شکاف در تریبون راست

مروری بر خطبه های امام جمعه های موقت تهران بعد از انتخابات

انصراف اکبر هاشمی رفسنجانی از اقامه نماز جمعه این هفته تهران موقت است یا دائم به «مصلحت» است یا از روی ناچاری؟ برای فهمیدن پاسخ این سوال باید حداقل تا چهار هفته صبر کرد؛ اگرچه برخی گفته اند هفته بعد نماز جمعه پایتخت توسط او اقامه می شود اما تاکید رئیس سیاستگذاری ائمه جمعه تهران پس از انتخابات که به دلیل اقامه نخستین نماز جمعه پس از برگزاری انتخابات توسط مقام معظم رهبری نوبت هاشمی را سه هفته به تعویق انداختند این گمانه را تقویت می کند که شاید غیبت یک هفته یی هاشمی یک ماهه و شاید هم بیشتر شود

آیا شبه مناظره یی که پس از انتخابات ریاست جمهوری بین آیت الله هاشمی رفسنجانی و دو تن از امام جمعه های موقت تهران شکل گرفته است با انصراف هاشمی موقتاً پایان می یابد یا اختلاف خطیبان پایتخت که برای نخستین بار به تریبون نماز جمعه تهران کشیده شده شدت خواهد یافت تا شنیدن دو صدای متفاوت از تریبونی که سه دهه یکسو و یک جهت صدای واحدی را منعکس می کرد یکی از پیامدهای انتخابات اخیر باشد؟ انتخابات پرحاشیه یی که برای اولین بار اختلاف را به تریبون سنتی جناح راست کشاند تا روحانیونی که در کسوت امام جمعه موقت پشت این تریبون قرار می گرفتند با اتخاذ موضعی متناقض پیرامون موضوعی واحد روبه روی هم قرار بگیرند.

آیت الله احمد جنتی و سیداحمد خاتمی از امام جمعه های موقت تهران از طیف اصولگرایان رادیکال هستند که یکی کمتر و یکی بیشتر حامی دولت به شمار می آیند که در چهار نماز جمعه یی که پس از انتخابات اقامه کردند نه تنها خواستار اشد مجازات برای معترضان به نتیجه انتخاباتی شدند که به روی کار آمدن احمدی نژاد منجر شد بلکه قدیمی ترین امام جمعه موقت پایتخت را به کنایه نواختند تا نطفه حمله به هاشمی رفسنجانی که در شب مناظره محمود احمدی نژاد و میرحسین موسوی بسته شد از سوی خطیبان حامی دولت پرورده شود. کار به آنجا رسید که احمد جنتی که همانند احمد خاتمی از اعضای مجلس خبرگان رهبری است لیدر جمع آوری امضا پای نامه انتقادی علیه هاشمی رفسنجانی شد و طوماری اعتراضی علیه رئیس مجلس خبرگان بین اعضای این مجلس چرخاند و برای آنکه حجت را بر هاشمی رفسنجانی تمام کرده باشد در آخرین نماز جمعه یی که امامت آن را برعهده داشت، اعلام کرد او یکی از امضاکنندگان نامه یی بود که بی نام و نشانی از امضاکنندگان منتشر و رسانه یی شد.

اما هاشمی رفسنجانی که پس از انتخابات ریاست جمهوری تنها امامت یک نماز جمعه را برعهده گرفته بود، موضعی دیگرگون از سایر خطبای پایتخت اتخاذ کرد و خواهان دلجویی از کسانی شد که خطیب دیگر آن را «محارب» نام داده و خواستار اشد مجازات برای آنها شده بود. یکی گفت؛ «زندانیان هر چه سریع تر آزاد و به خانواده شان بازگردند» و دیگری گفت؛ «مجرمان آزاد نخواهند شد». یکی کشته شدن معترضان را «ساختگی» خواند و دیگری خواستار دلجویی از معترضان به نتیجه انتخابات شد که در جریان ناآرامی ها «آسیب» دیده بودند. یکی «انگلیس» را متهم کرد و دیگری خودی ها را. یکی بر طبل «اعتراف» کوبید و دیگری بر «اعتماد» تا به این ترتیب همزمان با آغاز دهه چهارم از حیات نماز جمعه دو صدای متفاوت و بعضاً متناقض به گوش برسد.

