سه شنبه, ۱۱ بهمن, ۱۴۰۱ / 31 January, 2023
رابطه نماز با تواضع
نماز روح تواضع و کوچکی در برابر خدا را در انسان زنده و تقویت می‌کند و عظمت الهی را در جای جای قلب انسان برقرار می‌سازد و هرگونه کبر و نخوت را که زشت‌ترین صفت حیوانی است، از صفحه وجودی انسان می‌زداید. تواضع یکی از ویژگی‌ها و خصوصیات نمازگزار است. انسان، تواضع را در پرتو نماز بدست می‌آورد. یکی از اسرار نماز این است که خودبینی و تکبر را در هم می‌شکند و درس تواضع در برابر خداوند را می‌آموزد و به سجده می‌افتد که سمبل نهایت تواضع است و در سجده،خودش را همچون پرکاهی در میان اقیانوس بزرگ می‌نگرد، بلکه نقطه‌ای در برابر وجود بی‌نهایت خدا می‌بیند. در این‌باره حضرت زهرا(ص) می‌فرماید: خداوند ایمان را وسیله پاک شدن شما از آلودگی شرک و نماز را برای دوری و پاک نمودن شما از تکبر قرار داد».
نمازگزار به وسیله نماز واقعی می‌تواند به مقام تواضع برسد، زینت نماز همین تواضع است. پیامبر گرامی‌اسلام(ص) شیرینی عبادت را تواضع و فروتنی می‌دانند و می‌فرمایند: هر کس که برای خدا فروتنی نماید خدای متعال رتبه او را بلند گرداند.افعال و اذکار نماز، بیانگر تواضع است و به وسیله اینها تواضع درنماز ایجاد می‌شود. دعا و گریه از خوف خدا در نماز، بیانگر تواضع بیشتر در برابر عظمت خداوند است. رکوع حالت تواضع عبد در پیشگاه مقدس مولا است و رکوع نماز بیانگر این معنا می‌باشد که عبد از آلودگی به کبر و منیت و خودخواهی و خودپرستی پاک است. رکوع درمان کبر و شکننده کمر شیطان و اظهار ذلت ذلیل به طور عملی در برابر خداوند است.
خم شدن در رکوع نشانه فروتنی، تواضع و خضوع است.سجده با شرایط و سجده با خضوع و خشوع، سجده با حال، سجده با حقیقت، سجده‌ای که همه هستی انسان آن را همراهی کند نشانگر کمال تواضع و بندگی عبد نسبت به خدای سبحان است. سجده، نهایت خضوع و تواضع و فروتنی در مقابل خداوند است. سجده تذلل و اظهار کوچکی و خاکساری در برابر خداست.مستحبات نماز و دعاهایی که در نماز و در تعقیبات آن آمده، همه و همه تواضع انسان را بیشتر می‌سازد. نماز روح تواضع و کوچکی در برابر خدا را در انسان زنده و تقویت می‌کند و عظمت الهی را در جای جای قلب انسان برقرار می‌سازد و هرگونه کبر و نخوت را که زشت‌ترین صفت حیوانی است، از صفحه وجودی انسان می‌زداید. به این ترتیب نماز وسیله پرورش بزرگترین فضیلت معنوی و تکامل می‌گردد و آن فروتنی و کوچکی در برابر خدا است که موجب ارتقای مقام خواهد شد.
خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم سفارش می‌کند که در برابر مومنان متواضع و در برابر کافران سر سخت و نیرومند باشید. امام صادق (ع)می‌فرماید: خداوند به حضرت موسی بن عمران علیه السلام- وحی کرد‌ای موسی! آیا می‌دانی چرا تو را کلیم ا... (همسخن) خودم کردم؟ موسی علیه السلام عرض کرد: نه! خداوند به او وحی کرد:ای موسی! من بندگانم را زیرو رو کردم و بررسی کامل نمودم، در میان آنها هیچ کس را در برابر خود فروتن و متواضع‌تر از تو ندیدم. سپس فرمود:ای موسی! تو هرگاه نماز می‌گزاری، گونه خود را به‌عنوان تواضع، روی خاک بر زمین می‌نهی.به این ترتیب می‌بینیم از «کلیم ا...» بودن موسی و اخذ این مدال پرافتخار، تواضع او در نماز و غیر نماز، در برابر خداوند بوده است و به طور کلی پرستش، آمیخته با تواضع است و در نهاد هر انسانی پرستش وجود دارد. اسلام، این خواسته فطرت را به شیوه صحیح و منطقی،که تواضع در برابر خداست، هدایت نموده است و هرگونه تواضع کاذب مانند تواضع در برابر بت‌ها و خدایان ساختگی را مردود شمرده است.
