ۱۳/۰ پرنده را می‌كشد. حال این آمار را با صد میلیون یا هزار میلیون پرنده‌ای كه در هر سال در اثر برخورد با ماشین‌ها، ساختمانها و دیگر سازه‌ها كشته می‌شوند را مقایسه كنید. بنابراین از هر پنج هزار تا ده هزار پرنده، یك پرنده توسط توربین‌های بادی كشته می‌شوند و مزارع بادی نقش قابل توجه‌ای در كشتن پرندگان ندارند.

● داستان چهارم

▪ مزارع بادی باعث تخریب جوامع محلی می‌شوند

مخالفان توربین‌های بادی بدون توجه به صدای ناشی از آنها معتقدند كه این توربین‌ها باعث تخریب چشم‌انداز می‌شود و توریست‌ها تمایل خود را برای سفر به چنین محیط‌هایی از دست می‌دهند و بالطبع دولت‌های محلی دچار ضرر و زیان اقتصادی می‌شوند. تجربه نشان داده است هنگامی كه پیشنهادهایی در ارتباط با نیروگاههای بادی مطرح می‌شود مقاومت جوامع در مقابل آنها شدت می‌گیرد. اما هنگامی كه نیروگاهها ساخته می‌شوند مقاومت و اعتراضات در سطح بسیار پایین مخالفت با توسعه (Reverse Nimbyism) است. تیمی به رهبری دكتر چارلز وارن كه در دانشگاه سنت‌اندروز هدایت می‌شد متوجه تاثیر مخالف با توسعه معكوس شد، بر اساس آن افراد ساكن جوامع محلی تازمانی داستانهای غیرعلمی مربوط به مزارع بادی را قبول می‌كنند كه با واقعیت روبرو نشوند. بنابراین مدركی دال بر این كه مزارع به صنعت توریسم آسیب وارد می‌كنند وجود ندارد. بر اساس نظرسنجی MORI در سال ۲۰۰۲، ۹۱ درصد از بازدیدكنندگان از یك مزرعه بادی در اسكاتلند معتقد بودند كه مزارع بادی هیچگونه تاثیری بر تصمیم‌گیری آنان بر بازدید مجدد از آن منطقه نخواهد داشت. صدای ناشی از این توربین‌ها یكی از رایج‌ترین دلایل ناسازگاریهاست. آلیسون هیل، رئیس ارتباطات در BWEA درباره كار این سازمان در ارتباط با بردن مردم به مزارع بادی و مطلع كردن آنان از انرژی باد صحبت می‌كند. او می‌گوید: بدون استثنا مردم هنگام پیاده شدن از اتوبوس به دلیل صدای توربین‌های بادی كاملاً ساكت می‌شدند این احتمالاً یكی از رایج‌ترین مواردی است كه شركت‌ ما متوجه آن شده است. او ادامه می‌دهد اگر یك مزرعه بادی به خوبی طبق دستور‌العمل BWEA طراحی و تولید شود تنها دلیل كه برای اعتراض باقی می‌ماند ظاهر آن است، و آنگونه كه شنیده‌ام برخی مردم معتقدند كه پیامدهای تغییر شرایط جوی و ناامنی انرژی زشت‌تر است. پایگاه اینترنتی GPRE در تئوری موافق با انرژی باد است اما تاثیر بصری توربین‌های بزرگ بادی می‌تواند شكلی از آلودگی باشد كه موجب تخریب چشم‌انداز ‌شود. ‌مگر كسی از آن به عنوان گنبد هزاره تعبیر كند و این دقیقاً همان نكته است كه مردم زحمت اعتراض به خودشان درباره ساختمانهایی مثل آسمان خراشها كه هر روز می‌بینند نمی‌دهند چرا كه به نظرشان غیرقابل اجتناب هستند. اما توربین‌های بادی كه نسبتاً جدید هستند اجتناب‌پذیر به نظر می‌رسند.

● تداوم داستانها

علت وجود این داستان‌ها علی‌رغم در دست بودن مدارك علمی و مستدل چیست؟ این تا حدی می‌تواند به خاطر عدم دانش ودرك مردم از موضوعات اساسی باشد. عدم دانش از انرژی باد بسیار گسترده است، اینكه چطور كار می‌كند و یا مكان آن چگونه انتخاب می‌شود. علی‌رغم همه نگرانی‌ها درباره تاثیر بصری، صدا و تاثیر روی صنعت توریست. بهترین طرفدار یك مزرعه بادی یك مزرعه بادی است. اما مشكل این است كه تنها هزار و پانصد توربین در انگلستان وجود دارد و جمعیت به شصت میلیون نفر نزدیك می‌شود. پس این احتمال وجود دارد كه عده زیادی از مردم انگلستان موفق به دیدن یك مزرعه بادی هم نشوند.

در میان مردم یك عدم اطمینان به فعالان در این صنعت وجود دارد.

دمینیك كپ سخنگوی گروه مخالفین مزرعه بادی می‌گوید: تنها دلیلی كه تولید‌كنندگان در این منطقه به دنبال ایجاد مزارع بادی هستند ایجاد درآمد برای خودشان است. اگرمن هم دچار زحمت نمی‌شدم اینكار را می‌كردم. او گزارش UKERC را بی‌‌پایه و اساس می‌داند هرچند كه حتی نگاهی هم به آن نكرده است زیرا معتقد است بر اساس تجربهٔ واقعی نیست و این گزارش تنها گزافه‌گویی است، او معتقد است مردم آنچه را قبول می‌كنند كه باور كردنش آسان است. این موضوع كه توربین های بادی هنگامی كار می‌كنند كه باد بوزد كاملاً واضح است.

آلیسون هیل می‌گوید: انرژی باد تبدیل به یك موضوع احساسی شده. نه در اینجا و نه در هیچ جای دیگر دلیل محكمی وجود ندارد كه چنین ادعاهایی را مورد حمایت قرار دهند.

به علاوه، همانند هر موضوع بحث انگیز دیگر صدای معترضین بالا‌تر از صدای آن دسته از افرادی است كه هیچ اعتراضی ندارند. BWEA بررسی را به نام «نگرش‌های ناهمگون سردبیر» روی بعضی از روزنامه‌های محلی انجام داد كه بوسیله آنها داستانهای خوب یا خنثی مربوط به مزارع بادی منفی جلوه داده شده بودند. صفحه مربوط به نامه‌های محلی می‌تواند تاثیر بسزایی روی سیاستمداران محلی كه از آن برای بررسی نظرات مردم استفاده می‌كنند داشته باشد. یك شهروند به تنهایی یازده درصد از همه نامه‌های مربوط به مخالفت با مزارع بادی را در طول پنج سال نوشته بود. این بدون شك نشان دهنده در اقلیت بودن مخالفین است كه گاهی نسبت به اكثریت موافقان با این انرژی غالب به نظر می‌رسد. شاید وقت آن است كه اكثریت موافق نیز آغاز‌گر حركت‌هایی باشند. اما همانطور كه روزنامه‌ها معتقدند خبر خوب به فروش نمی‌رود به هر حال هر كسی كه می‌‌خواهد با این موضوع مخالفت كند بهتر است كه ابتدا به كارشناسان گوش كند چرا كه نظرات آنان واضح است.

نشریه ریفوكاس

مترجم: رهام واقعی