خون‌دماغ‌ را کنترل‌کنید

فرض کنید در یک روز گرم تابستانی برای خرید به بازار رفته‌اید. در حال خرید مورد نظرتان هستید که ناگهان فرد کنار شما دچار خونریزی از بینی می‌شود. شدت این خونریزی به حدی زیاد است …

فرض کنید در یک روز گرم تابستانی برای خرید به بازار رفته‌اید. در حال خرید مورد نظرتان هستید که ناگهان فرد کنار شما دچار خونریزی از بینی می‌شود. شدت این خونریزی به حدی زیاد است که فرد قادر به کنترل آن نبوده و بشدت مضطرب و گیج شده است. در این زمان بهترین اقدام چیست؟

داخل بینی افراد پر است از مویرگ‌های خونی ظریف که گرما، سرما، فشار خون بالا، ضربات شدید و برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث پارگی و خونریزی از آنها شود. خونریزی‌های شدید بینی اکثرا باعث اضطراب فرد شده و اغلب نیاز به اقدام فوری دارند. بیشتر خون‌دماغ‌های ناشی از گرمای تابستان با رعایت مواردی خود به خود بند می‌آیند و نیاز به درمان خاصی ندارند. اما برخی مواقع که خون‌دماغ به علت ضربه شدید به سر و صورت یا در اثر فشار خون بالا باشد احتمال دارد براثر خروج مقادیر زیاد خون، فرد را در معرض شوک ناشی از کاهش حجم خون قرار دهد. معمولا خونریزی از بینی به ۲ شکل قدامی و خلفی است‌. در خونریزی قدامی، خون از جلوی بینی خارج شده و شایع‌ترین نوع خون‌دماغ است. اما در خونریزی خلفی،‌خون از پشت مجاری بینی به عقب دهان و پشت حلق جریان می‌یابد و معمولا بسیار شدید و خطرناک بوده و نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارد.

چه باید کرد؟

۱) مصدوم را در وضعیت نشسته قرار دهید تا خونریزی منجر به افت فشار نشود.

۲) مصدوم را کمی به جلو خم کنید تا خون از سوراخ بینی خارج و به پشت حلق نرود. بالا و عقب بردن سر بر خلاف تصور عموم موجب حرکت خون به پشت حلق و لخته شدن و در نهایت تهوع، استفراغ و خفگی می‌شود.

۳) قسمت‌های نرم بینی مصدوم را با ۲ انگشت شست و نشانه به مدت ۵ دقیقه محکم بگیرید یا از مصدوم بخواهید که خود این کار را انجام دهد. در هنگام فشردن بینی، قسمت‌های نرم را به استخوان‌های بینی و صورت فشار دهید.

۴) اگر خونریزی ادامه یافت به آرامی بینی را رها کنید تا با بازدم مصدوم خون اضافی و لخته‌هایی که به طور نامنظم تشکیل شده خارج و باعث عطسه نشود. در ضمن این کار کمک می‌کند تا لخته‌های جدید ایجاد شود.

۵) یک کیسه یخ روی بینی و گونه‌های مصدوم قرار دهید تا عروق این نواحی منقبض و خونریزی کم شود. اما بدانید که گذاشتن مستقیم یخ روی پوست به دلیل یخ‌زدگی عضو مجاز نیست.

۶) اگر ۲۰ تا ۲۵ درصد از حجم خون در گردش، در اثر خونریزی کاهش یابد مکانیسم‌های جبرانی قادر به جبران خون از دست رفته نبوده و شوک روی می‌دهد. اگر مصدوم رنگ‌پریده، بی‌قرار، گیج، منگ و بی‌حال شد او را فوری در وضعیت پیشگیری از شوک قرار دهید.

وضعیت پیشگیری از شوک

بیمار را به پشت بخوابانید. پاهای او را به میزان ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر (یک وجب) بالاتر از سطح بدنش قرار دهید تا خون‌رسانی به مغز بهتر صورت گیرد. اگر مصدوم در جای شلوغی است که امکان دراز کشیدن ندارد از روش قرار دادن سر بین پاها به حالت نشسته استفاده کنید. برای جلوگیری از کاهش دمای بدن مصدوم یک پوشش گرم روی او بیندازید. در این حال مصدوم را آرام و از نظر روانی حمایت کنید.

- توجه

در صورتی که مصدوم فشار خون بالا دارد یا از داروهای ضدانعقاد (رقیق‌کننده خون) مثل آسپیرین استفاده کرده یا مشکوک به خونریزی خلفی است یا کنترل خون‌دماغ ناممکن است بلافاصله با ۱۱۵ تماس بگیرید.