سودان, كشور همیشه بحران

سودان, بزرگ ترین كشور قاره آفریقاست كه مساحت آن به ۵ ۲ میلیون كیلومتر مربع می رسد و با هشت كشور آفریقایی, همجوار است و مردم آن دارای فرهنگ عربی, اسلامی و آفریقایی هستند و پیشینه تاریخی این كشور نیز به زمان یكی از فرزندان حضرت نوح ع باز می گردد

سودان، بزرگ ترین كشور قاره آفریقاست كه مساحت آن به ۵/۲ میلیون كیلومتر مربع می رسد و با هشت كشور آفریقایی، همجوار است و مردم آن دارای فرهنگ عربی، اسلامی و آفریقایی هستند و پیشینه تاریخی این كشور نیز به زمان یكی از فرزندان حضرت نوح(ع) باز می گردد.

سودان از دیرباز شاهد جنگ های فراوانی برای سلطه و حكومت بوده است كه معروف ترین آنها در زمان معاصر، جنگ های «مهدی سودان» با دیگر قبایل سودان برای متحد كردن كشور و جنگ وی با استعمارگران انگلیسی بود كه به پیروزی مهدی سودان و تشكیل حكومت در اوائل قرن بیستم انجامید. همچنین جنگ مشترك انگلیسی ها و متفقین آنان با یكی از جانشینان مهدی به نام «عبدالله التعایشی»، به شكست سودانی ها و استقرار حكومت مشترك مصری- انگلیسی در این كشور منجر شد و این دوره نیز با استقلال سودان در سال ۱۹۵۶ به پایان رسید.

پس از استقلال سودان، حكومت های مردمی و نظامی به دنبال یكدیگر در این كشور روی كار آمدند و هر یك از آنها با مخالفت هایی در داخل روبه رو بودند، تا در سال ۱۹۸۳ م كه طولانی ترین جنگ منطقه كه بیش از ۲۰ سال طول كشید آغاز شد. رهبری این جنگ ویرانگر به عهده شورشی سابق «جان گارانگ» بود كه در چند سال قبل در یك حادثه هوایی كشته و معاونش، «سولفیا كری» جانشین او شد.

این جنگ سال های طولانی دولت مركزی سودان را گرفتار خود كرد و هزینه های فراوانی را بلعید و بارها در دولت های صادق المهدی (نوبت اول)، جعفر نمیری و عمرالبشیر، توافقات نهایی بین دولت مركزی و شورشیان حاصل شد و هر بار این موافقتنامه ها به بهانه ای و با دخالت شوم كشورهای بزرگ و استعمارگر، لغو و جنگ دوباره آغاز می شد.

با این حال مذاكرات ادامه یافت تا اینكه در سال ۲۰۰۵ به توافق نهایی رسید؛ در این توافقنامه، تقسیم قدرت و ثروت تا شش سال مورد موافقت قرار گرفت و كری به سمت معاون اول رئیس جمهور سودان و رئیس حكومت خودمختار جنوب تعیین شد تا پس از این مدت، انتخابات آزاد برای تعیین سرنوشت «جدایی جنوب از شمال» زیر نظر سازمان ملل انجام گیرد.

پیش بینی می شود با روند موجود، احتمال جدایی كم نیست و در آن صورت با مخالفت حكومت مركزی آن زمان رو به رو خواهد شد و احتمالاً «جنگ دوباره» از سر گرفته می شود.

هنوز مدتی از حل موقت مشكل جنگ جنوب، نگذشته بود كه مشكل كشتار وسیع در منطقه حساس «دارفور» در تبلیغات و شبكه های تلویزیونی و رادیویی مطرح شد و همه كشورهای غربی آشكارا سودان را محكوم كردند؛ در حالی كه مشكل دارفور، چیز جدیدی نبود و هر از گاهی به دلیل خشكسالی و كمبود منابع آبی در آن منطقه وسیع (به مساحت ۵۰۰ هزار كیلومتر مربع) این اتفاق می افتاد و حتی معروف بود، تنها باری كه این منطقه متحد شد، در زمان سلطان علی دینار، از شیوخ با نفوذ منطقه بود كه توانست همه قبایل را متحد سازد و در آبادانی آن كارهای فراوان كند. او سرانجام با ورود استعمار انگلیس به سودان و شكست سپاه سودان، به دست انگلیسی ها سركوب و كشته شد.

مشكل دارفور نیز بامذاكرات مستمر دولت خارطوم با گروه های مخالف بر سر تقسیم قدرت و ثروت در این منطقه در حال پایان است هر چند دولت سودان با حضور نیروهای خارجی در این منطقه به شدت مخالف است و به قول عمرالبشیر این نیروها می خواهند برای حضور دائم به دارفور بیایند.... خلاصه آنكه مشكل و درگیری در سودان مطرح شد كه چندان هم جدید نبود و آن مشكل در شرق این كشور هم روی داد. اهمیت این نزاع از این نظر است كه شرق سودان، تنها وسیله راهیابی این كشور به دریا است.

گویا این مشكل نیز در حال برطرف شدن است، زیرا مذاكرات دكتر مصطفی عثمان اسماعیل، مشاور رئیس جمهور سودان با شورشیان به نتیجه رسیده و در تاریخ ۱۴/اكتبر/۲۰۰۶ مصادف با

۲۲/۷/۱۳۸۵، قرارداد صلح بین دو طرف با حضور رؤسای جمهور كشور سودان، اریتره و جیبوتی؛ دبیر كل اتحادیه عرب و رهبران گروه های مخالف دولت خارطوم در «اسمرا»، پایتخت كشور اریتره منعقد شد. به هر حال، سودان با وارد شدن منبع درآمد نفت به بودجه سالانه این كشور، مورد توجه بسیاری از كشورهای غربی برای سرمایه گذاری پرمنفعت قرار گرفته است و این كار تنها باید در یك كشور با ثبات و بدون دردسر انجام شود.

محمدهادی تسخیری