تو دنیای منی اما به دنیا اعتمادی نیست

درباره خرده دعواهای زناشویی در دوران نامزدی

یکی از دوران‌هایی که در داشتن زندگی مشترک موفق نقش حساسی دارد، «دوران نامزدی» است. اگر همسران در این دوران، با ظرافت و ماهرانه رفتار و به وظایف مخصوص عمل کنند، می‌تواند در بالندگی، پرباری و استحکام دوران‌های بعدی، تاثیر عمیقی داشته باشد...

بیشتر مردم معتقدند «یک روز دوران نامزدی، بهتر از یک سال دوران بعد از عروسی است!» گرچه این اعتقاد، مبالغه‌آمیز است اما حقیقت مهمی را بیان می‌کند؛ اینکه دوران نامزدی از جهاتی مهم‌تر، شیرین‌تر، پربارتر، لذت‌بخش‌تر و سازنده‌تر از دوران پس از عروسی است و می‌توان در این دوران، شالوده و پایه‌های زندگی آینده را بنا نهاد. منظور از «دوران نامزدی»، فاصله بین عقد (دائم یا موقت) و عروسی است. این دوره، دوره شناخت متقابل، خرده دعواها و تلاش برای تطابق است و برخلاف تصورعام، ممکن است اصلا شاد و خوب نباشد. افراد در دوره نامزدی به شدت تنش‌ها و اضطراب‌های زیادی را تجربه می‌کنند.

● دو نوع نامزدی

در فرهنگ ایرانی، ۲ نوع تعریف از دوره نامزدی وجود دارد؛ نامزدشدن دختر و پسر با «عقد رسمی» و وقفه تا برگزاری مراسم عروسی که ممکن است با توجه به شرایط، چند ماه تا چند سال طول بکشد.

نوع دوم، دوره پیش‌درآمد عقد است، یعنی به اصطلاح دختر و پسر را برای هم «نشان» می‌کنند. در واقع این نوع نامزدی با اطلاع و حضور خانواده‌ها و با تبادل حلقه‌ای ساده‌تر از حلقه عقد، رسمیت می‌یابد. معمولا بسیاری از اقوام یا خانواده‌های ایرانی علاقه و اعتقادی به نوع دوم نامزدی ندارند یا در پی کاهش مدت زمان نامزدی هستند. خیلی از خانواده‌ها هم اگر این نوع نامزدی را در چارچوب اعتقادات ورسم و رسوم خانواده باشد، راهی برای شناخت بیشتر خانواده‌ها و دختر و پسر از همدیگر قبل از عقد می‌دانند. آنهایی که دغدغه شرعی بیشتری دارند، بین دختر و پسر «صیغه محرمیت» جاری می‌کنند. نمی‌توان یکی از این دو نوع نامزدی را قاطعانه روش بهتر و برتری دانست زیرا هر خانواده‌ای براساس ویژگی‌های مذهبی، قومی و طایفه‌ای، تلقی خاصی از عبارت «نامزدی» دارد.

● خانواده‌ها و نامزدی

بسیاری از دختران و پسران زیر ۲۵ سال، فکر می‌کنند خانواده‌ها و ویژگی‌های آنها، هیچ نقشی در الگوی انتخاب، برگزاری مراسم نامزدی و عروسی و شروع زندگی مشترک ندارند. گاهی تصور می‌کنند همین که همدیگر را دوست دارند، برای شروع زندگی کافی است در صورتی که نمی‌توان نقش خانواده طرفین را نادیده گرفت. در جوامع شرقی نقش خانواده‌ها بسیار پررنگ تر از جوامع غربی است و رضایت‌نداشتن خانواده‌ می‌تواند به راحتی زندگی را به ناکامی بکشاند. دوره نامزدی دوره بسیار خوبی برای شناخت خانواده‌ها از روحیات و علایق همدیگر است. اگر یکی از دو نامزد، تاکید دارد که به نظرهای خانواده‌اش در مورد مساله خاصی توجه شود، باید حتما این اعتقاد را به صراحت با طرف مقابل در میان بگذارد و نظر او را جویا شود تا در این مورد به توافق برسند. برخی جوان‌ها فکر می‌کنند دوره نامزدی فقط رفتن به رستوران و کافی‌شاپ و صحبت درباره مسایل رویایی است؛ در حالی که اصلا اینطور نیست و باید این دوره را جدی گرفت. مذاکرات در این دوره سرنوشت‌ساز است. در مورد رسم و رسوم و باید و نبایدهای خانوادگی همدیگر کنجکاوی و سوال کنید. نگران نباشید، کسی به شما نمی‌گوید «فضول» و اینجا لازم است کمی فضول باشید. ممکن است در میان صحبت‌های طرف مقابلتان به باید و نبایدهایی برخورید که شما یا خانواده‌تان هرگز حاضر به پذیرفتن آنها نباشید. در ازدواج‌های دنیای امروز، دو نفر حتی با فرهنگ‌های بسیار متفاوت، با هم زندگی مشترکشان را آغاز می‌کنند، با هم کار می‌کنند و با هم می‌سازند، اما ما چنین الگویی در ایران نداریم، به همین دلیل بخش مهمی از انرژی نامزدها صرف چانه‌زنی درباره چگونگی برگزاری مراسم عروسی می‌شود و به‌طور طبیعی، بر سر این مسائل تنش‌ها و بگومگوهایی پیش می‌آید. گاهی دختر و پسرها به اشتباه فکر می‌کنند حالا که در این مرحله این همه کشمکش دارند بقیه زندگی‌شان هم همین‌طور خواهد بود. آنها فراموش می‌کنند که هر یک دو فرهنگ خانوادگی کاملا متفاوتی دارند و به عنوان نماینده این خانواده‌ها با هم مذاکره می‌کنند (یعنی وظیفه سخت چانه‌زنی درباره رسم و رسوم خانوادگی به آنها سپرده شده است) ولی این به معنی آن نیست که در زندگی آینده‌شان هم اینقدر جدال‌ خواهند داشت. البته در اینجا دو نکته بسیار مهم را یادآور می‌شوم:

اول اینکه اگر مشاهده کردید نامزدتان در مقابل پدر و مادرش تسلیم مطلق است، از خود هیچ اختیاری ندارد و حتی توصیه‌های غیرمنطقی آنها را می‌پذیرد، کمی در انتخاب خود تردید کنید.

دوم اینکه اگر مشاهده کردید برای نامزدتان مسائلی مثل شیوه برگزاری مراسم عروسی به‌طور افراطی مهم‌تر از خود رابطه است، آن را به عنوان خطر جدی بگیرید.

در دوره نامزدی باید به دقت رفتار نامزدتان را هم با خانواده خودش و هم با خانواده خودتان زیر نظر داشته باشید. اگر در رفتارش بی‌احترامی، تحقیر و تمسخر می‌بینید یا خانواده همسر آینده‌تان به شما چنین نگاهی دارند یا با اکراه می‌پذیرندتان، ممکن است در زندگی آینده با مشکل مواجه شوید.

● وظایف دختر و پسر در دوران نامزدی

دختران و پسران جوان در دوران نامزدی می توانند این دوران را به مقدمه برای یک زندگی مشترک پایدار بدل کنند؛ رعایت توصیه های زیر به شما در این راه کمک می کند:

۱) افزایش شناخت یکدیگر برای تفاهم بیشتر: هرچند دختر و پسر باید ابتدا شناخت کافی پیدا و بعد طرف مقابل را انتخاب کنند اما علاوه بر آن باید در دوران نامزدی هم، شناخت ملموس‌تر و محسوس‌تر و بیشتری پیدا کنند و با روحیات و اخلاق و دیدگاه های هم بیشتر آشنا شوند. در حقیقت این آشنایی و شناخت در دوران نامزدی، شناخت مرحله گزینش را تکمیل می‌کند. آن شناخت، برای «انتخاب» بود و این شناخت، برای «تفاهم و سازگاری».

۲) محبت به یکدیگر: یکی از شرط‌های اصلی برای داشتن سعادت در زندگی زناشویی، «محبت» است و زمینه آن باید قبل از عقد فراهم شده باشد ولی دوران نامزدی، بهترین فرصت برای افزایش و تحکیم محبت است. رفتار و گفتار و تمام اعمال نامزدها در افزایش محبت یا کاهش آن تاثیر دارد. بنابراین دختر و پسر باید کاملا مواظب رفتار و اعمال خود باشند و از انجام هر عمل پسندیده‌ای که باعث افزایش محبت می‌شود، کوتاهی نکنند و کارهایی انجام ندهند که باعث دلسردی و کاهش محبت طرف مقابل ‌شود.

۳) بها دادن به احساسات و عواطف یکدیگر: نامزدها باید مواظب عواطف و احساسات یکدیگر باشند و به آن بها دهند. بعضی از نامزدها، به عواطف و احساسات لطیف نامزدشان، بها نمی‌دهند و به او بی‌اعتنایی می‌کنند زیرا تصورشان این است که با این رفتار عزیزتر می‌شوند! در حالی که اصلا این‌طور نیست و چنین رفتاری فقط باعث جریحه‌دار شدن عواطف طرف مقابل خواهد شد و ممکن است کینه او را به دل بگیرد و زندگی و روابط لطمه‌های سنگینی بخورد. معمولا خاطرات دوران نامزدی تا آخر عمر در ذهن می‌ماند و در زندگی آینده تاثیر دارد. بنابراین رفتارها باید کاملا سنجیده باشد. بی‌اعتنایی، سرسنگینی و تکبر در مقابل نامزدتان، لطمه‌های سنگینی به عواطف و شخصیت او می‌زند که گاهی غیرقابل جبران است.

۴) هدیه دادن: «هدیه» در جلب توجه و افزایش محبت‌ها نقش مهمی دارد. نامزدها نباید از این اقدام زیبا و مهم غفلت کنند. لازم نیست که هدیه حتما گران‌قیمت باشد، بلکه زیبابودن و اینکه مورد علاقه طرف مقابل باشد و با ظرافت تقدیم‌کردن آن مهم است. هدیه دادن، ظرافت و سلیقه خاصی دارد. فراموش نکنید که هر دو طرف باید به هم هدیه دهند نه اینکه فقط پسر به دختر هدیه بدهد.

۵) ملاقات‌های صمیمانه: نامزدها باید در این دوران شیرین و به یادماندنی، دیدارهای دوستانه داشته باشند. این ملاقات‌ها، امید و شور و علاقه را درآنها تقویت می‌کند. این کار نه تنها خلاف شرع نیست بلکه باعث تقویت عفت در آنها می‌شود. در این ملاقات‌ها، دختر و پسر باید با یکدیگر صحبت‌های محبت‌آمیز داشته باشند و به هم عشق، علاقه و محبت نشان دهند و درباره آینده‌شان گفت‌وگو کنند؛ به هم دلگرمی و امید بدهند و به گردش و تفریح بروند.

دکتر سامرند سلیمی

روان‌پزشک و خانواده درمانگر

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران