بوی تعفن برتری جویی

در حال حاضر شاهد عجیب ترین دوران توهین های نژادی در تاریخ فوتبال هستیم

وقتی در فینال جام‌جهانی ۲۰۰۶ و در حالی که همگان از احتمال پیروزی سفیدهای فرانسه در ضربات پنالتی خبر می‌دادند، یک حرکت عجیب از کاپیتان زیدان، تمام معادلات را به هم ریخت و اخراج او، روحیه تیم برتر بازی را آنچنان واژگون ساخت که لاجوردی‌ها توانستند برای چهارمین‌بار، تاج آقایی فوتبال دنیا را بر سر بگذارند.

این‌که مارکو ماتراتزی به بازیکن عرب‌تبار فرانسه چه گفت تا مدت‌ها نقل محافل ورزشی و غیرورزشی بود و آنچه بیش از همه مورد توجه قرار می‌گرفت، توهین به نژاد و اصل و نسب زیزو از جانب مدافع بداخلاق فوتبال ایتالیا بود. بعدها با اعتراف طرفین مبنی بر توهین به خانواده شماره ۱۰، قضیه توهین نژادی به فراموشی سپرده شد ولی این اواخر شاید عجیب‌ترین دوران از حیث توهین‌های نژادی در تاریخ فوتبال باشد و بیش از هر چیز دیگر(و حتی بیشتر از فساد بی‌حد) این ورزش محبوب را تحت‌الشعاع خود قرار داده است.

● لیورپول

جدال دو تیم بسیار پرطرفدار لیورپول و منچستریونایتد همواره یکی از جذاب‌ترین بازی‌های باشگاهی در جزیره بوده و در شرایط گوناگون، این دو قرمزپوش پرده‌های جذابی از فوتبال تماشایی را به نمایش گذاشته‌اند ولی آخرین‌ بازی این دو در دور رفت لیگ برتر با یک حاشیه عجیب همراه بود. در پایان بازی، پاتریس اورا کاپیتان فرانسوی شیاطین‌سرخ در یک مصاحبه اعلام کرد که در تمام مدت بازی، لوییس سوآرز مهاجم اروگوئه‌ای لیورپول، بارها و بارها به وی توهین نژادپرستانه کرده و از واژه «Negro» (کاکاسیاه) استفاده کرده است.

این صحبت‌ها البته با تکذیب بازیکن و سرمربی لیورپول روبه‌رو شد و دالگلیش به‌طور کامل از مهاجمش حمایت کرد. با بررسی‌های صورت‌گرفته توسط اتحادیه فوتبال انگلیس، سرانجام وی با هشت جلسه محرومیت و ۴۰هزار پوند جریمه روبه‌رو شد. اما آنچه غریب‌تر و پرحاشیه‌تر از حرکت سوآرز بود، حمایت«جهت‌دار» لیورپولی‌ها از حرکت زشت بازیکن این تیم بود، به نحوی که صدای بسیاری از گروه‌های ضدنژادپرستی در انگلیس را هم درآورد.

وقتی کنی دالگلیش از مهاجم خود حمایت و رسما اعلام کرد که باید او را تنها نگذاشت، بازیکنان تیم هم با حمایت مدیریت باشگاه، با پوشیدن تی‌شرت‌هایی که عکس لوییس سوآرز را بر خود داشت، به حمایت از وی برخاستند. حرکتی که در گزارش ۱۱۵صفحه‌ای اتحادیه به عنوان عملی تحریک‌آمیز شناخته شد. اما جالب‌تر این‌که وقتی آلن هانسن، مجری تلویزیونی هوادار باشگاه در یک شوی تلویزیونی عبارت رنگین‌پوست را به کار برد و از جانب گروه‌های ضد نژادپرستی مورد تقبیح قرار گرفت، باز هم این دالگلیش بود که با حمایت از وی، خواهان ایجاد یک«لغتنامه راهنمای نژادپرستی» برای تشخیص بار منفی یا مثبت کلمات در این مورد شد.

