پول, قاتل فوتبال است

فوتبال به قدری اقتصادی و مبتنی بر اهرم های مالی شده است كه دیگر نمی توان برخوردی غیرحرفه ای و خارج از چارچوب های مالی با آن داشت و نخستین اصل و نیاز در این باره حرفه ای كردن داوران به معنای واقعی و صددرصدكلمه است

سپ بلاتر معتقد است مشكلات فزاینده، فوتبال را به خطر انداخته است. به اعتقاد رئیس نهاد حاكم بر این ورزش، فساد مالی، بزرگترین مشكل در صحنه فوتبال است و اضافه بر آن تبعیض نژادی، ستیز باشگاه ها با تیم های ملی، ثروت بیش از اندازه برخی باشگاه ها و روند فزاینده حضور خارجی ها در تیم های باشگاهی و به تبع آن كم شدن خودی ها و نیروهای بومی در آن تیم ها، فوتبال را به یك نقطه خطرناك نزدیك كرده است و امروز حتی داوران آسایش لازم را برای كاركردن ندارند و نمی توانند بی تأثیر از مسائل مختلف سوت بزنند.

و یك وجه مورد توجه و تأكید بلاتر، همین مسأله داوران است. او می گوید: فوتبال به قدری اقتصادی و مبتنی بر اهرم های مالی شده است كه دیگر نمی توان برخوردی غیرحرفه ای و خارج از چارچوب های مالی با آن داشت و نخستین اصل و نیاز در این باره حرفه ای كردن داوران به معنای واقعی و صددرصدكلمه است. این مقام ۷۰ ساله سوئیسی می گوید:

«داوران مقام های معمولی و كوچكی نیستند وبرعكس كسانی هستند كه بیشترین تأثیر را در تعیین نتایج و سرنوشت مسابقات دارند. به همین دلیل ما به افرادی قوی در این زمینه نیاز داریم و كسانی را می خواهیم دور از هر شائبه و خارج از عرصه تأثیر دیگران، مسابقات را اداره كنند و مشكلی برای این ورزش و دیگران نیافرینند.»

● متمركز بر داوران

به نظر بلاتر یك عامل مشكل ساز در فوتبال، ثروتمندان و سرمایه دارانی هستند كه در این ورزش هزینه و سرمایه گذاری می كنند تا منافعی را از درون این ورزش برای خود بیرون بكشند و می خواهند به گونه ای باشند كه فوتبال به آنها خدمت كند و نه این كه آنها به فوتبال خدمت كنند. رئیس فیفا با اشاره به رسوایی های چندسال اخیر در فوتبال آلمان و ایتالیا می گوید: «قسمت عمده ای از این مشكلات و افتضاحات متمركز بر داوران و كارهای آنان بوده است و در هر دو كشور گفته شده، داوران تطمیع شده اند و یا مسئولانی را داشته ایم كه خواست و هدف شان تحت تأثیر قراردادن داوران بوده و این روندی بسیار خطرناك برای ورزش فوتبال است و باید بازنگری اساسی روی آن صورت گیرد. متأسفانه كانون رسوایی های اخیر، داوران و عملكرد آنها بوده است. درك این مسأله و دلایل آن بسیار آسان است، زیرا همه مسائل مهم یك مسابقه فوتبال و نتایج آن بر داور متمركز است و به او بازمی گردد. خیلی ها رسیدن به اهدافشان را در گرو برقراری ارتباط با وی و تطمیع او می دانند. كافی است او را بخرند و یا تحت تأثیر قرار دهند بنابراین به چیزی كه می خواهند می رسند. در غیر این صورت مجبوراند كل یك تیم و یا مربی آن را بخرند و این بسیار سخت تر خواهد بود. به همین دلیل است كه ما نیز باید مراقب داوران باشیم و شرایطی را فراهم آوریم كه در آن داوران تا این حد تحت تأثیر چنین افرادی قرار نداشته باشند. یك راه مهم در این باره فراهم كردن بهترین شرایط مالی برای آنهاست. اگر آنها پول خوبی بگیرند و درآمدشان مكفی باشد، دیگر به آسانی تطمیع نخواهند شد. حقوق داور و «كمك »های او باید به حدی باشد كه امكان هرگونه سوء استفاده در این مورد از بین برود و اگر صحبت از فوتبال حرفه ای می كنیم، بدیهی است كه داوران آن نیز باید چنین باشند. یك داور ممكن است مرتكب اشتباه فنی شود، اما اگر شرایط مالی او مناسب و زندگی اش تأمین نباشد، به سوی كارهایی خواهد رفت كه تصمیم هایش را خارج از حیطه اشتباه به غرض ورزی تبدیل خواهد كرد و بهتر بگویم او پول و رشوه خواهد گرفت و به همان شكل سوت خواهد زد كه رشوه دهندگان می خواسته اند. در حالت دوم هیچ كس به داوران احترام نخواهد گذاشت و به تبع آن احترام و اعتبار ورزش از بین خواهد رفت.»

● شغل دوم یا اول؟

از نظر بلاتر بدترین مسأله این است كه هم تلاشی جدی برای «واقعاً حرفه ای كردن» داوران وجود ندارد و هم خود آنها بیشتر مایل اند كه این چنین نشوند تا فقط به عنوان شغل دوم شان به داوری بپردازند و یك درآمد اصلی و بزرگ تر از حرفه دیگر خود داشته باشند. مرد اول تشكیلات فیفا می گوید: «همه و همه در فوتبال پیروزی می خواهند و حاضر اند برای رسیدن به آن، دست به هر كاری بزنند و هر چیزی و هر مبلغی را هم هزینه كنند. بنابراین باید پرسید چه كسی باید قواعد را حفظ كند و همه چیز را در چارچوب های قانونی نگه دارد. بدیهی است كه آن فرد داور است ، اما آیا شرایط لازم برای قدرتمند و مستقل ماندن داوران فراهم آمده و موجود است؟ آیا به گونه ای عمل شده است كه داوران بتوانند به هر پیشنهاد اغواكننده ای جواب رد بدهند و راستین و صادق بمانند؟»

از نظر بلاتر و به كلام صریح او، پول و یا به عبارت دیگر پول زیاد ممكن است قاتل فوتبال باشد. او می گوید: «سرمایه داران بزرگ مدتی است كه شروع به تملك باشگاه های فوتبال و سپس انباشتن آنها از ستاره های این ورزش نكرده اند و از این طریق دیگر باشگاه ها را تضعیف و فوتبال را به یك عامل تجاری و رویكرد اقتصادی بدل كرده اند.» برای آنها هیچ چیز مهم نیست، جز رسیدن شان به هدف و برای این مهم حاضرند هر بهایی را بپردازند. برایشان مهم نیست كه دیگر تیم ها نابود می شوند و یا این كه از این طریق همه سرمایه های این ورزش در یك جا و یك قاره (اروپا)جمع می شود، آنها همه چیز و همه كس را می خرند.

ملاحظه كنید كه چطور اروپا سرشار از فوتبالیست های دیگر قاره ها شده است. می دانید چرا؟ چون پول آنجاست. این سرمایه داران اینك در حال رشد صوری و ظاهری در صحنه فوتبال هستند و در سال های اخیر، باشگاه های بسیاری را خریده اند، ولی چیزی كه برایشان اهمیت ندارد، خود فوتبال است. آنها فقط می خواهند پول شان و سرمایه ای كه هزینه كرده اند، در یك جا و عرصه دیگر جواب بدهد و مشهور شوند و از آن طریق در صحنه های سیاسی و اجتماعی موردنظرشان به پیروزی برسند. آنها برای تیم شان ۲۵ ستاره خریده اند. خب برای چه؟ مگر بیشتر از ۱۱ نفر را می توانند به میدان بفرستند؟ حتی در یك نگاه بیش از حد خوش بینانه نیز نباید بیشتر از ۱۳ و ۱۴ ستاره را استخدام كنند. تصور و هدف آنها این است كه با خریداری و روی هم جمع كردن این بازیگران، دست كم آنها به اردوی رقیب نخواهند رفت و بازار را از بازیگران برجسته تهی می كنند، حتی اگر آن افراد در تیم خودشان فقط نیمكت نشین باشند.

خیلی ها معتقدند مقصد و منظور اول بلاتر، باشگاه چلسی انگلیس و صاحب میلیاردر و روسی آن رومن ابراموویچ است، اما وی در صحبت های بعدی اش این گمان را می زداید و می گوید بارسلونا و رئال مادرید در اسپانیا و اینتر و آث.میلان هم در ایتالیا چیزی بهتر و منصف تر از چلسی نیستند و به گونه ای راه همین تیم لندنی را می پیمایند.

● تقابل با «گروه ۱۴»

بدیهی است كه یك وجه تقابل آشكار بلاتر با سازمان موسوم به «گروه ۱۴» باشد كه نه از ۱۴ باشگاه برتر، بلكه از ۱۸ باشگاه برتر و ثروتمند فوتبال اروپا شكل می گیرد. این سازمان مدتی است كه امتیازاتی را برای خود می طلبد و فیفا آنها را رد می كند. مهمترین درخواست «۱۴ G» این است كه وقتی ملی پوشان آنها به اردوی ملی كشورشان می روند و چند روز تاچند هفته در اختیار باشگاه های خود نیستند، پول و دستمزد آن مدت را فدراسیون های ملی باید بپردازند و یا اگر هم نمی پردازند چیزی به عنوان عوض و غرامت باید به باشگاه ها پرداخت كنند تا غیبت این افراد برای باشگاه ها جبران شود. با این حال بلاتر می گوید: «واگذاری بازیكنان به اردوی ملی كشورشان در زمان برگزاری دیدارهای ملی یك الزام است و كاری نیست كه بتوان روی آن چانه زد و برای بازیگران دعوت شده هم یك افتخار است، نه چیزی كه از آن پرهیز كنند. با این حال ۱۴ G چیزی را می خواهد كه به هیچ وجه قبول كردنی نیست و پولی را می طلبد كه فدراسیون های ملی فوتبال كشورها آن را به هیچ كس بدهكار نیستند. با این حال ما مشغول كاركردن روی برخی راهكارها دراین زمینه هستیم تا به یك نقطه مشترك دست یابیم و ببینیم در كجا می توان به حد وسط رسید.»

بلاتر همچنین گفت كه تبعیض قومی و توهین های نژادی نیز به یك معضل تبدیل شده و در حال حاضر تأثیر منفی بر كل این ورزش گذاشته است. از نظر وی برخورد ضعیف و كم تأثیر باشگاه ها و فدراسیون های ملی با این امر باعث افزایش چنین برخوردها و فزونی شعارهای ضدسیاهپوستان و رنگین پوستان بر روی سكوها شده است و فقط با تعیین جریمه نقدی برای خاطیان نمی توان به مقصود رسید و باید مجازات های شدیدتری را در نظر گرفت.

‌● بنیادهای فوتبال

با این حال مقام اول فوتبال جهان معتقد است كه مشكل اول فوتبال در حال حاضر این است كه عده ای می خواهند با سلاح پول، هرچیزی را در این ورزش بخرند و فوتبال را عرصه تاخت و تاز ایده های غیرورزشی خود قرار دهند و به اعتقاد وی بسیار طبیعی است كه این روندمسائلی همچون اختلاس، رشوه دهی، پول شویی و مهم تر از آن از بین رفتن بنیادهای فوتبال را در پی داشته باشد.

وصال روحانی