جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
راه روشن اتحاد و انسجام در قرآن
قرآن افراد با ایمان را تشویق میکند که برادران و خواهران ایمانی خود را دوست داشته و با آنان نیکویی و همیاری داشته باشند. (انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم و اتقوا الله لعلکم ترحمون)؛ مؤمنان برادران یکدیگرند. بنابراین میان دو برادر خود صلح برقرار سازید و تقوای الهی پیشه کنید تا مشمول رحمت او شوید. (والذین تبوا الدار و الایمان من قبلهم....هم المفلحون)؛و برای کسانی که در دارالهجرة (سرزمین مدینه) و در خانهٌ ایمان،قبل از مهاجران مسکن گزیدند،آنها کسانی را که به سویشان هجرت کنند دوست میدارند و در دل خود نیازی به آن چه به مهاجران داده شده احساس نمیکنند و آنها را برخود مقدم میدارند، هرچند شدیداً فقیر باشند،کسانیکه خداوند آنها را از بخل و حرص نفس خویش بازداشته رستگارند.)فویل للمصلین الذین هم عن صلاتهم ساهون الذین هم یراؤنو یمنعون الماعون)؛پس وای بر نمازگزاران که دل از یاد خدا غافل دارند.همانا که (اگر طاعتی کنند) به ریا و خودنمایی کنند.
و زکات و احسان را از فقیران منع کنند.قرآن مسلمانان را به تعاون و همکاری و ایجاد جامعهای متحد تشویق میکند، جامعهای که مؤمن، خود را جزئی از بنای رفیع تکامل یافته; آن حس کند.)... و تعاونوا علی البرّ و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم والعدوان)؛ ... و همواره در راه نیکی و پرهیزگاری باهم تعاون داشته باشید و(هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید...) قرآن کریم با تأکید بر نماز جماعت در روز جمعه،که مسلمانان برای آشنا شدن با یکدیگر و نماز و عبادت در مساجد اجتماع میکنند، بر ایجاد روحیه؛ گروهی در میان مسلمانان تأکید کرده است.پیامبر(ص)ضمن تشویق مسلمانان به برگزاری نماز جماعت،به آنها گوشزد فرموده است که این نماز، بر نماز فرادی برتری و فضیلت دارد.تأکید قرآن کریم درباره اظهار محبّت مسلمانان به یکدیگر و گردهمایی و اتحاد صفوف از یک سو باعث رشد حس نوعدوستی در نفس و تشویق آنان به ایثار و رعایت منافع مردم و به طور کلی جامعه میشود و از سوی دیگر موجبات تضعیف حالتهای انفعالی نفرت و کینهتوزی و انگیزههای ظلم،تجاوز و تمایل به حب ذات و خودخواهی را فراهم میآورد.
شکی نیست که توانایی در دوست داشتن مردم و انجام کار نیک و مفید برای جامعه،سبب تقویت احساس وابستگی به گروه و از بین رفتن احساس انزوا و تنهایی که بیماران روانی از آن رنج میبرند میشود. اصولاً احساس وابستگی خود به گروه و توجه به نقش فعّال خود در جامعه، دارای اهمیت زیادی در سلامت روانی انسان است. بسیاری از روان درمان گران به اهمیت روابط انسانی به منظور تأمین سلامت روانی توجه کردهاند. به طور مثال آلفرد آدلر کوشیده بیماران روانی خود را راهنمایی کند که به دیگران توجه کنند و برای تأمین امکانات رفاهی و کمک به نیازمندان بکوشند. این روانشناس معتقد بود که بیمار روانی هر چه در درون جامعه بیشتر و رابطهاش با مردم بهتر باشد، بیماریش زودتر درمان خواهد شد. آدلر در این خصوص میگوید: «... هدف از تمام این تلاشها جلب توجه بیماران خود نسبت به دیگران است،زیرا وقتی بیمار،درون گروه خویش جای گرفت و با افراد گروه به طور مساوی همکاری و مساعدت کرد، در واقع خود را باز یافته است.> به نظر این روانشناس مهمترین موضوعی که ادیان و مذاهب به آن سفارش کردهاند، دوست داشتن همسایه و کمک کردن به اوست.
فردی که از مساعدت دیگران سرباز میزند، شایسته است که سختیها و مشکلات بر او فروآید. انسان میتواند با تقویت روابط خود با مردم و به طور کلی با جامعه بشری از طریق کارهای سودمند اجتماعی و اظهار محبّت و دوستی،از احساس اضطراب رهایی یابد.به عبارت دیگر اضطراب انسان وقتی پایان میپذیرد که او بتواند اتحاد و ارتباط خود را با بشریت تحقق بخشد و همبستگی فرد با گروه همنوع خود و دوستی ومودّت بین فرد و دیگر اقوام و ملل و روابط انسانی بین آنها،از عوامل مهمی است که به تشکیل شخصیتی سالم و تحقق امنیت خاطر و آرامش انسان کمکی شایان میکند و این آرامش و اتحاد در پرتو آموزههای قرآن کریم به زیبایی و روشنی آورده شده است.