جاذبه های گردشگری در گلستان

استان گلستان با دارا بودن تمامی قابلیت های ذکرشده در کنار تنوع قومی و نژادی می تواند به عنوان استان هدف گردشگری کشور مورد توجه قرار گیرد

استان گلستان با دارا بودن تمامی قابلیت‌های ذکرشده در کنار تنوع قومی و نژادی می‌تواند به عنوان استان هدف گردشگری کشور مورد توجه قرار گیرد.

این استان با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متنوع و قابل توجه یکی از قطب‌های مهم گردشگری کشور به شمار می‌آید، اقلیم‌های مختلف و تنوع آب و هوایی در هر فصل از ویژگی‌های بارز استان گلستان است، ولی با وجود این توانمندی‌ها، سهم استان از منابع درآمد گردشگری و جذب گردشگر بسیار ناچیز است.

استان گلستان به لحاظ موقعیت مکانی داشتن عناصر مهم جذب گردشگر چون مناظر طبیعی بدیع، آثار باستانی، تنوع اقلیمی و تمدن ریشه دار می‌تواند با تقویت صنعت به سمت اقتصاد گردشگری و تنوع بخشیدن به فعالیت‌ها در این حوزه برای ایجاد این فرصت شغلی گام‌های بلند و استواری بردارد. مهمترین قابلیت‌ها و مزیت‌های توسعه گردشگری در استان گلستان عبارتند از:

۱) جاده‌های ارتباطی: جاده‌های هراز و فیروزکوه نقطه ارتباطی اصلی مناطق مرکزی کشور به ویژه تهران، محور چالوس ـ کرج، محور آزادشهرـ خوش ییلاق و محور خراسان شمالی از جمله عوامل مؤثر زمینه ساز حضورگردشگران دراستان گلستان به شمار می‌رود.

۲) وجود جاذبه‌های گردشگری: جاذبه گردشگری عبارت است از مکان‌های مشخص و ثبت شده‌ای که بنا بر رفتارهای عمومی گردشگران، قابلیت جذب گردشگر جهت بازدید را دارند.

جاذبه‌های گردشگری استان گلستان از سه جنبه جاذبه‌های طبیعی، جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی قابل بررسی اند:

۱) جاذبه‌های طبیعی

استان گلستان از نظر وجود دریا، جنگل و پارک‌های ملی و جنگلی، تنوع اقلیمی، دشت و صحرا و آب و هوا و شرایط جوی مورد توجه است.

الف) سواحل دریا

یکی از بزرگترین جاذبه‌های استان‌های شمالی کشور برای گردشگران، سواحل دریای خزر است. دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان به شمار می‌آید. این دریاچه بین کشورهای ایران، ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و روسیه واقع شده است؛ سهم استان گلستان از سواحل دریای خزر ۸۲ کیلومتر است که در مقایسه با سواحل استان مازندران اگر چه کیفیت ساحل برای شنا کردن را ندارد، ولی ساحل آزاد و قابل بهره‌برداری در اجرای پروژه‌ها و طرح‌های سرمایه‌گذاری از مزیت‌های غیر قابل انکار آن محسوب می‌شود.

همچنین وجود جزیره آشوراده به عنوان یکی از جزایر ارزشمند دریای خزر، بستر مناسبی را برای محیط زیست جانوری و فعالیت‌های شیلاتی و اقتصادی فراهم ساخته و از گذشته دور به لحاظ شرایط اقلیمی و چشم‌اندازهای زیبای طبیعی مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است.

ب) جنگل و پارک‌های ملی و جنگلی

استان گلستان از جمله استان‌های سرشار از منابع جنگلی است، وسعت جنگل‌های این استان ۳۸۰ هزارهکتار است. وجود پارک‌های جنگلی النگدره، امام رضا(ع)، قرق، دلند، کبودوال و پارک طبیعی ناهارخوران از جمله قدیمی‌ترین تفرجگاه‌های استان به شمار می رود که با وجود امکانات نسبتاً مناسب شرایط خوبی را برای اقامت موقت گردشگران فراهم کرده است.

همچنین وجود پارک ملی گلستان با اقلیم‌های متفاوت و مناطق زیستی متنوع جنگلی، استپی و چشم‌اندازهای طبیعی به لحاظ دست نخوردگی جوامع زیستی، گیاهی و جانوری و اکوتوریسم‌های طبیعی به عنوان میراث طبیعی و تنوع ژنتیکی از اهمیت زیادی از نظر محققان و دانش پژوهان محسوب می‌شود.

وجود آبشارهای پرآب و با طراوت کبودوال، گلستان، شیرآباد و لوه، استان گلستان را به استان آبشارها معروف کرده است. وجود تالاب‌های بین‌المللی آلاگل، آجی گل، آلماگل و گمیشان در تمامی فصول به ویژه در فصل زمستان با حضور پرندگان مهاجر از قبیل فلامینگو، قو، انواع اردک، پرستوی دریایی، غازها و انواع دیگر پرندگان آبزی و کنار آبزی هیاهوی خاصی را به این تالاب‌ها داده است.

ج) تنوع اقلیمی

استان گلستان از معدود استان‌های کشور است که دارای چهار اقلیم متفاوت ساحل دریا، جنگل و مرتع، کوهستان و دشت و صحرا است.

وجود دشت و صحرا در منطقه ترکمن موجب رواج سوارکاری به‌عنوان یک ورزش مفرح شده و پرورش اسب در شالوده مرد ترکمن از بدو تولد است.

کوهستان‌ها و روستاهای استان نیز می‌تواند توانمندی مناسبی برای جذب گروه‌های گردشگری در قالب تیم‌های کوهنوردی یا استفاده از طبیعت بکر و آب و هوای مطبوع کوهستان باشند.

۲) جاذبه‌های تاریخی

بر اساس طبقه بندی علم باستان شناسی محوطه‌های باستانی به سه دسته کلی پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی تقسیم می‌شوند.

تورنگ تپه از جمله آثار باستانی پیش از تاریخ است؛ آثار به دست آمده از کاوش‌های علمی در این تپه خاکی سکونت انسان از ۶۰۰۰سال پیش از میلاد خبر می‌دهد؛ همچنین آق تپه به عنوان کهن‌ترین روستای پیش از تاریخ دشت گرگان در مطالعات باستان شناسی است که قدمت آن به بیش از ۷۵۰۰ سال قبل می‌رسد.

یکی از بارزترین آثار معماری دشت گرگان در دوره تاریخی وجود آثار دیواری از آجر و خشت است که در مسافتی بیش از ۲۰۰ کیلومتر از دشت گرگان در ارتفاعات شرق استان تا گمیشان در کنار دریای خزر قرار دارد.

شواهد و یافته‌های معماری که در کاوش‌های این اثر تاریخی به دست آمده، حاکی از آن است که این بنا به دوره ساسانی تعلق دارد و نیز یاریم تپه و شهر قدیم تمیشه و دیوار آن از جمله آثار دوره تاریخی در استان گلستان هستند.

بناهای دوره اسلامی در استان گلستان با توجه به کاربری و عملکرد آن‌ها به دو دسته مذهبی و غیرمذهبی تقسیم می‌شوند؛ مسجد جامع گرگان، مدرسه عمادیه، امامزاده نور، امامزاده روشن آباد، امامزاده یحیی بن زید از جمله بناهای مذهبی‌اند و پل آق قلا، شهر باستانی جرجان، بافت قدیم شهر گمیشان نیز در زمره بناهای غیرمذهبی در استان گلستان قرار می‌گیرند.

برج قابوس و برج رادکان به عنوان بی‌نظیرترین یادمان‌های برجسته معماری ایران در دوره اسلامی به‌شمار می‌آیند که به ترتیب در شمال شهر گنبد کاووس و جنوب شهر کردکوی قرار گرفته‌اند.

۳) جاذبه‌های فرهنگی

گردش‌های فرهنگی آن بخش از صنعت گردشگری است که به جذابیت‌های فرهنگی توجه خاص می‌کند، این جنبه‌ها شامل کارهای انجام شده موزه‌ها، نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها است.

استان گلستان دارای قومیت‌های مختلف اعم از فارس، ترکمن، ترک، بلوچ، قزاق و سیستانی است و افزون بر ۲۰ قوم در این استان زندگی می‌کنند.

تنوع قومی موجب ظهور فرهنگ‌های مختلف در کنار زبان و مذاهب مختلف شده و نقطه اشتراک آن‌ها دین اسلام و فرهنگ ایرانی بوده است.

موزه گرگان به عنوان موزه منطقه‌ای در سه بخش باستان شناسی، مردم شناسی و سنگ نبشته‌ها، بخشی از فرهنگ غنی این خطه را به نمایش درآورده است.

اما استان گلستان با وجود تمامی قابلیت‌های ذکر شده مقصد کدام گردشگر است؟ شاید نخستین و ساده‌ترین پاسخ این باشد که گلستان مقصد همان گردشگرانی است که در طول سال به بهانه‌های مختلف به استان وارد می‌شوند. این بهانه می‌تواند تجارت صنعت، تفریح و تفرج و در نهایت گذر و توقف کوتاه برای زیارت مرقد حضرت رضا(ع) باشد.

واقعیت این است که مقصد گردشگری برحسب اولویت‌های گردشگران در انتخاب مقصد برای سفر برحسب اهمیت نسبی وجود امکانات و ارائه خدمات مناسب در یک مکان و در مجموع مکان‌های بازدیدشده گردشگران معنی پیدا می‌کند.

گرایش و تمایل مسافرت به یک مکان می‌تواند آن مکان را در زمره مکان‌های بازدید شده گردشگران قراردهد. به این ترتیب وجود گردشگران می‌تواند در تعیین بازار هدف و رونق مقصدهای گردشگران نقش داشته باشد.