شوك بزرگ در اروپا

چشم انداز آینده بحران در فرانسه همچنان در ابهام قرار دارد, ولی یك نكته روشن است كه حوادث فرانسه هشداری برای كل اروپا و غرب است تا رفتار و نگرش نژادپرستانه و خودخواهی و برتری بینی خود را مورد تجدید نظر جدی قرار دهند

حتما به‌ خاطر می‌آورید شورش‌های‌ گسترده‌یی‌ را كه‌ توسط‌ مبارزین‌ تبعیض‌ نژادی‌ چندی‌ پیش‌ صورت‌ گرفت‌. شورشی‌ كه‌ دامنه‌ آن‌ روز به‌ روز وسعت‌ بیشتری‌ می‌گرفت‌ و با عدم‌ توانایی‌ دولت‌ فرانسه‌ در مهار آن‌ همراه‌ بود.

ناآرامی‌ها پس‌ از كشته‌ و زخمی‌ شدن‌ تعدادی‌، وارد مرحله‌ تازه‌یی‌ می‌شد. همه‌ این‌ اعتراض‌ها پس‌ از آن‌ آغاز شد كه‌ دو نوجوان‌ ۱۵ و ۱۷ ساله‌ آفریقایی‌ تبار كه‌ تحت‌ تعقیب‌ پلیس‌ فرانسه‌ بودند، به‌ محوطه‌یی‌ پناه‌ بردند كه‌ در آنجا براثر برق‌ گرفتگی‌ جان‌ باختند. در پی‌ این‌ حادثه‌، شهرك‌ «كلیشی‌» كه‌ در حومه‌ شمال‌ شرقی‌ پاریس‌ قرار دارد و این‌ دو جوان‌ ساكن‌ آنجا بودند، با اعتراض‌ گسترده‌ جوانان‌ مواجه‌ شد، اما این‌ شورش‌ جوانان‌ به‌ این‌ منطقه‌ محدود نماند و در اندك‌ مدتی‌ سراسر فرانسه‌ را در بر گرفت‌.

«نانت‌»، «رن‌»، «لیل‌»، «سواسون‌»، «نیس‌»، «مارسی‌»، «گرینی‌» و بسیاری‌ دیگر از جمله‌ مناطق‌ و شهرهایی‌ بودند كه‌ طی‌ روزهای‌ ناآرام‌ صحنه‌ درگیری‌ شدند. چندین‌ هزار نفر از جوانان‌ معترض‌ توسط‌ پلیس‌ فرانسه‌ دستگیر شدند و خسارت‌های‌ بسیاری‌ متوجه‌ تاسیسات‌ شهری‌ شد.

باید گفت‌ این‌ اتفاق‌ در حقیقت‌ حكایت‌ از زخمی‌ عمیق‌ دارد كه‌ سال‌ها در این‌ كشور پنهان‌ مانده‌ و اكنون‌ این‌ زخم‌ سر باز كرده‌ است‌. سال‌ها برخورد تبعیض‌آمیز و رفتار تحقیرآمیز با اقلیت‌ مهاجران‌ به‌ مثابه‌ بغضی‌ در گلو بود كه‌ با حادثه‌ كشته‌ شدن‌ دو نوجوان‌ آفریقایی‌ تبار به‌ فریادی‌ بلند علیه‌ تبعیض‌نژادی‌ و بی‌عدالتی‌ تبدیل‌ شد.

اقلیتی‌ كه‌ با وجود تحمل‌ سختی‌ها و محنت‌ها، همواره‌ به‌ عنوان‌ شهروند درجه‌ دو تلقی‌ می‌شوند و با اینكه‌ سال‌ها تابعیت‌ فرانسه‌ را داشته‌اند، هرگز به‌ عنوان‌ یك‌ فرانسوی‌ به‌ حساب‌ نمی‌آیند و از آنها با پسوند تابعیت‌ آنها، همچون‌ الجزایری‌ تبار، آسیایی‌ تبار و... نامبرده‌ می‌شود.

در جامعه‌ فرانسه‌ تقاضاهای‌ اشتغال‌ به‌ كار یك‌ متقاضی‌ سیاهپوست‌ یا فردی‌ با لهجه‌ عربی‌ به‌ هیچ‌ وجه‌ مورد اعتنا نیست‌ و این‌ افراد شانسی‌ برای‌ یافتن‌ شغل‌ ندارند و طبیعی‌ است‌ كسانی‌ كه‌ خاستگاه‌ اجتماعی‌شان‌، محله‌های‌ حاشیه‌ پاریس‌ است‌، آینده‌یی‌ برای‌ رشد اجتماعی‌ خود یا یك‌ چشم‌انداز شغلی‌ در محل‌ دیگری‌ نمی‌بینند.

این‌ اقلیت‌ در دهه‌ ۱۳۴۰ از مستعمره‌های‌ فرانسه‌ به‌ این‌ كشور مهاجرت‌ كرده‌اند.

بدین‌گونه‌ است‌ كه‌ نسل‌ سوم‌ مهاجران‌ با واقعیتی‌ روبرو است‌ كه‌ از سال‌ها فقر، بیكاری‌ و انزوای‌ اجتماعی‌ تشكیل‌ شده‌ است‌.

حدود ۵۰ درصد از جوانان‌ مناطقی‌ كه‌ طی‌ روزهای‌ درگیری‌ و ناآرامی‌، صحنه‌ شورش‌ بودند، بیكارند و بسیاری‌ از همان‌ها احساس‌ می‌كردند دولت‌ فرانسه‌ به‌ دلیل‌ ویژگی‌های‌ نژادی‌ و دینی‌ به‌ خواسته‌هایشان‌ توجهی‌ نمی‌كند.

مردم‌ این‌ مناطق‌ محروم‌، سال‌ها تبعیض‌ نژادی‌ و دینی‌ را با تمامی‌ وجود در كشوری‌ كه‌ خود را «مهد دموكراسی‌» می‌داند حس‌ می‌كنند. البته‌ تبعیض‌ و بی‌عدالتی‌ در برابر این‌ اقلیت‌ به‌ مقوله‌ اقتصادی‌ منحصر نمی‌شود. آنها علاوه‌ بر تحمل‌ محرومیت‌های‌ اقتصادی‌ با تبعیض‌ مذهبی‌ نیز مواجهند. به‌ این‌گونه‌ كه‌ اگر كوچك‌ترین‌ محل‌ متعلق‌ به‌ برخی‌ مذاهب‌ مورد بی‌احترامی‌ قرار می‌گیرد، دستگاه‌های‌ دولتی‌ بسرعت‌ واكنش‌ نشان‌ داده‌ و حتی‌ مقامات‌ در محل‌ حاضر شده‌ و به‌ دلجویی‌ می‌پردازند، در حالی‌كه‌ در مورد اینان‌، این‌گونه‌ واكنش‌ها كمتر دیده‌ شده‌ است‌.

با اینكه‌ مسلمانان‌ با جمعیت‌ بیش‌ از ۵ میلیون‌ نفر بزرگترین‌ اقلیت‌ در فرانسه‌ هستند، ولی‌ برخورد با این‌ اقلیت‌ بویژه‌ در چند سال‌ آخر بشدت‌ توهین‌آمیز و تحقیركننده‌ بوده‌ است‌. بسیاری‌ از ائمه‌ جماعات‌ مساجد در سال‌های‌ اخیر به‌ دلیل‌ اینكه‌ حاضر نشدند براساس‌ دیكته‌ها و ادبیات‌ حكومت‌ به‌ سخنرانی‌ بپردازند، از این‌ كشور اخراج‌ شده‌اند.

برخورد با حجاب‌ مسلمانان‌ در سال‌های‌ اخیر رسماً در فرانسه‌ و كل‌ اروپا به‌ یك‌ سیاست‌ آشكار و رسمی‌ تبدیل‌ شده‌ است‌. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ عوامل‌ دولتی‌ تحت‌ تاثیر شعارهای‌ نژادپرستانه‌ راست‌گرایان‌ و خط‌دهی‌ صهیونیست‌ها و بدون‌ توجه‌ به‌ خواسته‌های‌ این‌ اقلیت‌ها، به‌ سركوب‌ باورهای‌ اعتقادی‌ و تحقیر شخصیتی‌ آنها پرداخته‌ و هیچ‌ اعتراضی‌ را نمی‌پذیرفتند.

در تحولات‌ اخیر نیز این‌ خوی‌ تكبرآمیز و خودخواهانه‌ مقامات‌ دولتی‌ فرانسه‌ بخوبی‌ مشاهده‌ شد و آن‌ زمانی‌ بود كه‌ وزیر كشور فرانسه‌ در واكنش‌ به‌ اوج‌گیری‌ ناآرامی‌ها، عاملان‌ این‌ اعتراض‌ را «مشتی‌ تفاله‌» خواند كه‌ باید سركوب‌ شوند.

با این‌ حال‌ به‌ نظر می‌رسد ابعاد موج‌ عدالت‌خواهی‌ كه‌ در فرانسه‌ آغاز شده‌ است‌، بسیار فراتر از آن‌ چیزی‌ است‌ كه‌ خود فرانسوی‌ها پیش‌بینی‌ می‌كردند و این‌ موضوع‌، حتی‌ شوك‌ بزرگی‌ به‌ تمامی‌ اروپا وارد ساخته‌ است‌. گرچه‌ چشم‌انداز آینده‌ بحران‌ در فرانسه‌ همچنان‌ در ابهام‌ قرار دارد، ولی‌ یك‌ نكته‌ روشن‌ است‌ كه‌ حوادث‌ فرانسه‌ هشداری‌ برای‌ كل‌ اروپا و غرب‌ است‌ تا رفتار و نگرش‌ نژادپرستانه‌ و خودخواهی‌ و برتری‌ بینی‌ خود را مورد تجدید نظر جدی‌ قرار دهند.