افسانه و حقیقت

در دوره قبلی جام جهانی كه تركیه و كره جنوبی به جمع ۴ تیم مرحله نیمه نهایی رسیدند و سنگال هم به یك چهارم نهایی راه یافت, شعارهای زیادی درخصوص بسط فوتبال در اقصی نقاط جهان دادیم و پیوسته به یكدیگر گفتیم كه چگونه فوتبال دیگر مختص به یك ملت و یك كشور نیست امسال كه ایتالیا, آلمان و فرانسه ۳ تیم از ۴ تیم این مرحله بوده اند, چنان باورهایی رنگ باخته است و لابد باید در تضاد با سال ۲۰۰۲ حكم بدهیم كه بزرگان سنتی دوباره زنده شده اند

● حكومت اروپایی ها قابل پیش بینی بود

هر بار كه جام جهانی فوتبال برگزار می شود، ما به رسوم و كارهای بزرگ نگاه می كنیم و از روش های مدرن به هیجان می آییم. بازی های زیبا و خبرساز را می بینیم و سپس به استدلال درخصوص آنها و تفسیر بازی ها می نشینیم و سعی می كنیم كه بنیادهای كار را بیابیم و سپس به یكدیگر بگوییم كه هر اتفاقی چه دلایل و سبب هایی را داشته است. گاهی هم افرادی بهترین نظرات را می دهند كه لزوماً تماشاگر هرروزه مسابقات نیستند و در تمامی ۲۴ ساعت با این ورزش زندگی نمی كنند و فقط در زمان جام جهانی مسحور فوتبال می شوند.

شرایط نیز هر ۴ سال یك بار فرق می كند. در دوره قبلی جام جهانی كه تركیه و كره جنوبی به جمع ۴ تیم مرحله نیمه نهایی رسیدند و سنگال هم به یك چهارم نهایی راه یافت، شعارهای زیادی درخصوص بسط فوتبال در اقصی نقاط جهان دادیم و پیوسته به یكدیگر گفتیم كه چگونه فوتبال دیگر مختص به یك ملت و یك كشور نیست. امسال كه ایتالیا، آلمان و فرانسه ۳ تیم از ۴ تیم این مرحله بوده اند، چنان باورهایی رنگ باخته است و لابد باید در تضاد با سال ۲۰۰۲ حكم بدهیم كه بزرگان سنتی دوباره زنده شده اند.

در سال ۱۹۹۸ با قهرمانی فرانسه این فرضیه متولد شد كه یك كشور با تكیه بر نسل ها و نژادهای مختلف نیز می تواند نتیجه بگیرد و این نه فقط عیب نیست بلكه باعث می شود كه آن تیم از خصوصیات بومی و فنی متفاوتی بهره گیرد و كامل تر شود. مردم حتی فراموش می كردند كه همان تفاوت های قومی باعث برخوردهای شدید بین اقشار مختلف مردم در خیابان ها شده و آرامش را از كشور فرانسه گرفته است.

در سال ۱۹۹۰ كه كامرون به یك چهارم نهایی رسید همه وعده دادیم دیر یا زود یك تیم آفریقایی جام جهانی را خواهد برد، اما امسال حتی یك تیم آفریقایی نیز به این مرحله نرسید و فقط یكی از نمایندگان این قاره از مرحله گروهی فراتر رفت. شاید هم تمامی ما اشتباه می كنیم و اتفاقات یك جام را به حساب سنتی می گذاریم كه به زعم و گمان ما قرار است شكل بگیرد. اگر واقع بین باشیم و چنانچه از خصلت و عیب فوق فاصله گیریم، لابد نخواهید پرسید كه چرا هر ۴ تیم صعودكننده به مرحله نیمه پایانی مسابقات امسال اروپایی اند. آیا باید بگوییم حكومت دوباره به دست اروپایی ها افتاده است؟ درست تر آن است كه بگوییم فضا در این دوره برای نتیجه گرفتن تیم های اروپایی كاملاً مساعد بوده است. تاریخ به ما درس ها و اطلاعات خوبی می دهد كه بد نیست قبل از هر نتیجه گیری و اعلام حكم و رای به آن توجه كنیم. طی تاریخ ۷۶ ساله برپایی جام های جهانی فقط یك بار اتفاق افتاده كه تیمی به جز برزیل و آرژانتین به مرحله یك چهارم نهایی جامی برسد كه محل برگزاری اش اروپا بوده است و آن تیم كامرون و سال انجام آن مهم ۱۹۹۰ بود.

● این غیرطبیعی نبود

این یك حقیقت قدیمی است كه به جز «برزیل ۱۹۵۸» هیچ تیم غیراروپایی نتوانسته است در سال برگزاری جام جهانی در اروپا فاتح این جام شود. با این حساب آنقدرها هم غیرطبیعی نبود كه ۴ تیم از این قاره طی دو شب گذشته دیدارهای مرحله نیمه نهایی را در برابر یكدیگر برگزار كرده و به هیچ تیم دیگری راه و مجال و میدان نداده و نمایندگان سایر قاره ها حذف شده باشند.

به موارد زیر هم توجه كنید:

۱ - فقط یك تیم آفریقایی از مرحله گروهی بالا آمد و آن تیم غنا بود ولی غنا نیز توسط برزیل نقره داغ شد.

● افسانه: «آنگولا»ی كوچك فقط یك بار باخت، ساحل عاج در گروه بسیار سختی افتاده بود و تونس در دیدار با اوكراین از داوران بسیار بد دید. بنابراین قدرتمند بودن آفریقا و ادامه حضور موفق شان در جام های بعدی اصلاً یك تصور و وعده صرف نیست.

۲ - فرانسه، ایتالیا و پرتغال از قدیمی ترین تیم های حاضر در جام های جهانی به حساب می آیند. این بدان معنا است كه تجربه در این سطح بسیار به كار می آید.

● حقیقت: برخی پیرمردهای فرانسه طی این مسابقات از نو زنده شدند. ایتالیا و پرتغال نیز به یاری عامل تجربه و استفاده از تعدادی بازیكن كهنه كار به مراحل نهایی رسیدند. به واقع ثابت شد كه اگر قبل از جام استراحت كافی داشته باشید، مسن بودن نه این كه عیب نیست حسن هم هست.

۳ - رونالدو خیكی و سهل انگار است و او را باید دلیل اصلی حذف برزیل دانست.

▪ افسانه و حقیقت: از كی قرار بوده است كه رونالدو بازیگردان و ژنرال تیم برزیل باشد؟ او كسی بود كه باید فرصت ها را گل می كرد و تا جایی كه به وی فرصت بخشیدند توپ ها را گل كرد. مشكل برزیل این بود كه توازن و همت نداشت و كسی كه می توانست این فاكتورها را به این تیم اضافه كند (كارلوس آلبرتو پریرا) هرگز به این صرافت نیفتاد و ستاره های تیم یكی بدتر از دیگری بازی كردند.

۴ - اگر لوئیس فیلیپه اسكولاری یك نابغه نباشد، نزدیك ترین چیز به آن است.

▪ حقیقت: من هم ابتدا به این مرد با دیده تردید می نگریستم، اما او «رو»ی مرا هم كم كرد! آدمی كه ۱۲ بازی پیاپی در دورهای پایانی جام جهانی انجام بدهد (بدون احتساب دیدار دیشب با فرانسه) و همه را ببرد، لابد چیز فوق العاده ای است. او یك عامل انگیزه بخش فوق العاده برای تیم های تحت رهبری خود است و استاد در تبدیل كردن بازیكنان متوسط به مردانی كمال طلب و فداكار است.

● نقش داوران

۵ - داوران با قضاوت های افتضاح شان این جام را نابود كرده اند.

▪ افسانه: البته اشتباهات بزرگی در این جام روی داده است اما به نظر می رسد كه اولاً سهوی بوده باشد و دوماً به جز بازی ایتالیا - استرالیا نتیجه هیچ دیداری را به تنهایی تعیین نكرده باشد. شاید طی مسابقه آرژانتین با آلمان باید یك پنالتی بر روی بالاك اعلام می شد، اما او و یارانش بازی را سرانجام بردند و شاید والنتین ایوانف باید سرش را آن ور می گرفت و یك جا ۱۶ كارت زرد و قرمز به پرتغالی ها و هلندی ها در دیدار رودرروی شان نمی داد اما شما هم فكر نمی كنید كه آن بازیكنان واقعاً «شورش» را در آورده بودند؟!

۶ - تیم های كونكاكاف غرق شده اند.

▪ حقیقت: تیم های این منطقه در آوردگاه آلمان ۱۲ دیدار برگزار كردند و فقط یك برد داشتند و از این بابت با آسیایی ها برابری كردند ولی حقیقت امر آن است كه كونكاكاف سال ها است كه به جز مكزیك هیچ چیز مستمری را برای رو كردن در میدان های جهانی نداشته و همان مكزیك هم بازنده همیشگی مراحل نهایی جام ها بوده است. شاید تیم آمریكا در دوره های اخیر بهتر شده باشد اما فوتبال در این كشور یك سنت و ورزشی محبوب نیست.

شاید وقت آن رسیده باشد كه كونكاكاف را با آمریكای جنوبی ادغام كنند و مسابقاتی یكسان و سهمیه ای واحد برای آنها بگذارند، اما این هم یكی از آن افسانه ها است. افسانه هایی كه با هر جام می آیند، در درجه اول از هیجان برخاسته از كیفیت و نتایج مسابقات نشأت می گیرند و با همان جام مقبولیت خود را از دست می دهند.

الان سنگال كجاست؟ آفریقایی شگفتی ساز و شجاع جام ۲۰۰۲ را می گوییم.

منبع: Sports Illustrated