روز جهانی غذا

ما از غذا خوردن لذت می بریم, غذا در ما احساس امنیت و شادمانی ایجاد می کند, به منظور برقراری ارتباط با دوستان از آن استفاده می کنیم و برای بیان شادی و تعطیلات و جشن ها و به عنوان نماد مذهبی هر روز استفاده می شود

غذا مفاهیم بسیاری دارد و علاوه بر تولید انرژی، موجب ساخت بسیاری از اندام‌ها می‌شود و تمامی اعمال بدن را حفظ و تنظیم می‌کند؛ اما معنای غذا چیزی بیش از تغذیه بدن است. ما از غذا خوردن لذت می‌بریم، غذا در ما احساس امنیت و شادمانی ایجاد می‌کند، به منظور برقراری ارتباط با دوستان از آن استفاده می‌کنیم و برای بیان شادی و تعطیلات و جشن‌ها و به عنوان نماد مذهبی هر روز استفاده می‌شود.

غذا بزرگ‌ترین مشغله مردم دنیاست؛ زیرا بخش بزرگی از فعالیت‌های دنیا فقط تولید، فرآوری و تهیه موادغذایی است. انسان‌ها درصد مهمی از درآمد خود را صرف خرید و تهیه آن می‌کنند. حتی در برخی کشورها، کار بیش از سه چهارم جمعیت مستقیما با تولید مواد غذایی در ارتباط است، اما به ندرت غذای کافی تولید می‌شود و میلیون‌ها نفر در دنیا دچار گرسنگی مزمن هستند.

● تاریخچه غذا

تا اوایل قرن نوزدهم، مفهوم غذا خوردن فقط پر کردن شکم بود و احساس گرسنگی، بشر را وادار می‌کرد برای خوردن در آنچه دسترس دارد، بدون توجه به کمیت و کیفیت آن بخورد.

شهرنشینی و تشکیل اجتماعات، تغییرات زیادی در طرز غذا خوردن بشر به وجود آورد. شهرنشین اولیه با کشاورزی و دامپروری آشنا بودند و برای تغذیه خود از محصولات متنوعی استفاده می‌کردند. ایران نخستین کشور جهان است که در آن انسان اولیه به کشاورزی و پرورش دام پرداخته است. (دو تن از متخصصان به نام‌های آرتورکیت و دکتر ارنست هرتسفیلد در کتابی به نام صنایع ایران ثابت کرده‌اند که کشاورزی و تمدن از فلات ایران آغاز شده است.)

حفاری‌هایی که در برخی مناطق ایران نظیر شوشتر، دامغان، تخت جمشید و تپه سیلک کاشان به انجام رسیده، نشان می‌دهد قدمت کشاورزی ایران به بیش از ۶ هزار سال می‌رسد؛ اما چرا با چنین قدمت تاریخی هنوز در کشور ما این همه انسان گرسنه وجود دارد؟

● بیست وچهارم مهر

از آنجا که غذا نقش مهمی در بقای آدمی ایفا می‌کند و قسمت بزرگی از برنامه‌ریزی دولت‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، سازمان خواروبار جهانی )FAD( روز شانزدهم اکتبر را به نام روز جهانی غذا جشن می‌گیرد. این سازمان، سال ۱۹۴۵ برای اولین بار، شانزدهم اکتبر را روز جهانی غذا اعلام کرد و هر ساله با فرا رسیدن این روز آن را جشن می‌گیرند به مسائل پایه‌ای غذا می‌پردازند.

این روز در میان تمام ملت‌ها شناخته شده است، به طوری که در کشور ما، بیست وچهارم مهرماه هر سال مصادف با این روز اعلام شده و بسیاری از سازمان‌هایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با مسائل غذا و تهیه و تامین آن در ارتباط هستند، بیشتر به آن می‌پردازند و بسیاری از چالش‌های مربوط به آن را مورد بررسی قرار می‌دهند. در این روز،‌ بسیاری از طرح‌های تحقیقاتی و راهکارهایی که می‌تواند در بهبود وضعیت تغذیه هر جامعه نقش داشته باشد، مطرح و برنامه‌های جدیدی به سازمان‌های مربوطه ابلاغ می‌شود. در این روز، بیشتر به چالش‌های تغذیه‌ای نظیر گرسنگی و بیماری‌های قابل پیشگیری با تغذیه می‌پردازند و راهکار مطرح می‌کنند.

● چالش‌های امروز

مشکل اصلی غذایی در کشورهای توسعه یافته، مصرف زیاد بسیاری از موادغذایی است، در حالی که در کشورهای در حال توسعه این معضل به صورت فقر، گرسنگی و سوتغذیه نمود یافته است. در کشورهای پیشرفته، مصرف زیاد قندها و چربی‌ها منجر به دریافت زیاد کالری همراه با یک رژیم غذایی دارای دانسیته پایین موادمغذی می‌شود و کنار هم قرار گرفتن عوامل محیطی و غذایی، احتمال بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن را افزایش می‌دهد. برای مثال، چاقی خطر بیماری‌های قلبی، برخی سرطان‌ها و دیابت را افزایش می‌دهد.

پوسیدگی دندان‌ها به اندازه‌ای شایع شده که مردم تصور نمی‌کنند بیماری است. تشکیل دندان‌ها و حفظ سلامت آنها از دوران جنینی به نوع تغذیه بستگی دارد که امروزه کمتر رعایت می‌شود و به عنوان یک مشکل تغذیه‌ای در محافل علمی هر روز مورد بحث است.

به دنبال آن، بیماری‌های قلبی - عروقی، تصلب شرائین، پرفشاری خون، سرطان، دیابت و پوکی استخوان از بیماری‌های مزمنی شناخته شده‌اند که تغذیه در جلوگیری از آنها نقش به سزایی دارد و در سال‌های اخیر بیشتر به آنها پرداخته می‌شود.

به طور مثال، با کم کردن مصرف چربی‌های اشباع، کلسترول، الکل، سدیم و دریافت بالای فیبرهای محلول و موادغذایی که منابع کلسیم و پتاسیم هستند، می‌توان تا حد زیادی احتمال بروز بیماری‌های قلبی - عروقی را کم کرد. حتی می‌توان با کاهش مصرف چربی، کالری، گوشت، ماهی‌های دودی یا نمک سود شده و دریافت بالای فیبرها به همراه درمان چاقی از بروز بسیاری از سرطان‌ها جلوگیری کرد. هر سال این روز شعار مخصوص خود را دارد تا براساس آن اقداماتی خاص برای بهبود وضعیت غذا در دنیا انجام شود. شعار امسال روز جهانی غذا، "بررسی و توجه به کشاورزی برای رسیدن به امنیت غذایی" است. منتظریم ببینیم در این روز چه تصمیماتی گرفته می‌شود تا دیگر هیچ گرسنه‌ای در دنیا یا حداقل در کشور خودمان باقی نماند.