معاینه لگنی چیست؟

معاینه لگنی به پزشک کمک می‌کند یافته‌های باارزش زیادی را متوجه شود. به عنوان نمونه با معاینه لگنی اواخر بارداری، پیشرفت بارداری‌تان را ارزیابی می‌کند. یکی از اولین مواردی …

معاینه لگنی به پزشک کمک می‌کند یافته‌های باارزش زیادی را متوجه شود. به عنوان نمونه با معاینه لگنی اواخر بارداری، پیشرفت بارداری‌تان را ارزیابی می‌کند. یکی از اولین مواردی که پزشک به آن دقت خواهد کرد، آن است که آیا نشت مایع آمنیوتیکی وجود دارد یا خیر.

به همین دلیل است که اگر یک خانم باردار در یکی، دو ماه آخر بارداری‌اش حس می‌کند دچار نشت مایع آمنیوتیکی است حتما باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارد. از آنجا که حتی طی هفته‌های آخر بارداری هم رشد و افزایش وزن جنین شما ادامه دارد و معمولا در هفته‌های ۳۵ یا ۳۶ سر جنین وارد لگن می‌شود، معاینه لگنی می‌تواند موقعیت جنین را مشخص کند. در معاینه لگن پزشک متوجه می‌شود که آیا سر جنین وارد لگن شده یا ابتدا باسن و پاهای او وارد لگن شده‌اند (در ۳ درصد تمام موارد تظاهر بریچ وجود دارد که اگر به همین وضع بماند و جنین نچرخد انجام سزارین ضروری می‌شود). در معاینه لگنی حتی به شکل استخوان‌های لگن شما توجه می‌کنیم. زیرا مجرای زایمانی، لوله‌ای است که از میان کمربند لگنی عبور می‌کند و پس از گذشتن از استخوان‌های لگن به واژن ختم می‌شود. گاهی سر جنین از کمربند لگنی عبور نمی‌کند و باید سزارین صورت گیرد. در معاینه، حتی دهانه رحم بررسی می‌شود چون اتساع دهانه رحم (میزان باز شدن آن) نیز حائز اهمیت است و طی زایمان معمولا دهانه رحم نرم‌تر و نازک‌تر می‌شود و ما نیاز داریم قبل از شروع فرآیند زایمان دهانه رحم را از نظر نرمی یا سفتی و میزان نازک‌شدگی معاینه کنیم.

پیش از آغاز زایمان، دهانه رحم ضخیم و افاسمان آن صفر درصد است. زمانی که وارد مرحله فعال زایمان می‌شوید، دهانه رحم نازک می‌شود و ضخامت آن به نصف می‌رسد (افاسمان ۵۰ درصد) و بلافاصله قبل از تولد افاسمان دهانه رحم صددرصد است. (در این حالت دهانه رحم کاملا باز می‌شود و به ۱۰ سانتی‌متر می‌رسد) موقعیت جنین یعنی مقداری که عضو تظاهرکننده وارد مجرای زایمانی شده برای ما در معاینه لگنی تعیین می‌شود.

گاهی اوقات گمان می‌کنید اصطلاحات پزشکی که در آخرین معاینه لگنی بیان می‌شود بی‌معناست اما اگر به آنچه پزشک به ماما یا دستیارانش می‌گوید اهمیت دهید موقع مراجعه به بیمارستان می‌توانید اطلاعات آخرین معاینه‌تان را مطرح کنید.

مثلا اگر می‌گویند وضعیت شما ۲ سانتی‌متر، ۵۰ درصد و موقعیت ۲-v است. یعنی دهانه رحم ۲ سانتی‌متر باز شده و ضخامت آن نصف شده و بخش تظاهرکننده بدن جنین (سر، پا یا باسن او که وارد لگن شده) در موقعیت ۲- قرار دارد.

دکتر اعظم‌السادات موسوی

جراح و متخصص زنان و زایمان و فوق‌تخصص سرطان‌های زنان و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران