پروتئین مازاد

محبوبیت اخیری که رژیم کربوهیدرات به دست آورده باعث شده که اکثر افراد در برنامه غذائی روزانه از کربوهیدرات به سمت پروتئین تمایل پیدا کنند

محبوبیت اخیری که رژیم کربوهیدرات به‌دست آورده باعث شده که اکثر افراد در برنامه غذائی روزانه از کربوهیدرات به سمت پروتئین تمایل پیدا کنند. نظریه مبتنی بر اینکه خوردن کربوهیدرات مساوی است با افزایش چربی، باعث شده که مردم تنها بر روی پروتئین تکیه کنند. می‌پرسید چرا؟ به‌صورت تئوریک اینطور عنوان شده است که بدن بدون دریافت کربوهیدرات مجبور است برای تهیه انرژی سراغ منابع دیگر یعنی همانا چربی و پروتئین داخل بدن برود. ضمن اینکه بدین ترتیب تأثیر افزایش چربی بر اثر ترشح انسولین به مقدار زیاد نیز به حداقل خواهد رسید.مسائل همیشه به همان سادگی که به نظر می‌رسند نمی‌باشند. در حقیقت اکثر افرادی که از یک رژیم غذائی با درصد کربوهیدرات بسیار پائین پیروی می‌کنند دیر یا زود به نقطه‌ای می‌رسند که ایست چربی‌سوزی برایشان حاصل می‌شود و بدین ترتیب و با وجود محدودیت شدید کربوهیدرات، کاهش وزن بیش از این برایشان مقدور نخواهد بود. و در بعضی مواقع وضعیت از این نیز بدتر می‌شود یعنی فرد در ابتدای پیروی از رژیم کربوهیدرات پائین کاهش وزن پیدا می‌کند ولی با کمال تعجب پس از مدتی و به رغم پیروی از رژیم کم کربوهیدرات در روند افزایش عضله و یا قدرت با شکست روبه‌رو می‌شوند تمام این موارد پیرامون رساندن انرژی به بدن و به هدر رفتن پروتئین خلاصه می‌شود.

سوخت غذائی یعنی طلا

سوخت غذائی یک ماده اُرگانیکی است که بدن با اکسید کردن آن انرژی تولید می‌نماید. اصلی‌ترین سوخت بدن منوساکارید گلوکز فسفات می‌باشد که خیلی سریع تجزیه شده و به انرژی تبدیل می‌شود. به هر حال گلوکز آزاد به‌عنوان سوخت شماره یک انسان نبوده است. بدن ما کالری موردنیاز خود را از طریق کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها به‌دست می‌آورد علت این موضوع هم حفظ اکوسیستم طبیعی حاکم در دنیا می‌باشد بدن انسان از تمام منابع فوق به‌عنوان سوخت استفاده می‌کند و در نهایت از تمامی آنها برای تهیه(ATP (Adenosine Triphos Phate بهره می‌گیرد. با وجودی که چربی و کربوهیرات نقش مؤثری در تولید انرژی و ارتقاء رشد دارند، پروتئین به لحاظ سوخت یک چنین، خاصیتی را ندارد. هنگامی که مقدار پروتئین دریافتی از حد مجاز افزایش می‌یابد باعث ممانعت در رشد می‌شود که این موضوع اصلاً برای بدنسازها جالب نمی‌باشد.

سوخت غذائی با اُکنان بالا

بدن در مصرف کربوهیدرات و چربی برای تولید انرژی راندمان بسیار بالائی دارد. در سیستم گوارشی نشاسته تجزیه شده و به گلوکز مبدل می‌گردد که پس از آن در پروسه گلیوکوجنسیز برای تولید ATP استفاده می‌شود.دقیقاً به همین شکل زمانی که میزان انرژی بالا می‌رود گلیکوژن نیز به گلوکز تبدیل می‌شود. انواع گوناگون کربوهیدرات‌ها باعث تولید گلوکولوسیز (که در آن قند به دو ملکول Pyruvate تجزیه شده و تولید انرژی می‌کند) می‌شوند.به‌دلیل عملکرد بالای سوختی، کربوهیدرات به شکل گلیکوژن در بدن برای تولید سریع انرژی ذخیره می‌گردد. قبل از اینکه انسان شروع به مصرف کربوهیدرات به شکل کنونی علی‌الخصوص کربوهیدرات‌هائی با پایه غلات به‌عنوان سوخت اصلی کند. انسان بدن خود را طوری تطبیق داده بود که از چربی به‌عنوان سوخت اصلی استفاده کند.چربی‌ها به‌عنوان بهترین منبع سوختی به‌شمار می‌آیند چون حاوی یون‌های هیدورژن بیشتری نسبت به کربوهیدرات و پروتئین می‌باشد. چربی دو برابر کربوهیدرات انرژی آزاد می‌کند و از آنجائی که چربی بهترین منبع انرژی تلقی می‌شود، بدن ظرفیت ذخیره کالری زیادی را از طریق دریافت چربی در قیاس با کربوهیدرات را دارد. بدن توانائی ذخیره چربی و کربوهیدرات به‌عنوان سوخت در عضلات را به‌صورت گلیکوژن و تری گلیسیرید دارا می‌باشد. هنگامی که میزان نیاز به انرژی در بدن بالا باشد (به‌عنوان مثال هنگام تمرین) بدن قابلیت تجزیه کربوهیدرات و چربی برای تولید انرژی سریع را دارد.

