این جشن تولد است یا نقض حقوق کودکان

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که چرا در سالروز به دنیا آمدن کودکتان برای او جشن تولد می گیرید حتما پاسخ های متفاوتی به سوال من خواهید داد اما بیشتر مواقع اینها فقط در حد حرف باقی می ماند و موقع عمل, یعنی روز تولد که می شود, برای شادی کودک دلبندتان و برای اینکه صرفا به او خوش بگذرد

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا در سالروز به دنیا آمدن کودکتان برای او جشن تولد می‌گیرید؟ حتما پاسخ‌های متفاوتی به سوال من خواهید داد اما بیشتر مواقع اینها فقط در حد حرف باقی می‌ماند و موقع عمل، یعنی روز تولد که می‌شود، برای شادی کودک دلبندتان و برای اینکه صرفا به او خوش بگذرد...

هیچ کاری نخواهید کرد. خیلی از والدین برای چشم و هم‌چشمی و نشان دادن امکانات مالی و دیگر امکانات زندگی‌‌شان به دوستان و اقوام جشن تولد برای کودک می‌گیرند و وقتی مهمانی تمام می‌شود، اگر با دید منصفانه نگاه کنند، خواهنددید این مهمانی فقط به نام کودک بوده نه به کام او.

اگر فلانی ارکستر آورده شما فلان دی‌جی را خبر می‌کنید، از صبح آرایشگاه می‌روید و در روزی که متعلق به کودک شماست، او را تنها می‌گذارید. گاهی هم اوضاع از این بدتر می‌شود، دختر کوچولویتان را همراه می‌برید تا آرایش مو و صورت رویش انجام شود، سپس خسته و هلاک مجبورش می‌کنید برای خراب نشدن مدل موهایش، تابع قوانینی باشد که مخصوص تولد و مهمانی‌های بزرگسالان است نه بچه‌ها؛ دست به بادکنک‌ و تزیین‌ها نزن، میز شیرینی و میوه را به هم نریز، به میز مخصوص کادوها دست نزن و آنها را باز نکن و....

اشک کودک را درمی‌آورید که ژست بگیرد و در عکس یادگاری خوب بیفتد. آیا این رفتارها یک جور آزار دادن کودک نیست؟ آیا این رفتارها نقض حقوق بچه‌ها نیست؟

من به والدینی که با رسوم خودشان و به نام کودک می‌خواهند مهمانی تولد ترتیب دهند، می‌گویم بهتر است برای کودک یک تولد با شیوه درست بگیرند و در صورت تمایل یک مهمانی خانوادگی هم برای خودشان تا بی‌جهت بچه‌ها را اذیت نکنند. باید دیدمان را در مورد تولد گرفتن برای کودک عوض کنیم و ابتکار عمل به خرج دهیم و نه فقط در حرف، بلکه در عمل کاری کنیم به بچه‌ها خوش بگذرد. اگر برای کودک زیر ۵ سال تولد می‌گیریم، محدودیت‌ها را برداریم و اگر کودک دوست دارد کادوی دوستانش را قبل از برش کیک و مراسم آن باز کند، اجازه دهیم این کار را انجام دهد. اگر بادکنکی را می‌خواهد در اختیارش بگذاریم. اگر از شخصیت‌ کارتونی خاصی خوشش می‌آید، آن را با خلاقیت خاص بازسازی و در روز تولدش شگفت‌زده‌اش کنیم.

بازی‌های خلاقانه ترتیب دهیم و باور کنیم در سالگرد تولد بچه‌ها باید به آنچه آنها دوست دارند، بپردازیم نه آنچه خودمان فکر می‌کنیم، مناسب است. اگر می‌خواهند دور هم بنشینند و نقاشی کنند، خمیربازی کنند یا تفنگ‌بازی، همین دور هم بودن و شادی برایشان خوشایند است. سعی کنید از رسوم دست و پاگیر مانند برگزاری جشن‌های ماهگرد که در برخی خانواده‌ها باب شده، خودداری کنید و اجازه دهید کودک در این سن پایین از با شما بودن لذت ببرد. در جشن ماهگرد که تا یک سالگی انجام می‌شود، همه دلشان می‌خواهد کودک را بغل کنند و با او عکس بگیرند؛ این اتفاق ناخوشایند از دید بچه شیرخوار که اضطراب جدایی را تجربه می‌کند، بسیار نامطلوب است اما شما که از تغییرات هر ماهه او لذت می‌برید متوجه این آزار او نمی‌شوید. شاید برایتان اتفاق افتاده باشد که از بعضی آدم‌ها بی‌هیچ دلیل خاصی خوشتان نمی‌آید؛ احتمالا شما در فرآیند ناخودآگاه ذهنی‌تان از او خاطره دارید مثلا در بچگی شما را به زور بغل می‌کرده و می‌بوسیده است. پس نگذارید این حس برای کودکتان هم تکرار شود.

ما به دلیل تغییرات مغزی‌مان خاطرات زیر ۳ سال زندگی‌مان را به یاد نمی‌آوریم اما به هر حال در ناخودآگاه خود هیجان‌های مثبت و منفی را در ذهن داریم.

دکتر میترا حکیم شوشتری

فوق‌تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران