تحریم هوشمندانه اولین و کم اثرترین گزینه

همزمان با شدت گرفتن تبلیغات غرب علیه فعالیت های صلح جویانه هسته ای ایران, گزینه شورای امنیت به کرات مطرح شده است

شاید زمانی که این مقاله را مطالعه می فرمایید پرونده هسته ای ایران روی میز شورای امنیت بوده و درباره آن در حال شور و مشورت و تصمیم گیری باشند. در این مقاله سعی شده است که در رابطه با احتمالات پیش روی پرونده هسته ای ایران بحث شود.

•شورای امنیت

در چند ماه گذشته هر گاه که عدم تفاهم در مذاکرات هسته ای ایران شدت گرفته است مذاکره کنندگان غربی تهدید به ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت کرده اند. با توجه به اینکه اروپایی ها در مذاکره به نتایج مورد نظر آمریکا دست نیافتند و ایران تعلیق دائمی غنی سازی و تحقیقات هسته ای را نپذیرفت گزینه شورای امنیت قوت گرفت. به نظر می رسد غربی ها اهداف ذیل را در مسئله ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد پیگیری می کنند.

۱- کاهش توان اقتصادی، سیاسی و نظامی ایران

۲- تقویت موضع اپوزیسیون داخلی و خارجی ایران

۳- کاهش سرعت رشد تکنولوژی هسته ای

۴- ایجاد جو تهدید و ارعاب در منطقه

۵- تعلیق مناسبات و مبادلات ایران با قدرت های منطقه و احتمالاً کشورهای توسعه یافته

قبل از هر چیز باید گفت آمریکا در این مسئله به شدت نیازمند حمایت آژانس بین المللی انرژی اتمی است و با وجود موضع حق ایران جلب این حمایت آسان نخواهد بود.

در این راه احتمالاً آمریکا دست و دلبازی فراوانی خواهد کرد تا بتواند آرای لازم را جهت تحقق اهداف خود به دست آورد. در عین حال در جایی که لازم باشد حربه تهدید را نیز به اهرم تطمیع اضافه خواهد کرد. غیر از این مورد آمریکا باید آلترناتیو مناسبی را جهت تامین انرژی کشورهای منطقه جایگزین ایران کند که ظاهراً در این مورد رایزنی های فراوانی برای تامین انرژی خود و کشورهای همراه (چین، روسیه و...) با کشورهای منطقه خاورمیانه کرده است. در صورت موفق شدن غرب در ارجاع پرونده هسته ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد یکی از احتمال های زیر قابل پیش بینی است.

الف- حمله نظامی: در این صورت قبل از هر اقدام عملی نیاز به مجوز شورای امنیت سازمان ملل متحد دارد و بعید است کشورهایی چون چین و روسیه با این مورد موافقت کنند. به علاوه قطعاً بسیاری از کشورهای جهان نیز با آن مخالفت خواهند کرد. آمریکا می تواند مانند بحران عراق بدون مجوز سازمان ملل اقدام به حمله نظامی کند. ولی موقعیت بسیار نامناسب آمریکا در عراق و شرایط سخت نیروهای نظامی آمریکا در این کشور این امکان را از آمریکا سلب کرده است. بعد از جنگ ویتنام و لطمه جبران ناپذیری که به حیثیت و پرستیژ آمریکا وارد شد این کشور جنگی را شروع نمی کند مگر از برد آن اطمینان کافی داشته باشد. به خصوص اگر طرف مقابل کشوری همچون ایران اسلامی و انقلابی و... باشد. ایرانی که بارها موجب بی آبرویی آمریکا شده است (ماجرای طبس و ایران گیت). به دلایل یاد شده قبل از حمله به کشور ما احتمالاً آمریکا سعی بسیار خواهد کرد که ایران را با تحریم های طولانی مصوب شورای امنیت تضعیف کند. با این امید که طی این مدت توان سیاسی، اقتصادی و نظامی ایران دچار ضعف و فتور شود و شرایط برای یک حمله موفقیت آمیز فراهم آید. اما مشکل عمده آمریکا و جهان غرب این است که رشد صنعت هسته ای ایران طی این مدت متوقف نخواهد شد، بلکه با انگیزه بسیار قوی که ایران معمولاً در هنگام مقابله با قدرت های استکبار پیدا می نماید رشد فراوانی پیدا خواهد کرد. بسیار بعید است که آمریکا دچار این حماقت شود که تصمیم حمله به کلیه تاسیسات هسته ای ایران را که در کل کشور توزیع شده است اتخاذ کند. چرا که این کار برای آمریکا بسیار پرهزینه خواهد بود و به علاوه امید موفقیت در آن بسیار ناچیز است و با توجه به دستیابی دانشمندان ایرانی به دانش هسته ای بازسازی تاسیسات تخریب شده کاملاً عملی و امکان پذیر است.

علاوه بر این حمله نظامی به ایران موجب خواهد شد که ایران از تمام ظرفیت های نظامی و غیرنظامی خود برای مقابله استفاده کند. و جامعه جهانی نیز بر این امر صحه خواهد گذاشت چه آنکه در یک جنگ نابرابر، ایران کاملاً مجاز است که از تمام توانش برای حفظ استقلال و تمامیت ارضی خود و حفظ جان و حیثیت شهروندان خود استفاده کند. معضل دیگری که حمله نظامی غرب به ایران ایجاد خواهد کرد افزایش حس انزجار کشورهای منطقه و مسلمانان جهان از غربی ها است که بالطبع عکس العمل گروه های دوست ایران در خاورمیانه را در پی خواهد داشت به علاوه همچون بحران عراق، حمله به ایران موجب می شود که مردم جهان با ایرانیان احساس همدردی کنند و تبلیغات نادرست غربی ها در مورد مردم ایران و مقصر دانستن رژیم ایران بی اثر شود. نکته دیگر آنکه قبل از هر حمله ای آمریکا باید مطمئن شود که در نتیجه حمله به ایران این کشور با چین و روسیه متحد نمی شود چه در غیر این صورت نتیجه تمام تلاش های آمریکا عاید این دو کشور خواهد شد چرا که آمریکا به طور ناخواسته ایران را از یک کشور مستقل با مواضع گهگاه مخالف آمریکا به یک کشور متحد با رقیبان و دشمنان آمریکا تبدیل کرده است.

به علاوه باید در نظر داشت حمله نظامی به ایران تنها با یکی از دو روش عمده زیر ممکن است: در حالت اول یک جنگ کوتاه مدت با حمله هوایی به مراکز مهم و استراتژیک و تاسیسات اتمی خواهد بود که نبردی با این مشخصات علاوه بر مشکلات گفته شده به دلیل ابعاد کم آن نتیجه موردنظر آمریکا را نخواهد داد. حتی عوارض روانی این حمله مسلماً آن قدر نیست که موجب سقوط و یا حتی تضعیف نظام اسلامی شود بلکه برعکس موجب اتحاد و انسجام بیشتر مردم و اقتدار زیادتر نظام اسلامی خواهد شد. علاوه بر آن هیچ تضمینی وجود ندارد که ایران جنگ را به جبهه دیگر به خصوص جنوب غربی مرزهای خود گسترش ندهد که در این صورت نیروهای غربی دچار مشکلات فراوانی خواهند شد.

با توجه به جنگ طولانی ایران و عراق، نیروهای نظامی ایران نه تنها به خوبی با منطقه یاد شده آشنا شده اند بلکه از آمادگی رزمی بسیار بالایی نیز برخوردار شده اند که آنان را قادر می سازد به راحتی هر دشمن متجاوزی را سرکوب کنند. و احتمال همکاری شیعیان عراق با ایران وجود دارد. با توضیحات فوق به خوبی مشخص می شود که آمریکا می تواند شروع کننده یک جنگ احمقانه باشد ولی الزاماً پایان دهنده این جنگ نخواهد بود. و معلوم نیست دامنه آن تا کجا گسترش خواهد یافت. شرایط امروز با سال ۱۳۶۷ بسیار متفاوت است. در آن زمان ایران خسته از یک جنگ طولانی هشت ساله با عراق بود. توان اقتصادی و نظامی ایران به شدت تحلیل رفته بود در حالی که امروزه شرایط تا حد زیادی فرق کرده است و ایران هم توان نظامی خود را بسیار افزایش داده است و هم توان علمی، تکنولوژی و اقتصادی خود را و برعکس آمریکا در باتلاق عراق فرو رفته است. حالت دوم حمله نظامی گسترده غرب به ایران است که شامل حمله هوایی و زمینی و احتمالاً دریایی خواهد بود و به صورت یک جنگ تمام عیار ظاهر خواهد شد.

در این حالت علاوه بر مشکلات موجود در حمله محدود همچون نامشخص بودن زمان اتمام جنگ، آسیب پذیری نیروهای غرب در مرزهای غربی کشور، احتمال همکاری و همراهی شیعیان عراق با ایران و شدت گرفتن بحران عراق و اتحاد استراتژیک و نظامی ایران با روسیه و چین مشکلات فراوان دیگری را به دنبال خواهد داشت: یک جنگ گسترده موجب خواهد شد که حجم بالایی از اقتصاد جهانی متزلزل شود، بازار بورس و سرمایه سقوط نماید، ارزش دلار کاهش یابد، جریان انرژی مختل شود و فشارهای موجود بر اقتصاد آمریکا و غرب به شدت افزایش یابد. موارد فوق می تواند موجب شکاف بین متحدان آمریکا شود. علاوه بر آن در صورت عدم دستیابی آمریکا به اهدافش در زمان تعیین شده و اطاله جنگ بر مسیری غیر از منافع آمریکا و غرب که کاملاً متصور است قطعاً مقام ابرقدرتی آمریکا در جهان تهدید خواهد شد. به دلایل فوق به نظر می رسد در صورت ارزیابی منطقی غرب از شرایط موجود، حمله نظامی جایگاهی نداشته و احتمال آن در حد صفر است. مگر آنکه بوش و دست اندرکاران حکومت میلیتاری آمریکا بخواهند دست به یک حمله انتحاری احمقانه بزنند.

ب _ تحریم: تحریم در شورای امنیت به دو طریق عمده می تواند اعمال شود: نوع اول آن در عراق تجربه شده است و برنامه نفت در برابر غذا نام گرفت. آمریکا جهت اجرای این نوع تحریم علاوه بر راضی کردن متحدان خود و کشورهای غیردائم عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد می بایست چین و روسیه را هم راضی نماید. امری که سخت و پرهزینه خواهد بود. همان طور که قبلاً گفته شد آمریکا از ایجاد یک اتحاد استراتژیک بین ایران، چین و روسیه واهمه دارد و قطعاً طوری عمل خواهد کرد که این امر صورت نپذیرد. در غیر این صورت از تحریم ایران اجتناب خواهد کرد.

---