دیابت پنهان ۲ ویژگی دارد

دکتر محسن خوش نیت می گوید ۲۵ درصد مبتلایان به دیابت پنهان طی ۳ تا ۵ سال آینده دیابتی خواهند شد

نزدیک به ۳ میلیون نفر در کشور ما مبتلا به دیابت هستند و ۳۰ درصد از این افراد از دیابت خود بی‌اطلاع‌اند. این در حالی است که به همین میزان، یعنی حدود ۳ تا ۴ میلیون نفر هم دیابت پنهان دارند و باید در آینده منتظر دیابت باشند. حتما می‌پرسید که دیابت پنهان چیست و در چه افرادی به وجود می‌آید؟ این، پرسشی است که از دکتر محسن‌ خوش‌نیت، فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، پرسیده‌ایم...

▪ آقای دکتر! دیابت پنهان چیست و چگونه باید بفهمیم به آن مبتلاییم یا نه؟

ـ به طور کلی، افرادی که در معرض ابتلا به دیابت هستند دیابت نهفته یا پنهان دارند. در واقع این افراد اختلال تحمل گلوکز دارند و نمی‌توان آنها را بیمار دیابتی نامید؛ بلکه این افراد در معرض ابتلا به دیابت در سال‌های آینده هستند. دیابت پنهان ۲ ویژگی دارد؛ اول آنکه اگر قند خون ناشتای کسی بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ بود، دیابت پنهان دارد و ۲۵ درصد احتمال دارد طی ۳ تا ۵ سال آینده به دیابت آشکار مبتلا شود. دومین مشخصه‌اش، این است که از طریق تست تحمل گلوکز می‌توان فهمید که وضعیت دیابت فرد به چه صورت است. در این تست فرد ۷۵ گرم گلوکز می‌خورد و بعد از ۲ ساعت قندخونش چک می‌شود. اگر قندخونش بالاتر یا مساوی ۲۰۰ بود، این شخص دیابت پنهان یا به نوعی اختلال تحمل گلوکز دارد و طی ۳ تا ۵ سال آینده ۲۵ درصد ممکن است به دیابت مبتلا شود.

▪ چه کسانی در معرض ابتلا به دیابت هستند؟

ـ یکی از عوامل خطر ابتلا به دیابت، افزایش سن است. آمارها نشان می‌دهد، ۲۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال به دیابت مبتلا می‌شوند. علاوه بر آن، زمینه خانوادگی و ارثی ابتلا به دیابت، چاقی، بی‌تحرکی، سابقه فشارخون و چربی خون بالا می‌تواند زمینه را برای بروز دیابت فراهم کند. همچنین علاوه بر موارد ذکر شده، خانم‌هایی که تخمدان پلی‌کیستیک یا سابقه دیابت بارداری دارند، در معرض ابتلا به دیابت هستند. بنابراین باید به صورت سالانه قندخونشان چک شود اما اگر فردی چنین علایم خطرسازی را نداشت، در سنین بالای ۴۵ سال، هر ۳ سال یک بار باید قندخونش را چک کند.

▪ همیشه از چاقی به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل خطرساز ابتلا به دیابت یاد می‌شود. آیا این امکان وجود دارد که کسی چاق نباشد اما دیابت پنهان داشته باشد؟

ـ بله. افرادی که زمینه ژنتیک ابتلا به دیابت یا سایر عوامل خطر ابتلا به دیابت را دارند، ممکن است دیابت پنهان داشته باشند.

▪ افرادی که دیابت پنهان دارند چه اقداماتی را برای پیشگیری از ابتلا به دیابت آشکار باید انجام دهند؟

ـ این افراد هم در معرض ابتلا به دیابت آشکار هستند و هم ریسک بیماری‌های قلبی عروقی در آنها بیشتر است. بنابراین مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشند، اصلاح شیوه زندگی است. اول آنکه وزنشان را حداقل ۵ تا ۱۰ درصد کاهش دهند، دوم آنکه در هفته ۱۵۰ دقیقه ورزش کنند. این ورزش می‌تواند یک پیاده‌روی سریع باشد. تحقیقات نشان می‌دهد در کسانی که این ۲ کار را انجام داده‌اند، احتمال بروز دیابت در آنها ۶۰ درصد کم شده است. علاوه بر آن، اگر چربی خون بالا دارند باید حتما درمان کنند چون ریسک بیماری قلبی را زیاد می‌کند. اگر فشار خون بالا دارند، باید فشارخونشان پایین بیاید و اگر سیگاری هستند باید سیگار را ترک کنند.

▪ رژیم غذایی این افراد باید مانند رژیم غذایی افراد دیابتی باشد؟

ـ نه! نیازی نیست این افراد رژیم دیابتی داشته باشند اما نکته مهم، داشتن یک رژیم غذایی سالم است؛ به گونه‌ای که میوه و سبزی‌های تازه زیاد مصرف شود. این افراد باید روغن‌های مفید با اسیدهای چرب غیراشباع مانند روغن زیتون و کانولا مصرف‌ کنند و از مصرف چربی‌های اشباع مانند روغن نباتی و کره بپرهیزند. علاوه بر این، ماهی را به دلیل داشتن امگا ۳ در برنامه غذایی خود بگنجانند. فست‌فودها، مواد سرخ‌کرده، شکلات و نوشابه را از برنامه غذایی خود حذف و سعی کنند غذا را بیشتر در منزل تهیه کنند تا از میزان روغن و سایر مواد آن مطلع باشند.

▪ با توجه به افزایش آمار چاقی در نوجوانان کشورمان که طبیعتا احتمال ابتلا به دیابت نوع دو را زیاد می‌کند، والدین چه اقداماتی را می‌توانند برای پیشگیری از ابتلای فرزندانشان به این بیماری انجام دهند؟

ـ اولین قدم این است که والدین شیوه زندگی سالمی داشته باشند؛ چون آنها الگوی بچه‌ها هستند و فرزندان‌شان به آنها نگاه می‌کنند. دوم آنکه، والدین باید در نظر داشته باشند مصرف افراطی مواد قندی برای رشد بچه‌ها مناسب نیست. مواد غذای‌ای که به رشد کودک کمک می‌‌کنند، میوه، لبنیات و مواد پروتئینی هستند. بنابراین این تصور غلط که پرخوری نوجوانان در سنین رشد طبیعی است باید اصلاح شود و به جای مصرف تنقلات در سنین نوجوانی والدین باید مواد مورد نیاز بدن را به بچه‌ها بدهند. همچنین والدین باید فرزندان‌شان را به تحرک بیشتر تشویق کنند، به جای آنکه مدام جلوی کامپیوتر یا تلویزیون باشند.

مهدیه آقازمانی