عطر ولایت در اشعار

بررسی مجموعه شعر «تا طلوع گل سرخ» سروده عباس براتی پور

«تا طلوع گل سرخ» عنوان گزیده اشعاری است سروده عباس براتی پور که چاپ اول آن با شمارگان هشت هزار نسخه توسط انتشارات تکا (توسعه کتاب ایران) روانه بازار کتاب شده است.

«عباس براتی پور» اولین مجموعه شعرش را با عنوان «بهت نگاه» در سال ۱۳۶۹ منتشر کرد. از میان آثار ادبی وی در چند سال اخیر می توان به این عناوین اشاره کرد: «وعده دیدار» گردآوری اشعار درباره حضرت امام زمان(عج) «کتیبه شکیب»، «با شقایق ها برادر» و «سینای سبزعشق» اشعاری درباره جانبازان، «عطش عشق» مجموعه اشعار عاشورایی، «داغ تشنگی» مجموعه اشعار کنگره بین المللی امام خمینی(ره) و فرهنگ عاشورا، «سوار مشرقی» اشعاری درباره حضرت امام زمان«عج»، «در ساحل علقمه» مجموعه رباعی درباره حضرت ابوالفضل، «ماه در فرات» مجموعه غزل درباره حضرت ابوالفضل(ع)، «گزیده ادبیات معاصر»، «زیتون و زخم» درباره فلسطین، دل و دریا، سه مجموعه شعر (چشم بیدار، غم دلدار و بر تربت خورشید) درباره رحلت امام خمینی(ره) که در سال ۶۸ توسط حوزه هنری چاپ و منتشر شده است.

براتی پور در مجموعه «تا طلوع گل سرخ» در قالب های غزل، قصیده، رباعی و دوبیتی طبع آزمایی نموده است. سروده های او دارای مضامین عارفانه، عاشقانه، مذهبی، عاشورایی، انقلابی و اجتماعی است. این اشعار دارای طرح و ساختار ویژه ای هستند و سبک اکثر شعرهای مذهبی و انقلابی وی خطابی و روایی است که در آن جنبه ولایی پررنگ تر و قوی تر است و شاعر بنا بر مبانی دینی و اعتقادی خویش، با خلاقیت و نوآوری به مضامین ارزشمند و گرانقدر انقلابی و مذهبی پرداخته است. براتی پور با به خدمت گرفتن دایره واژگانی گسترده و در عین حال ساده، روان و لطیف تلاطمی از امواج دریای بیکران احساسات مذهبی را فراروی دیدگان مخاطب به نمایش می گذارد؛ که سروده «ضریح نورانی» در وصف امام رضا(ع) نمونه ای از این هنرنمایی است:

«کنون که آمده ام عشق را به مهمانی

دخیل بسته دلم بر ضریح نورانی

هلا اجابت سبز دعای خسته دلان!

شود که جرعه عشقی مرا بنوشانی؟

به آب دیده بشویم غبار درگاهت

مگر که پرتو مهری به ما بیفشانی

... شب است و شوق حضور تو در دلم جاری ست

الا که راز دلم را تو خوب می دانی...!»

یکی از شاخصه های شعر اصیل و جاندار وجود استعارات، تشبیهات و تشخیص های بدیع و نو است که خونی تازه در کالبد شعر تزریق می کند و برارزش ساختاری و محتوایی اثر می افزاید؛ در این مجموعه نیز شاعر با خلق مضامین و ترکیبات بدیع و نوین به مضامین ولایی و مذهبی و انقلابی پرداخته است. به عنوان نمونه در سروده «شهید عاشق» شاعر ارتباطی عمیق و لطیف با مسئله شهادت و شهدای انقلاب برقرار نموده است و با زبانی صادق و اندیشه ای انقلابی نجوایی عاشقانه با این ستارگان زمینی سر می دهد:

«عطر گل یاسمن را، در باغ یاد تو چیدم

روح سپید سحر را، در صبح آیینه دیدم

تا طرح صبح نگاهت، در ساغر خاطرم ریخت

تصویر پاکیزه ات را بر پرده دل کشیدم

... روح کدامین بهاری کز دیده ام می گریزی؟

می رفت و آهسته می گفت: «من عاشقم، من شهیدم»

این شاعر متعهد و انقلابی در سروده «حجاب و عفاف» با رویکردی ادبی و معنوی به این موضوع و با بهره مندی هنرمندانه از تلمیحات و داستانهای قرآنی مسئله «حجاب» و مضمون سروده خویش ساخته است براتی پور با نگاه و بیان لطیف ادبی که برخاسته از باورها و ارزش های عمیق مذهبی است، مسئله حجاب و عفاف را در بستری از اعتقادات و ارزش های اجتماعی- مذهبی، تعالی بخش روح و اندیشه بانوی مسلمان می داند:

ای زن! آیینه صفا با توست

پرتو نور کبریا با توست

مریم آن اسوه نجابت و شرم

محور عصمت و حیا با توست

همسر مصطفی(ص)، خدیجه که هست

مظهر عفت و وفا با توست

انسیه، حوریه، محدثه اوست

فاطمه(س) روح مصطفی با توست

آسیه، هاجر، آمنه، زهرا

چار بانوی آشنا با توست

مادران شهید می گویند

حرمت خون لاله ها با توست

در سروده های «قدس» و «از گلوی سرخ» درک و بینش اجتماعی و سیاسی شاعر نسبت به مسایل و بحرانهای جهان اسلام به اشعار وی ارزش و اعتبار خاصی بخشیده است. اشعار وی با رویکردی ادبی که همراه با رقت احساس و حس بشردوستانه شاعر است جنایات و رفتارهای غیرانسانی متجاوزین به ملت های مظلوم و مسلمان فلسطین و بوسنی هرزگوین را به تصویر می کشند:

ای قدس، ای مانده به چنگال خبیثان

چون طائر پربسته سر در گریبان

ای ذره ذره خاک تو با غم هم آغوش

ای برج و باروی تو بار غصه بر دوش

... در دست اهریمن نگین قدس مانده ست

داغ اسیری بر جبین قدس مانده ست

... بالله حریم پاکت از دشمن بگیریم

آخر نگین از دست اهریمن بگیریم

بخش پایانی این دفتر را رباعی هایی با مضامین مذهبی، آیینی و انقلابی تشکیل می دهد. «آیینه و ماه»، «آه شرربار»، «نماز ظهر عاشورا»، «حرم قدس» و «عطر اندیشه» از جمله رباعیهای این دفتر است. نگاه براتی پور در سرودن رباعیاتش بیشتر معطوف به واقعه عاشورا و درس هایی است که می توان از این قیام همیشه جاوید گرفت. وی در این سروده ها نگاهی نافذ به این حماسه انسان ساز دارد و شاخصه های اخلاقی برتابیده از این واقعه جانسوز را در قالب زیباترین و شیواترین الفاظ و تعبیرات به گوش جان مخاطب می رساند. ایمان، آزادی، آزادگی، ایثار، عزت، وفا، غیرت و جوانمردی از جمله درس هایی است که نور آن تا همیشه تاریخ تلالویی چشمگیر و جهانی دارد و بانگ و نوای آن تا ابد در گوش جهان و جهانیان نوید آزادی و آزادگی سر می دهد:

● آزادی

دستی که به خنجر تو خنجر بگذاشت

خاموش طنین نای تو می پنداشت

غافل که به هر کجا روان بود سرت

بندستم از پای جهان برمی داشت

● گلاب اشک

بر سینه فشرد مشک را چون جانش

شد سوی فرات بر سر پیمانش

با یاد شکوفه های عطشان حسین(ع)

می ریخت گلاب اشک از چشمانش

فهیمه بافنده