اگرچه سیداحمد خاتمی که او نیز همچون جنتی عضو مجلس خبرگان رهبری است به لحن تند علیه ناهمسویان شهرت دارد اما هرگز در حمایت از دولت و انتقاد از هاشمی رفسنجانی به پای احمد جنتی نمی رسد و پربیراه نیست اگر با توجه به مشی همیشه معتدل آیت الله امامی کاشانی چهارمین امام جمعه موقت تهران، بگوییم مناظره تریبونی بین دو خطیبی است که هر کدام ریاست بر نهادهای مهم نظارتی را برعهده دارند با این تفاوت که یکی در مجلس خبرگان روی صندلی عادی و دیگری بر کرسی ریاست جلوس کرده است، البته پس از آنکه در دو دور رقابت جنتی و یارانش نتوانستند در رقابت با هاشمی رفسنجانی بر سر ریاست این نهاد نظارتی موفق باشند.

در نخستین انتخابات برای برگزیدن رئیس مجلس خبرگان رهبری که پس از درگذشت آیت الله مشکینی رئیس سابق این نهاد صورت گرفت چهار نفر اعلام کاندیداتوری کردند؛ آیت الله مصباح یزدی، محمد یزدی، احمد جنتی و هاشمی رفسنجانی. اما پیش از رای گیری مصباح یزدی به نفع محمد یزدی کنار رفت تا هم تمایل قلبی خود را به او و حامیانش نشان دهد و هم صف بندی خود در مجلس خبرگان را علنی کند. یزدی عضو شورای نگهبان هم بلافاصله به حمایت از احمد جنتی دبیر نهاد متبوعش کناره گیری کرد تا روحانی ریزنقش اما پرنفوذ شانس خود را مقابل آیت الله هاشمی رفسنجانی بیازماید. پس از رای گیری شورای نگهبانی ها دریافتند قافیه را به هاشمی واگذار کرده و باید در مقابل ۴۱ رایی که به سبد وی ریخته شده سر تمکین فرو بیاورند. یک سال بعد اما مثلث یزدی، مصباح و جنتی سیاستی دیگر در پیش گرفتند و این بار محمد یزدی را به مصاف هاشمی رفسنجانی فرستادند که از مجموع ۷۹ عضو حاضر، ۵۱ نفر خواهان ابقای هاشمی رفسنجانی شدند تا این مثلث به همراه ۲۳ تن از هواداران باز هم مغلوب شوند.

البته انتخابات رئیس برای مجلس خبرگان رهبری آنجایی اهمیت یافت که هاشمی رفسنجانی توانست در انتخاباتی که چندی پس از استقرار دولت نهم برگزار شد، نخستین رای بین نامزدهای خبرگان رهبری را از آن خود کند و پس از شکست در انتخابات ریاست جمهوری با رایی بالا از سوی مردم روانه مجلس خبرگان شود؛ انتخابی که بسیار پرمعنا ارزیابی شد. به هر روی اگرچه جنتی دو سال متمادی صندلی ریاست را به هاشمی رفسنجانی واگذار کرد و خود دست به زیر چانه زد و در اجلاس های این نهاد چون عضوی عادی روی صندلی هاشمی نشست اما به هر حال خارج از مجلس نوبتی برابر با هاشمی در نماز جمعه تهران داشت و اگر هاشمی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بود، او نیز دبیر شورایی را برعهده داشت که گلوگاه هر انتخابات محسوب می شد.

اگرچه کار هاشمی و جنتی در مجمع و شورای نگهبان کمتر به هم گره خورد اما تریبون نماز جمعه از مواضع متفاوت دو خطیب در امان نماند به خصوص آنجا که پای دولت محمود احمدی نژاد و رئیس دولت به میان می آمد. احمدی نژاد رئیس جمهور محبوب و تحت الحمایه احمد جنتی بود که از سوی روحانی پرنفوذ جناح راست «برادر عزیز» خطاب می شد. ارادت جنتی به احمدی نژاد تا حدی بود که نامه وی به جرج بوش رئیس جمهور وقت امریکا را «وحی الهی» خواند و خواستار گنجاندن این نامه در کتب آموزشی دانش آموزان شد. او برای حمایت از رئیس دولت محبوبش از ماوراءالطبیعه هم روگردان نماند و به نقل از یک رانند تاکسی تعریف کرد که چگونه در «خواب» به برخی مردم الهام شده به محمود احمدی نژاد رای بدهند. اما در مقابل هاشمی رفسنجانی که بسیاری دولتی ها از این دلخور بودند که چرا هاشمی در خطبه هایش هرگز اسم محمود احمدی نژاد را نبرده است، یکی از منتقدان جدی سیاست های دولت محمود احمدی نژاد بود.

ابراز نگرانی های او از وضعیت کشور در برخی مقاطع و دوپهلو خواندن گزارش های محمد البرادعی که دولتی ها آن را مثبت و به نفع ارزیابی می کردند از جمله موضع گیری های رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و خبرگان رهبری بود که عموماً به کام دولت و حامیانش تلخ می آمد و آنها را به موضع گیری وامی داشت. اگرچه موضع گیری های متفاوت دو امام جمعه موقت تهران که هر کدام پست های کلیدی مهمی برعهده داشتند در چهار سال اخیر کمتر در تقابل با هم به نظر می رسید اما در جریان انتخابات اخیر بیشتر به چشم آمده است به گونه یی که می توان آن را مناظره یی توصیف کرد که طرفین هر دو هفته یک بار فرصت سخن گفتن و پاسخ دادن می یابند.

● اولین خطبه و درخواست «بی رحمانه»

اولین امام جمعه موقت تهران که پس از انتخابات ریاست جمهوری پشت تریبون قرار گرفت سیداحمد خاتمی بود. او که در محافل سیاسی و رسانه یی به اظهارنظرهای تند شهرت دارد کمافی السابق با لحنی تند معترضان به نتیجه انتخابات را مورد انتقاد جدی قرار داد و با اشاره به تقویم، همزمانی خطبه هایش با هفته قوه قضائیه را یادآور شد و از دستگاه قضایی خواست با «سران اغتشاش» که به تعبیر او «سر در آخور انگلیس و امریکا» دارند «بی رحمانه» برخورد کند. سیداحمد خاتمی در این خطبه ها از جو اعتراضی که به خاطر کشته شدن ندا آقاسلطان در جریان اعتراض ها صورت گرفته بود انتقاد کرد و با استدلال عجیب که فوراً به تیتر نخست رسانه های داخلی و خارجی تبدیل شد، گفت؛ «در اغتشاشات اخیر یک خانم کشته شد. اوباما برایش اشک تمساح ریخت و غرب معرکه گرفت. هر عاقلی که فیلمش را ببیند متوجه می شود کار خود اغتشاشگران است به گونه یی که از جایی که ماشین این خانم هم پارک شده است عکس گرفته اند. این خانم در کوچه خلوت بوده است. در کوچه خلوت که نمی کشند، دستگیر می کنند. اگر کار نظام بود در خیابان برخورد می کرد.»

البته سیداحمد خاتمی پس از این خطبه ها در پایتخت نماند و با سفر به لرستان و حضور در برخی جمع های رسمی و غیررسمی بر مواضع خود پای فشرد و دور از پایتخت با لحنی تندتر سخن گفت؛ چنان که در دیدار با استاندار و مدیران استان لرستان و خانواده های آنان به کنایه از مهدی کروبی یاد کرد و گفت «برخی حرف های امریکا پسند و اسرائیل پسند می زنند در حالی که ۳۳۰ هزار رای بیشتر نیاورده اند و آرای باطله از آرای آنان بیشتر است اما باز هم با ملت بازی می کنند.» وی درخواست موسوی و کروبی برای «ابطال» انتخابات را «حرف زور» تعبیر کرد و با گفتن اینکه «هر که بگوید تقلب شده گناه کرده است»، تریبون را به احمد جنتی همسوی صاحب نامش سپرد.

● جنتی، «اعترافات» خودی ها

احمد جنتی دبیر کارکشته شورای نگهبان در شرایطی پشت تریبون نماز جمعه قرار گرفت که انتخابات پرحاشیه یی را ساماندهی کرده و با پایان یافتن مهلت یک هفته یی افزون بر موعد قانونی صحت انتخابات را به تایید رسانده بود. او عمده خطبه هایش را چونان سلفش به حمله به معترضان اختصاص داد و با تاکید بر اینکه از بازداشت شدگان در حال اعتراف گیری هستند، نوید داد نه تنها این «اعترافات» پخش خواهد شد بلکه افرادی که در جریان ناآرامی های پس از انتخابات در سفارت انگلیس دستگیر شدند پشت میز محاکمه قرار خواهند گرفت؛ سخنانی که واکنش بلافاصله اتحادیه اروپا را به دنبال داشت.

البته موضع گیری جنتی درباره انگلستان مسبوق به سابقه بود. سال گذشته وی در یکی از خطبه های نماز جمعه تهران گفته بود یکی از سفرای کشورهای اروپایی در کار دولت اخلال ایجاد می کند. اگر چه جنتی نامی از کشور مذکور نبرد اما هفته بعد علی کردان در گیر و دار رسیدگی به صحت مدرک تحصیلی اش از اشاره جنتی رمزگشایی و اعلام کرد سفارت بریتانیا در «چهار ماه» اخیر تحرکاتی علیه دولت صورت داده و البته وعده داد مشروح این تحرکات به زودی به سمع مردم خواهد رسید؛ وعده یی که اگرچه از سوی وزیر معزول کشور عملی نشد اما احمد جنتی یک سال بعد و در اولین خطبه هایش پس از انتخابات چنین توضیحش داد؛ «اینها پیش از انتخابات، انقلاب مخملی را طراحی کرده بودند و حتی در سایتی که در وزارت خارجه انگلستان کشف شد از اسفند ماه اعلام کرده بودند در انتخابات ایران ممکن است اغتشاشاتی شود و ما باید به تبعه های خود اعلام کنیم مراقب باشند.»

● واعظ آرام

نوزدهم تیرماه پس از دو هفته از طرح اظهارات تند علیه معترضان نوبت به آیت الله امامی کاشانی رسید. او که موضع گیری هایش چونان لحنش معتدل و ملایم است این انتقادات را تاب نیاورد اما به شیوه خویش از اتخاذ موضعی تند اجتناب کرد و پس از قرار گرفتن پشت تریبون نماز جمعه به گلایه فریاد «وا آخرتا» سر داد و گفت؛ «در این انتخابات که در یک کشور ۷۰ میلیونی، ۴۰ میلیون رای دادند این جمعیت همه در یک صف بودند، یکدل بودند و برای سعادت مملکت حرکت کردند. هر چهار کاندیدا هم همین روحیه را داشتند، بنابراین ما بهتریم یعنی چه؟ اگر بگوییم ما بهتریم وای بر دنیا و آخرت مان.» وی سپس کوشید برخی «ناملایمات» را به نقص قانونی نسبت دهد و در همین راستا نیز به مجلس توصیه کرد برای رفع نواقص قانونی منتهای تلاش خود را بکند.

● جمعه «سبز»

اما خطبه های آیت الله امامی کاشانی در هیاهوی نماز جمعه یی که احتمال می رفت به امامت اکبر هاشمی رفسنجانی برگزار شود، گم شد چرا که از فردای مناظره تاریخی احمدی نژاد و موسوی که در آن رئیس دولت نهم و کاندیدای ریاست جمهوری دهم وی را به کارگردانی در صحنه انتخابات علیه وی و فرزندان او را به فساد مالی متهم کرد همه نگاه های موافق و مخالف به او دوخته شد تا پاسخ اکبر هاشمی رفسنجانی به این اتهامات را بشنوند.

هاشمی رفسنجانی نیز در واکنش دو نامه یکی خطاب به مقام معظم رهبری و یکی به آدرس رسانه ملی نوشت و ارسال کرد. انتخابات پرحاشیه و وقایع پس از آن نیز نتوانست بند زبان هاشمی را بگشاید، به گونه یی که سکوت نیم بند او که گاهی در دیداری رسمی و غیررسمی با جملات کوتاهی شکسته می شد بیش از پیش او را در کانون توجه قرار داد. در این اثنا بود که هر روز شایعه یی مطرح می شد. روزی از سفر مبهم او به قم سخن می گفتند و روزی دیگر اعلام می کردند او از امامت جمعه تهران استعفا داده است.

در این میان حامیان دولت از تبریک نگفتن هاشمی که به رغم میل باطنی آنها دو نهاد نظارتی را تحت اختیار خود دارد، برآشفتند و خواستار اعلام موضع صریح و شفاف هاشمی رفسنجانی درباره انتخابات شدند. در چنین شرایطی بود که اعلام شد اکبر هاشمی رفسنجانی امامت نماز جمعه ۲۶ تیرماه تهران را بر عهده خواهد گرفت و متعاقب این خبر اعلام شد میرحسین موسوی و مهدی کروبی نیز در این مراسم شرکت خواهند کرد. اینچنین بود که هواداران کاندیداهای معترض به نتیجه انتخابات با نمادهایی که از دوران انتخابات به یادگار داشتند به مصلای دانشگاه تهران رفتند تا آنها هم با استدلالی دیگر مواضع هاشمی رفسنجانی را جویا شوند. شعار «هاشمی هاشمی سکوت کنی خائنی» که از سوی رسانه ملی به شدت مورد توجه و تفقد قرار گرفت ناظر بر این انتظار بود.

شاید جمعیت قابل ملاحظه یی که خیابان های اطراف دانشگاه تهران را پوشانده بود و گمانه زنی درباره محتوای خطبه های هاشمی رفسنجانی و حضور گسترده نیروهای نظامی و امنیتی اطراف دانشگاه بود که باعث شد سیدرضا تقوی رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه دل نگران پشت تریبون نماز جمعه قرار بگیرد تا پیش از حضور هاشمی پشت تریبون او را به اتخاذ موضعی که به مصلحت و فراجناحی باشد، توصیه کند. به محض خروج تقوی از جایگاه، اکبر هاشمی رفسنجانی پشت تریبون قرار گرفت. حضور او به طرح شعارهای حمایتی بین جمعیتی که خارج از محیط مسقف دانشگاه تهران بودند، انجامید و بوی گاز اشک آور که به صفوف اول نمازگزاران نیز رسید، باعث شد هاشمی پیش از خطبه ها به مهار شعارها دست بزند.

او در جملات پی درپی وقایع اطراف دانشگاه تهران را مورد اشاره قرار داد و از نمازگزاران خواست با او همراهی کنند و شعار ندهند تا زودتر خطبه ها را تمام کند؛ خطبه هایی که رنگ و بوی متفاوتی از سه نماز جمعه قبلی داشت. هاشمی در این خطبه ها با بحرانی خواندن وضعیت کشور از وضعیت پیش آمده ابراز تاسف و برای خروج از این «بحران» راه حل هایی را مطرح کرد. آزادی زندانیان سیاسی، دلجویی از آسیب دیدگان ناآرامی ها، بازگرداندن اعتماد به مردم و دادن فرصت به منتقدان و معترضان در رسانه ملی از جمله پیشنهادهایی بود که وی آن را ماحصل رایزنی ها با اعضای مورد اطمینان مجمع تشخیص مصلحت نظام و خبرگان رهبری ارزیابی و اعلام کرد.

هاشمی رفسنجانی همچنین از شورای نگهبان به خاطر آنچه «عدم استفاده مفید از مهلت تمدیدشده» توصیف کرد، انتقاد کرد و گفت؛ «متاسفانه از این فرصت که رهبری به شورای نگهبان دادند و گفتند بروید عقلا و موجهین را بیاورید تا بررسی کنند و اعتماد مردم را جلب کنیم، استفاده خوبی نشد و من نمی خواهم بگویم تقصیر چه کسی بود که نشد، اما نشد.» اما خطبه های هاشمی رفسنجانی به شیوه یی دیگر و غیرمعمول انعکاس خطبه ها از رسانه ملی پخش و برخی از سخنان او سانسور شد. جملاتی که طی آن هاشمی رفسنجانی درگیری های جاری خارج از دانشگاه تهران را مورد اشاره قرار می دهد، آرام کردن جمعیتی که شعارهای حمایتی سر داده اند و شعارهای مرگ بر چین و مرگ بر روسیه از سوی نمازگزاران از محورهایی بودند که به تیغ سانسور مسوولان رسانه ملی گرفتار آمد تا خطبه های نماز جمعه با جرح و تعدیل روی آنتن برود.

خطبه های هاشمی رفسنجانی همان و حمله روحانیون ناهمسو به وی همان. محمد یزدی و احمد جنتی دو تن از اعضای مجلس خبرگان و رقبای وی برای تصاحب کرسی ریاست بر این مجلس پس از این خطبه ها با لحنی تند بر هاشمی تاختند. نخست محمد یزدی، هاشمی رفسنجانی را مخاطب قرار داد و با گفتن اینکه «آقای هاشمی شما چه کاره اید که می گویید زندانی ها آزاد شوند» از اینکه هاشمی مشروعیت نظام را به مردم نسبت داده بود، انتقاد کرد چراکه هاشمی در خطبه هایش روایتی به نقل از سیدبن کاووس را قرائت کرد؛ «خاطرم هست که آن زمان روایتی از حضرت امام شنیدم که بعدها در مورد منبع آن تحقیق کردم.

این روایت می گوید روزی پیغمبر اسلام بعد از غدیر به حضرت علی گفت که تو ولی این امت هستی. اگر دیدی این مردم راضی بودند و تو را قبول کردند و با اجماع و اکثریت آمدند شما بپذیر و متولی امر شو و اگر دیدی اختلاف کردند، ول شان کن و بگذار هر کاری که می خواهند بکنند.» این روایت که به گفته هاشمی رفسنجانی مبنای استدلال امام(ره) بود اعتراض یزدی و متعاقب آن احمد جنتی را برانگیخت. یزدی با اظهارات انتقادی و گزنده به هاشمی اخطار داد مشروعیت نظام نه به رای مردم که به خداوند است. در همین اثنا برخی از خبرگزاری های رسمی نامه یی بی نام امضاکنندگان انتشار دادند که به گزارش این خبرگزاری ها از سوی جمعی از اعضای مجلس خبرگان رهبری تهیه شده که در یکی از بندهای آن از هاشمی رفسنجانی خواسته شده در مواضع خود تجدیدنظر کند. اگرچه نام امضاکنندگان منتشر نشد اما واحد مرکزی خبر تعداد امضاهای پای نامه را ۵۰ عدد عنوان کرد. در این اثنا تریبون بار دیگر به سیداحمد خاتمی رسید.

احمد خاتمی که در خطبه های پیشین از ابراز تاسف غرب از کشته شدن ندا آقاسلطان انتقاد کرده بود، به خاطر کشته شدن زن مصری در دادگاه فریادی سر داد و با بیان اینکه «تلخی این مساله هنوز در کام ماست» بار دیگر ناخشنودی خود را از اینکه «غرب» برای ندا آقاسلطان ابراز ناراحتی کرده، نشان داد؛ «اگرچه این مساله از سوی سایت ها و رسانه های غربی با سانسور مواجه شد اما از طرف دیگر وقتی خانمی در اغتشاشات اخیر با برنامه ریزی خود اغتشاشگران در ایران کشته می شود تمام رسانه های غربی ساعت ها و هفته ها مویه سر می دهند و برای کشته شدن این خانم اشک می ریزند.»

● حمله جنتی به هاشمی

نهم مردادماه اما نوبت به احمد جنتی رسید. او که دو هفته پیش از این خطبه شاهد اظهارات هاشمی رفسنجانی و انتقاد از عملکرد شورای نگهبان بود، ساکت ننشست. وی آن بخش از اظهارات هاشمی را که خواستار آزادی زندانیان شده بود، مورد بازخواست قرار داد و همچون یزدی برآشفت و گفت؛ «برخی می گویند زندانی ها را آزاد کنید. من می گویم هر کسی بی گناه در زندان گرفتار شده یک لحظه هم نباید بماند و اگر هم اذیت شده باید از خود و خانواده اش عذرخواهی شود. اما اگر مجرمانی در زندان هستند دیگر نباید اسم آنها را زندانی بگذاریم بلکه باید آنها را مجرم بخوانیم.» جنتی سپس خطبه های سال گذشته هاشمی رفسنجانی را مورد اشاره قرار داد و بدون آوردن نام وی گفت؛ «در برج ۹ سال ۸۷ گفته شده است اگر مردم احساس کنند رایشان در سرنوشت شان بی اثر است و متولیانی پیدا می شوند که هر طور که می خواهند رای را بخوانند، حضورشان ضعیف می شود. من همان گاه که این سخنان را شنیدم، بدنم لرزید.» اما جنتی به همین هم راضی نشد و این بار بدون اینکه نامی از کسی ببرد، گفت؛ «شخصی می گوید به فلانی رای داده ام و اگر تقلب نشود فلانی انتخاب می شود.» اگرچه دبیر شورای نگهبان در واپسین نقل قولش از کسی نام نبرد اما به اعتقاد ناظران به اظهارات عفت مرعشی همسر هاشمی رفسنجانی بازمی گردد که در روز رای گیری پس از انداختن رای خود به صندوق گفت به میرحسین موسوی رای داده است و اگر «تقلب» نشود او رای خواهد آورد و اگر چیزی غیر از این از صندوق بیرون بیاید در قیامت یقه مسوولان را خواهد گرفت. جنتی اما به اینها اکتفا نکرد و علت موضع گیری های هاشمی را شکست او در انتخابات ریاست جمهوری نهم ارزیابی کرد؛ «وقتی چهار سال پیش عده یی نتوانستند روی کار آمدن دکتر محمود احمدی نژاد را تحمل کنند و بگویند هفت میلیون رای بیشتر ایشان تقلبی است، منتظر ماندند که امسال این موضوع را مطرح کنند.» به این ترتیب جنتی انگشت اتهام را به سوی هاشمی رفسنجانی نشانه رفت و گفت؛ «شما مردم را به این راه ها کشیده اید، حالا می روید و برایشان فاتحه می خوانید. بروید عذرخواهی کنید و بگویید ما فتنه کردیم، اینها کشته شدند. اگر این آشوب نبود و این جار و جنجال را به راه نینداخته بودید، آیا کسی کشته می شد.» جنتی سپس از خود به عنوان کسی که نامه انتقادی علیه هاشمی رفسنجانی امضا کرده، نام برد. ۱۰ روزی به این منوال گذشت و نماز جمعه یی که به امامت امامی کاشانی برگزار شد چونان همیشه طی شد و باز هم مطابق سنت چندساله نوبت به هاشمی رفسنجانی رسید که با انصراف وی ابعاد قضیه وارد فاز دیگری شد.

اما آنچه فارغ از اینها نمودار شده است شکاف در تریبونی است که سه دهه با یک صدای واحد شناخته می شد و خطبایش از هر دسته و رسته یک لحن سخن می گفتند.

فرناز حسنعلی زاده