كپی های قاچاق اجازه نفس كشیدن نمی دهند

بهمن مه آبادی نوازنده ویولن به همراه گروهش سل در سال های اخیر علاوه بر انتشار آلبوم های مستقل با حضور در اركستر های بزرگ دنیا از جمله اركستر بزرگ موسیقی جهانی, اركستر فیلارمونی كلن, اركستر سمفونیك كن برای اجرا در افتتاحیه و اختتامیه جشنواره فیلم كن ۲۰۰۶ اركستر بارسلون و اركستر مونت كارلو توانسته نمادی از فرهنگ و حضور ایرانی باشند اما این گروه به دلیل مشكلاتی كه در گفت وگو منعكس شده است بعد از انتشار هشت آلبوم, فعالیت های خودش را بی نتیجه دیده است

بهمن مه‌آبادی نوازنده ویولن به همراه گروهش- سل- در سال‌های اخیر علاوه بر انتشار آلبوم‌های مستقل با حضور در اركستر‌های بزرگ دنیا از جمله اركستر بزرگ موسیقی جهانی، اركستر فیلارمونی كلن، اركستر سمفونیك كن (برای اجرا در افتتاحیه و اختتامیه جشنواره فیلم كن ۲۰۰۶) اركستر بارسلون و اركستر مونت كارلو توانسته نمادی از فرهنگ و حضور ایرانی باشند اما این گروه به دلیل مشكلاتی كه در گفت‌وگو منعكس شده است بعد از انتشار هشت آلبوم، فعالیت‌های خودش را بی‌نتیجه دیده است.

به بهانه این توقف و ركود گفت‌وگویی با بهمن مه‌‌آبادی سرپرست گروه سل انجام داده‌ایم كه می‌خوانید:

ـ گروه سل تاكنون با انتشار هشت آلبوم توانسته یكی از گروه‌های پایدار موسیقی كلاسیك باقی بماند. چرا انتشار نهمین آلبوم شما با وقفه مواجه شده است؟

متاسفانه معضل كپی و عدم رعایت حقوق مادی و معنوی هنرمندان- به خصوص موزیسین‌ها- بسیاری از اهالی موسیقی را دچار خسران، كم‌كاری و حتی انزوا كرده است.

به حدی كپی غیر‌مجاز و ارزان‌قیمت از آثار موسیقایی در بازار موجود است كه نمی‌توان باور كرد. در چنین شرایطی طبیعی است كه یك گروه مستقل مثل گروه سل نمی‌تواند دوام بیاورد و با تمام تلاش‌هایی كه تاكنون انجام داده است، ناچار است در بخش تولید عمومی متوقف بماند.

ـ یعنی شما ترجیح می‌دهید در شرایطی كه تقریبا تمام آثار موسیقایی به صورت كپی غیر‌قانونی در بازار وجود دارد، دیگر سی‌دی و كاست تولید نكنید؟

بحث ترجیح دادن نیست، بلكه امكان تولید وجود ندارد. از نظر هزینه اگر شما خود اثرتان را تهیه و تولید كنید متوجه می‌شوید كه احتیاج به سرمایه‌ای قابل‌توجه دارد. در وضعیتی كه آثار موسیقایی عینا كپی می‌شود و به راحتی در فروشگاه‌ها و كنار خیابان‌ها به فروش می‌رسد، بی‌شك بازگشت سرمایه وجود نخواهد داشت كه متضمن تولید اثری دیگر باشد. اگر به شما بگویم از مهر‌ماه سال ۸۴ تا حالا كه مرداد ۸۶ باشد فقط ۳۰ حلقه سی‌دی قانونی و اورجینال از آثار گروه سل به فروش رفته است، باور نمی‌كنید اما متاسفانه این اتفاق تلخ از هر حقیقتی، حقیقی‌تر است.

ـ واقعا چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟

كپی‌ها اجازه نفس‌كشیدن به آثار اصیل نمی‌دهد. خودتان بهتر می‌دانید آثاری كه گروه ما اجرا می‌كند متعلق به قشر خاصی از علاقه‌مندان موسیقی است و در شرایط طبیعی خودش پرفروش نخواهد بود. در این اوضاع و با وجود این ویژگی، طرفدار چنین موسیقی‌ای به فلان فروشگاه مراجعه می‌كند و هنگام درخواست یكی از آثار گروه سل از طرف فروشنده با پیشنهاد خرید كپی با قیمت بسیار نازل‌تر مواجه می‌شود و در نهایت با نگاهی به اوضاع اقتصادی جیبش، نسخه كپی را می‌خرد. از طرف دیگر ما باید در پایان این ماه اظهار‌نامه مالیاتی خودمان را تسلیم وزارت دارایی كنیم. به نظر شما این كاغذ‌بازی‌ها چه معنا دارد در حالی كه ما درآمدی از فروش آثار صوتی خودمان نداریم. در واقع موسیقی، دچار توقف شده است.

ـ البته فكر می‌كنم منظور شما توقف در بخش تولید است؟

مگر در بخش‌های دیگر شما زایش می‌بینید كه فقط توقف را در بخش تولید ارزیابی می‌كنید. واقعا هیچ خبری نیست.

در گفت‌وگویی اعلام كرده بودید آلبوم آسمانی و سبز آماده انتشار است و هم‌اكنون مشغول تكمیل یازدهمین آلبوم هستید. اگر بازگشت مالی وجود ندارد پس چرا همچنان درصدد ساخت و تولید آثار صوتی هستید؟

ببینید هدف از تاسیس گروه سل این بود كه بتوانیم در واقع زبان معیاری باشیم برای ارائه آثار موسیقی كلاسیك و ارتقای سطح كیفی در اجرای آن آثار. در واقع ما زحمت‌های بسیاری را متحمل شدیم و شركتی را به ثبت رساندیم تا بتوانیم آثار خودمان را تحت نظارت خودمان منتشر كنیم. در واقع بالا بردن كیفیت، آثار خاستگاه فعالیت ما بود.

هدف ما انتفاع مادی نبود. من از همین‌جا و در خلال این گفت‌وگو اعلام می‌كنم كه حاضرم بدون دریافت حتی یك ریال آلبوم نهم و دهم گروه سل را در اختیار یك تولید‌كننده قرار دهم تا آنها این دو آلبوم را منتشر كنند. سود و زیان این كار هم برای شركتی كه مسوولیت تهیه و تولید این آثار را به عهده می‌گیرد. ما می‌خواستیم فعالیت فرهنگی كنیم اما سرمایه‌های‌مان

بازنگشت تا دور فعالیت‌هایمان ادامه داشته باشد.

ـ پس تا حالا چگونه ادامه داده‌اید؟

به دشواری. در واقع من الان جزو ورشكسته‌ها محسوب می‌شوم. اگر شما به انبار ما سری بزنید می‌بینید كه حجم انبوهی از سی‌دی‌های ما همچنان موجود است. دیگر نمی‌توانیم ادامه بدهیم.

ـ یعنی شما معتقدید با برطرف شدن معضل كپی و تكثیر غیرقانونی آثار موسیقایی مشكلات‌تان برطرف می‌شود؟

البته با از بین رفتن این اتفاق نامیمون و غیرفرهنگی، بقای موسیقی دوام بیشتری

پیدا خواهد كرد اما این موضوع تمام مساله نیست. در واقع موضوع عمده‌تری وجود دارد و آن نقص در سیاستگذاری‌های كلان فرهنگی است. متاسفانه در جامعه ما موضوعات فرهنگی حائز اهمیت نیست. كسی نمی‌پرسد سل باشد چه می‌شود و اگر نباشد چه؟ بی‌شك با نبودن یك مجمع یا گروهی مثل سل اتفاقی نمی‌افتد اما همه می‌دانند كه باشد بهتر است. این یك مقوله فرهنگی است و بودنش بهتر از نبودنش محسوب می‌شود. مدت‌هاست كه مشغول تماشا هستم تا ببینم چه می‌شود.

ـ با توجه به حضور گروه شما در اركسترهای بزرگ دنیا و وجود مشكلی مانند كپی‌رایت، چرا سعی نمی‌كنید در ایران كنسرت بدهید؟

بی‌شك برگزاری كنسرت از هر لحاظ به نفع ما و مخاطبان موسیقی خواهد بود اما اگر قرار باشد من و اعضای گروهم در مسیر برگزاری كنسرت تكه‌تكه و خسته شویم، آن كنسرت نتیجه خوبی با خود نخواهد داشت. اگر قرار باشد به علت دویدن به دنبال مجوز كنسرت و سایر اجازه‌ها در شب كنسرت خسته روی صحنه برویم، چه بهتر كه این كار را نكنیم. در حالی كه برپایی یك كنسرت باید به قدری ساده می‌بود كه به محض تصمیم‌گیری برای اجرای كنسرت می‌توانستیم آن را عملی كنیم. در واقع سهل‌كردن شرایط برای ارائه هنر و بروز استعداد هنری، امری است كه فقط پیشرفت و آینده می‌آورد و موجب می‌شود روز به‌ روز ایران و فرهنگ ایرانی در سطح دنیا جایگاه اصلی خودش را پیدا كند. خیلی‌ها هستند كه هدفشان فقط كار فرهنگی انجام دادن است و در این مسیر چه زیان‌هایی را متحمل نشدند.

ـ با وجود تمام تلاش‌هایی كه تاكنون انجام داده‌اید، فكر می‌كنید توانسته‌اید در عرصه موسیقی كلاسیك تاثیرگذار باشید؟

بی‌شك این اتفاق افتاده است. اینكه یك گروه به این نتیجه برسد كه كارهای اجرایی‌اش را خودش منتشر كند تا موجب رشد كیفیت باشد، خود اول تاثیرگذار است. به عنوان نوازنده ویولن در سال ۲۰۰۶ در چهار اركستر بزرگ دنیا حضور داشتم و نوازندگی كرده‌ام. آنها من را از كجا پیدا كردند. مگر نه اینكه با شنیدن آثار گروه سل این اتفاق افتاده است. شما فكر می‌كنید تاثیرگذاری چگونه است، مگر نه اینكه وقتی به عنوان یك نوازنده موسیقی كلاسیك از ایران در اركسترهای بزرگ دنیا حضور دارم دفاع از كیان ملی و نمایانگر فرهنگ والای یك ایرانی است. چرا آنها باید متوجه حضور من در دنیای موسیقی باشند اما در كشورم نتوانم حضوری پررنگ داشته باشم.

آیا این تاثیر در داخل كشور هم اتفاق افتاد؟

فكر می‌كنم اتفاق افتاد. چون در برخورد با افراد می‌بینم و می‌شنوم كه حالا بعضی‌ها به خودباوری در اجرا رسیده‌اند و سعی می‌كنند به عنصر كیفیت نظر داشته باشند. بعد از تشكیل گروه سل گروه‌های دیگری آمدند و این آغاز را ادامه دادند و سعی كردند خودشان قطعاتی بسازند و اجرای آن را جدی بگیرند.

ـ با توجه به اینكه موسیقی كلاسیك مرز ندارد، شما چگونه می‌توانید از هویت ایرانی در خارج از ایران حرف بزنید؟

ما فقط آثار موزیسین‌های غربی را نمی‌زنیم، بلكه در رپرتوار خودمان آثاری از موزیسین‌های ایرانی، آذری و حتی ارمنی را اجرا كرده‌ایم تا بتوانیم تفاوت و ارزش‌ها و استعدادهای خودمان را به نمایش بگذاریم.

ـ ارزیابی شما از وضعیت آموزش و اجرای موسیقی كلاسیك چیست؟

متاسفانه در حوزه آموزش آنچنان كه باید و شاید اتفاقی نیفتاده است و هنوز شیوه‌های آموزشی دویست سال پیش تدریس می‌شود. آموزش در دنیا تغییر كرده است. كتاب

« لاویولن» كتابی است كه در زمان امیركبیر وارد ایران شده برای آموزش ویولن و همچنان این كتاب در كشور ما جزو كتب معتبر آموزشی است و هنوز سر این كتاب قسم می‌خورند. این در حالی است كه آموزش یك امر پویاست و احتیاج به تغییرهای دوره‌ای دارد. بایستی در مساله آموزش به آخرین رهاورد جهانی آن موضوع توجه داشت. به طور كل در كشور ما هر دو دسته وجود دارند اما تازگی و طراوات در آموزش كمرنگ‌‌تر از بخش دیگر آن است. در زمینه اجرا متاسفانه كیفیتی به چشم نمی‌خورد.

ـحتی در اركستر سمفونیك كه نماد موسیقی كلاسیك در ایران است؟

حتی در اركستر سمفونیك هم كیفیت اجرایی وجود ندارد. ما هر لحظه به سمت پایین می‌رویم و این دلایل بسیاری دارد. وقتی در اركستر سمفونیك دستمزد پایین باشد وقتی به موسیقی به عنوان یك كالای مصرفی روزانه و سفارشی نگاه می‌شود، مسلم است كه اتفاق خوبی نمی‌افتد. وقتی یك درخت كاشته می‌شود، احتیاج به آب و نور و تغذیه دارد تا بتواند بار بدهد. طبیعی است كه در چنین شرایطی نوازنده دیگر به فكر اركستر سمفونیك نیست و ناچار است از این استودیو به آن استودیو بدود بلكه تامین شود. در چنین شرایطی نمی‌توان كار باكیفیت اجرا كرد.