چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
مجله ویستا

حجاب نمادی از جنگ تمدن ها


حجاب نمادی از جنگ تمدن ها

چندی است كه مسئله ی حجاب زنان مسلمان در غرب محل چالش دو تمدن اسلام و غرب شده است اخیراً در چند كشور اروپایی حجاب را در مدارس یا ادارات دولتی ممنوع كرده اند و با انتشار صدها مقاله در جراید غربی به شدت حجاب را مورد تاخت و تاز قرار داده اند به نظر می رسد این هجمه در واقع واكنش دفاعی غرب در مقابل روی آوردن جوامع غربی به اسلام و ارزشهای اسلامی باشد

چندی‌ است‌ كه‌ مسئله‌ی‌ حجاب‌ زنان‌ مسلمان‌ در غرب‌ محل‌ چالش‌ دو تمدن‌اسلام‌ و غرب‌ شده‌ است‌. اخیراً در چند كشور اروپایی‌ حجاب‌ را در مدارس‌ یا ادارات‌ دولتی‌ ممنوع‌ كرده‌اند و با انتشار صدها مقاله‌ در جراید غربی‌ به‌ شدت‌حجاب‌ را مورد تاخت‌ و تاز قرار داده‌اند.

مسئله‌ی‌ حجاب‌ برای‌ اوّلین‌ بار نیست‌ كه‌ صحنه‌ی‌ هماوردی‌ تمدن‌ غرب‌ وتمدن‌ اسلامی‌ قرار می‌گیرد، لااقل‌ در سه‌ كشور اسلامی‌ تركیه‌، افغانستان‌ و ایران‌ خودباختگان‌ سیاسی‌ كه‌ از تمدن‌ شرقی‌ خود احساس‌ حقارت‌ می‌كردند تنها راه‌جبران‌ عقب‌ماندگی‌های‌ ذهنی‌ و عینی‌ را شبه‌مدرنیسم‌ می‌دانستند؛ خصوصاً درایران‌ مسئله‌ی‌ حجاب‌ به‌ جدایی‌ آشتی‌ناپذیر بین‌ نیروهای‌ مذهبی‌ و پهلوی‌ها گردید. قبل‌ از آن‌ نیز در دوره‌ی‌ مشروطیت‌ عده‌ای‌ از غرب‌زدگان‌ حجاب‌ اسلامی‌ رامورد تاخت‌ و تاز قرار دادند و آزادی‌ و بالندگی‌ زنان‌ را در بی‌حجابی‌ منحصرمی‌دیدند. آن‌ها ده‌ها مقاله‌ و هجونامه‌ را برای‌ بی‌اعتبار كردن‌ حجاب‌ اسلامی‌ منتشركردند و در مقابل‌ اسلام‌گرایان‌ ده‌ها رساله‌ در وجوب‌ حجاب‌ و پاسخ‌ به‌ شبهات‌پیرامون‌ آن‌ تولید كردند.

امروز همین‌ مسئله‌ در غرب‌ در حال‌ تكرار شدن‌ است‌، در ماه‌های‌ اخیر ده‌هامقاله‌ توسط‌ روزنامه‌های‌ پرتیراژ غرب‌ علیه‌ حجاب‌ اسلامی‌ منتشر شده‌ است‌. به‌نمونه‌هایی‌ از این‌ مقالات‌ توجه‌ كنید.

▪ حزب‌ طرفدار آزادی‌ هلند خواستار ممنوعیت‌ استفاده‌ از روسری‌توسط‌ زنان‌ مسلمان‌ در این‌ كشور شد (روزنامه‌ اكونومیست‌، مقاله‌ی‌دشمنی‌ در داخل‌، ۲۳ نوامبر ۲۰۰۶)

▪ ذهن‌ انسان‌ با حجاب‌ چگونه‌ كار می‌كندـ حجاب‌ نماد ظلم‌ به‌ زن‌محسوب‌ می‌شودـ زنان‌ مسلمان‌ آلمان‌ از حجاب‌ چشم‌پوشی‌ كنند.(تاگس‌ سایتونگ‌، مقاله‌ حقایق‌ و پیش‌داوری‌ها، ۳۰ اكتبر ۱۳۸۵)

▪ قرآن‌ زنان‌ مسلمان‌ را به‌ حجاب‌ ملزم‌ نمی‌كند (واشنگتن‌ تایمز،مقاله‌ خیزش‌ مذهب‌ در غرب‌، ۲۳ نوامبر ۲۰۰۶)

حجابی‌ كه‌ زنان‌ برای‌ تمایز و تأكید بر پستی‌ آنان‌ تحمیل‌ شده‌ است‌تاریخچه‌ای‌ كهن‌ داردـ اسلام‌گرایان‌ كه‌ از حجاب‌ یك‌ فریضه‌ی‌ دینی‌ ویك‌ دستور خدا می‌سازند بسیار جدید است‌ـ لیلا بابس‌ در كتاب‌ خودثابت‌ می‌كند كه‌ حجاب‌ یك‌ فریضه‌ی‌ دینی‌ نیست‌ چه‌ برسد به‌ یك‌آداب‌ مذهبی‌ـ هیچ‌ متن‌ مذهبی‌ حتی‌ قرآن‌، هیچ‌ رأی‌ فقهی‌ یا هیچ‌مفسر قرآن‌ پذیرفته‌ شده‌ هرگز این‌ هنجار را معنوی‌ توصیف‌ نكرده‌است‌ـ این‌ گفته‌ی‌ اصول‌گرایان‌ كه‌ حجاب‌ را از حیطه‌ی‌ اخلاق جنسی‌به‌ یك‌ اصل‌ دینی‌ تبدیل‌ كرده‌اند، لباس‌ دروغین‌ پوشاندن‌ به‌ دین‌است‌. (لوتان‌، مقاله‌ی‌ حجاب‌ پنج‌ هزار سال‌ فرمانبرداری‌، ۲۱ نوامبر۲۰۰۶)

مسئله‌ی‌ ممنوعیت‌ حجاب‌ در كشورهای‌ غربی‌ و مدعی‌ دمكراسی‌ ما را به‌یاد عملكرد مستبدین‌ تاریخ‌ شرق، رضاشاه‌، كمال‌ آتاتورك‌ و امان‌الله خان‌، شاه‌افغانی‌ می‌اندازد و مجدداً حملات‌ غرب‌گرایان‌ ایرانی‌ و ناسیونالیست‌های‌ ترك‌ راعلیه‌ حجاب‌ در اذهان‌ زنده‌ می‌كند. با این‌ تفاوت‌ كه‌ در گذشته‌ میدان‌ پیكار علیه‌حجاب‌ كشورهای‌ اسلامی‌ بود و اكنون‌ این‌ مصاف‌ در كشورهای‌ غربی‌ روی‌ داده‌است‌ و این‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ تمدن‌ غرب‌ دیروز در حال‌ تهاجم‌ بود و اینك‌ تمدن‌اسلامی‌ دست‌ به‌ تهاجم‌ زده‌ و غرب‌ در حالت‌ تدافعی‌ به‌ سر می‌برد.

شاید امروز مسئولیت‌ اسلام‌گرایان‌ در تبیین‌ مسئله‌ی‌ حجاب‌ مسئولیتی‌ مضاعف‌شده‌؛ چه‌ این‌ كه‌ اگر از این‌ نماد اسلامی‌ پشتیبانی‌ فكری‌ نشود، چه‌ بسا از پیشروی‌باز ماند و در زیر حملات‌ دفاعی‌ غرب‌ ناچار به‌ عقب‌نشینی‌ یا تسلیم‌ شود. از این‌جهت‌ نكاتی‌ چند برای‌ تبیین‌ حجاب‌ ضروری‌ است‌:

۱) حجاب‌ در اسلام‌ هرگز نماد ظلم‌ به‌ زن‌ یا برای‌ تأكید بر پستی‌ بر زنان‌ تحمیل‌نشده‌ است‌. شما در هیچ‌ یك‌ از متون‌ مقبول‌ اسلامی‌ چنین‌ تعبیر یا اشاره‌ای‌نخواهید یافت‌؛ بلكه‌ ده‌ها متن‌ دینی‌ حجاب‌ را نمادی‌ از حرمت‌، احترام‌ و عزّت‌ زن‌مسلمان‌ معرفی‌ می‌كند.

جالب‌ این‌ است‌ كه‌ حتی‌ مسئله‌ی‌ حجاب‌ تنها بر مبنای‌ ملاك‌ تمایلات‌ جنسی‌واجب‌ نشده‌ است‌. به‌ همین‌ جهت‌ فقها با این‌ كه‌ نگاه‌ كردن‌ مردان‌ را به‌ زنان‌ نامحرم‌حرام‌ می‌دانند؛ ولی‌ نگاه‌ به‌ زنان‌ غیر مسلمان‌ كه‌ حجاب‌ را امری‌ لازم‌ نمی‌دانند و زنان‌ مسلمانی‌ كه‌ بی‌مبالات‌ هستند و خود حرمت‌ خود را نگه‌ نمی‌دارند جایزمی‌دانند (آیت‌الله خویی‌، منهاج‌الصالحین‌، ج‌ ۲، ص‌ ۲۵۹). بعضی‌ علت‌ این‌ جواز را پاس‌ نداشتن‌ زن‌ از حرمت‌ خود داشته‌اند.

و باز به‌ همین‌ جهت‌ است‌ كه‌ فقها فتوا داده‌اند كه‌ نگاه‌ به‌ تصویر زن‌ مسلمان‌ و آشنا حرام‌ است‌؛ ولی‌ نگاه‌ به‌ تصویر زنی‌ كه‌ متهتك‌ است و خود حرمت‌ خود را پاس‌نمی‌دارد جایز است‌. (امام‌ خمینی‌، تحریرالوسیله‌، ج‌ ۲، كتاب‌ النكاح‌)

۲) شكی‌ نیست‌ كه‌ اسلام‌ برای‌ حفظ‌ كانون‌ خانواده‌ وظایف‌ زنان‌ و مردان‌ را برمبنای‌ طبیعت‌ هر كدام‌ مشخص‌ كرده‌ است‌ و به‌ عبارتی‌ از زن‌ وظیفه‌ی‌ زنانه‌ و ازمرد خدمت‌ مردانه‌ خواسته‌ است‌. به‌ همین‌ جهت‌ از مرد و زن‌ خواسته‌ است‌ تا درمسئله‌ی‌ پوشش‌ و لباس‌ هر كدام‌ هویت‌ خود را حفظ‌ كنند. در واقع‌ اسلام‌ به‌ پیروان‌خود تأكید می‌كند كه‌ هیچ‌ تفاوتی‌ در ارزش‌ انسانی‌ زن‌ و مرد نیست‌ و باید هیچ‌ كدام‌از جنسیت‌ خود احساس‌ حقارت‌ و از خودبیگانگی‌ نكنند. به‌ همین‌ علّت‌ اسلام‌پوشیدن‌ لباس‌ مردانه‌ را برای‌ زنان‌ و لباس‌ زنانه‌ را برای‌ مردان‌ حرام‌ می‌داند و حتی‌ نماز خواندن‌ زن‌ در لباس‌ مردانه‌ و نماز خواندن‌ مرد در لباس‌ زنانه‌ را باطل‌ می‌داند. (عروهٔ‌الوثقی‌، ج‌ ۱، فی‌ شرایط‌ المصلی‌، مسئله‌ی‌ ۴۲)

۳) حجاب‌ اسلامی‌ یعنی‌ پوشیدن‌ تمام‌ موهای‌ سر و تمام‌ بدن‌ به‌ جز صورت‌ ودست‌ها تا مچ‌ و پاها تا مچ‌ از ضروریات‌ فقه‌ اسلامی‌ است‌؛ تمام‌ فقهای‌ اسلام‌ سنی‌و شیعی‌ همه‌ بر وجوب‌ آن‌ فتوا داده‌اند و همه‌ی‌ مفسرین‌ اسلامی‌ شیعه‌ و سنی‌ درذیل‌ آیه‌ی‌ ۳۱ سوره‌ی‌ نور و آیه‌ ۵۹ سوره‌ی‌ احزاب‌ دو حكم‌ پوشیدن‌ گلو و سینه‌ باروسری‌ و پوشیدن‌ جلباب‌ یا شال‌ و مقنعه‌ای‌ كه‌ سر و سینه‌ تا نیم‌تنه‌ را می‌پوشاند رابه‌ معنای‌ وجوبی‌ و امر الزامی‌ گرفته‌اند (آلوسی‌، تفسیر روح‌المعانی‌، ج‌ ۲۲، ص‌ ۸۸و طبرسی‌، مجمع‌البیان‌، ج‌ ۴، ص‌ ۳۶۹). تاكنون‌ هیچ‌ فقیه‌ و مفسری‌ فتوا یا تفسیر وقرائتی‌ كه‌ دلالت‌ بر غیر الزامی‌ حجاب‌ باشد از خود صادر نكرده‌ است‌. این‌ ادّعای‌عجیبی‌ است‌ كه‌ جراید غربی‌ نقل‌ می‌كنند كه‌ اسلام‌ حجاب‌ را الزامی‌ نكرده‌ است‌. واین‌ نیز باید افزوده‌ شود كه‌ در اسلام‌ بین‌ اخلاق عملی‌ و الزام‌ فقهی‌ هیچ‌ تفاوتی‌نیست‌. اگر غیبت‌، تهمت‌، تجسس‌، سرقت‌، خیانت‌، زنا، چشم‌چرانی‌، از لحاظ‌اخلاقی‌ امری‌ ناپسند هستند، از لحاظ‌ فقهی‌ نیز امر ممنوع‌ و حرامی‌ هستند. بنابراین‌ادّعای‌ روزنامه‌ لوتان‌ كه‌ حجاب‌ را در حیطه‌ی‌ اخلاق جنسی‌ و خارج‌ از محدوده‌ی‌یك‌ اصل‌ دینی‌ تعریف‌ كرده‌ است‌، نشان‌ از ناآگاهی‌ نویسنده‌ به‌ اسلام‌ است‌.

راستی‌ جای‌ تعجب‌ است‌ كه‌ غرب‌ از شكستن‌ حرمت‌های‌ خانوادگی‌ و متلاشی‌كردن‌ كانون‌ خانواده‌ چه‌ سودی‌ برده‌ است‌ كه‌ همچنان‌ بر این‌ تجربه‌ی‌ تلخ‌ پافشاری‌و استدلال‌ می‌كنند؟! در آخرین‌ سرشماری‌ كه‌ مؤسسه‌ی‌ تحقیقات‌ اجتماعی‌(O.N.S) ارایه‌ داده‌ از هر سه‌ نفر كودك‌ متولد شده‌ در اروپا یك‌ نفر آنان‌ نامشروع‌است‌. آیا آینده‌ی‌ اروپا با این‌ همه‌ انسان‌های‌ بی‌اصل‌ و نسب‌ كه‌ هیچ‌ شیرازه‌ای‌ ازمحبت‌ خویشاوندی‌ آن‌ها را به‌ یكدیگر پیوند نمی‌زند چه‌ خواهد شد؟ آیا درآینده‌ای‌ نه‌ چندان‌ دور اروپا به‌ دانه‌های‌ از هم‌ گسیخته‌ تبدیل‌ نخواهد شد؟

البته‌ پاسخ‌ دیگر جامعه‌ی‌ اروپا قطعاً روی‌آوری‌ به‌ اسلام‌ خواهد بود.

سال‌ گذشته‌ از ده‌ هزار زن‌ ایتالیایی‌ كه‌ اسلام‌ آورده‌ بودند و با مسلمانان‌ ازدواج‌كرده‌ بودند، وقتی‌ سؤال‌ شد چرا؟ آن‌ها چند پاسخ‌ همانند دادند: جوان‌ مسلمان‌ ازهمسر خود چون‌ شیئی‌ مقدس‌ حفاظت‌ می‌كند ـ مسلمانان‌ بیشتر پای‌بند به‌همسرانشان‌ هستند ـ مسلمانان‌ به‌ عشق‌ وفادارترند ـ در خانواده‌ی‌ اسلامی‌ آرامش‌حاكم‌ است‌ـ معنای‌ زندگی‌ و عشق‌ را دوباره‌ باز یافته‌اند و...

پژوهشگر: روح‌الله حسینیان‌



همچنین مشاهده کنید