تأثیر منفی پروتئین به‌عنوان سوخت

کربوهیدرات و چربی هر دو سوخت‌هائی با تأثیر بالائی هستند در صورتی که پروتئین اینگونه نمی‌باشد شاید به همین خاطر است که بدن راه مؤثر برای ذخیره آن را ندارد البته بدن ارجحیت پروتئین را به خوبی می‌شناسد. بیشترین مصرف پروتئین به‌عنوان بلوک‌های سازنده بافت‌های بدن، آنزیم‌ها و هورمون‌ها می‌باشد. در زمان‌هائی که بدن نیاز مبرمی به انرژی پیدا می‌کند، مثل قرارگیری تحت استرس‌های فیزیکی شدید توأم با کمبود کربوهیدرات و چربی برای تهیه سوخت و انرژی بدن مجبور است تا از پروتئین به‌عنوان منبع انرژی استفاده کند. حال حدس بزنید که این پروتئین از کجا حاصل می‌شود؟ آمینواسید در حال جریان در شریان‌ها و بافت‌های عضلانی بدن پروتئین را تجربه کرده و المان‌های همچون Pyruvate و acety l-coA یا Ketoglutaric اسید را پدید می‌آورد که همگی ترکیبات آماده برای تولید انرژی از طریق سیکل Krebs می‌باشند. اگر کالری دریافتی به میزان کافی باشد و در عین حال بخش اعظم آن را هم پروتئین تشکیل داده باشد، آن موقع است که تجزیه بافت‌های عضلانی رخ نخواهد داد و پروتئین مازاد برای تولید انرژی استفاده خواهد شد. هر وقتی که یک چنین وضعیتی پیش آمد بدن مجبور است برای محصول ثانوی به‌دست آمده از پروتئین چاره‌ای بکند. حال حدس بزنید این مواد به کجا فرستاده می‌شوند؟ دقیقاً به داخل سلول‌های چربی فرستاده می‌شوند. بدن هنوز هم آمینواسید مازاد را به‌عنوان سوخت بیشتر از مورد نیاز تلقی می‌کند و بنابراین پس از تجزیه بلافاصله آنها را به سمت محفظه‌های ذخیره چربی ارسال می‌نماید.

سموم زائد

مصرف پروتئین بیش از حد، جدا از ریسک افزایش درصد چربی بدن اثرات سمی نیز در پی خواهد داشت. روند تجزیه امینواسید از یک پروسه‌ای تبعیت می‌کند که به آن deaminiation می‌گویند در این پروسه زنجیره آمینوها از ملکول آمینواسید خارج می‌شوند و مازاد نیتروژن آنها به آمونیا (ammonia) تبدیل می‌شود که یک ماده سمی می‌باشد. و بدین ترتیب خستگی عضلانی و تولید اوره به‌وجود خواهد آمد. عناصر به‌وجود آمده از آمینواسید باعث افزایش استرس متابولیکی در عضلات و کبد می‌شود و در نتیجه اثرات سوء خود را بر روی قدرت اجراء فرد می‌گذارد.

علائم رشد آهسته

دریافت پروتئین بیش از حد بدون دریافت کربوهیدرات و چربی کافی می‌تواند بر نرخ چربی‌گیری بدن و همچنین افزایش مواد سمی داخل بدن بیافزاید حتی اگر این مورد هم پیش نیاید. باز پروتئین بیش از اندازه می‌تواند مثل یک سد بازدارنده در مقابل رشد عضلات عمل کند سد بازدارنده در مقابل رشد عضلات عمل کند این چطور ممکن است تا به حال هر وقت صحبت از رشد عضلات به میان می‌آمد مصرف پروتئین توصیه می‌شد ولی مصرف پروتئین به میزان زیاد لزوماً به معنای رشد نمی‌باشد سلول‌ها انرژی را هدر نمی‌دهند میزان بیش از اندازه از یک نوع آمینواسید خاص می‌تواند در روند سنتز آنابولیک بدن اختلال ایجاد نماید. معروفترین مکانیزم کنترل آنابولیک بدن سیستم بازدارنده می‌باشد.هنگامی که میزان یک نوع آمینواسید خاص به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد خود به نوعی همچون یک بازدارنده در مقابل سنتز پروتئین عمل می‌کند و همچنین با ایجاد ملکول‌های بزرگ آمینواسید رشد کلی را به تعویض می‌اندازد. بی‌دلیل نیست که در برنامه غذائی همیشه تأکید بر روی دریافت پروتئین‌های کامل می‌باشد چون در صورت کامل بودن زنجیره آمینواسیدهای موجود در یک ماده غذائی است که بدن می‌تواند حداکثر سنتز پروتئین را از آن به‌دست بیارود.

از مصرف پروتئین بیش از حد خودداری کنیدبرای رشد به انرژی نیاز می‌باشد در کلام دیگر یک محیط آنابولیک کالری بیشتری را طلب می‌کند هنگامی که میزان کالری دریافتی روزانه ۳۰ درصد بیشتر از حد نرمال بدن باشد دریافت پروتئین جهت رشد به حداکثر می‌رسد بر رغم اینکه جهت رشد به سطح بالای انرژی و ATP سلولی نیاز می‌باشد. پروتئین دریافتی می‌بایست حتماً به میزان کافی بوده و با کربوهیدرات و یا چربی به‌صورت یکجا به بدن رسانده شود و بدین ترتیب آمینواسید مازاد برای رشد به‌کار گرفته می‌شود و بدن دیگر مجبور نیست از این پروتئین برای تولید انرژی استفاده کند در ذیل چند پیشنهاد برای دستیابی به حداکثر بازدهی از پروتئین دریافتی آورده شده است.

---