چنین اظهارات و موضع‌گیری‌هایی باعث تحریک بیشتر هواداران لیورپول شد و در دیدار حذفی این تیم با اولدهام، شاهد نمونه دیگری و این‌بار از جانب هواداران در این باب بودیم. تام آدیمی بازیکن ۲۱ساله و انگلیسی تیم دسته اولی وقتی برابر قرمزها پا به توپ می‌شد، با صدای توهین‌آمیز هواداران روبه‌رو و در یک مورد، هواداری که لباس لیورپول با عکس سوآرز را بر تن داشت وی را با لفظ «سیاه‌آشغال» خطاب نمود. گریه آدیمی و اطلاع دادن او به داور هیچ تاثیری نداشت و در این بین درک‌کویت بازیکن لیورپول تلاش کرد تا او را دلداری دهد. هرچند بعدا اعلام شد تماشاگر مزبور که یک جوان ۲۰ساله بود دستگیر شده ولی خاطره بد این توهین بی‌شرمانه در ذهن بازیکنان اولدهام باقی ماند.

● چلسی

نام جان تری در فوتبال انگلستان با حاشیه عجین شده است. جدا از مشکلات اخلاقی پیرامون وی (که نیاز به مقاله‌ای جدا دارد) حرکت نژادپرستانه او در دیدار لیگ برتر برابر کویینز‌پارک‌رنجرز، حاشیه‌های جدیدی را بر سر راه این بازیکن قرار داد. در پایان این بازی، ویدئوهایی از توهین‌های نژادپرستانه کاپیتان چلسی در اینترنت پخش شد که نشان از چند‌بار توهین وی به آنتون فردیناند، بازیکن حریف داشت. بر عکس پاتریس اورا که کار زشت لوییس سوآرز را خود برملا ساخت، این‌بار این تماشاگران بودند که کار را بر شخص خاطی دشوار ساختند.

جالب‌تر از حرکات لیورپولی‌ها، کار جان‌ تری در واکنش به ویدئوهای منتشره بود:«من هرگز به آنتون توهین نکردم. من در طرف دیگر زمین بودم و فکر کردم که او دارد به توهین‌ها ی این‌گونه از من اشاره می‌کند. با عجله به سمت او رفتم و با خشونت به او گفتم که من این حرف‌ها را نزدم.» با بالا گرفتن موضوع و این‌که ویلاس‌بوآس سرمربی و آبراموویچ رئیس باشگاه حاضر به هواداری از کاپیتان‌شان نشدند (به عکس حرکت نامعقول لیورپولی‌ها) کار به نوعی از دست اتحادیه فوتبال انگلیس خارج و اسکاتلندیارد وارد قضیه شد. چند جلسه تحقیق و بازجویی از وی و سایر اعضای تیم و همین‌طور آنتون فردیناند قرار شد تا با تجمیع مدارک، جلسه دادگاهی در روز ۱۲ بهمن‌ امسال تشکیل و جان تری در ملأ عام به سوالات قاضی در این رابطه پاسخگو باشد.

این موضوع جدای از بعد باشگاهی، می‌تواند به تیم ملی هم لطمه بزند. آنتون برادر ریو فردیناند است و حضور تری و فردیناند شاید بتواند مشکلاتی را برای فابیو کاپلو در یورو ایجاد نماید. البته از نظر اتحادیه فوتبال انگلیس، تا زمان اثبات جرم(و یا بی‌گناهی) جان تری می‌تواند همچنان بازوبند کاپیتانی چلسی و تیم ملی را بر بازو داشته باشد. کارشناسان احتمال می‌دهند در صورت اثبات جرم، وی جدای از محرومیت با ۲۵۰۰دلار جریمه نیز روبه‌رو شود.

● بارسلونا

اسپانیا هم در این موارد دست‌کمی از انگلیس ندارد. در کشوری که به عقیده کارشناسان در حال حاضر مهم‌ترین لیگ دنیا را اداره می‌کند، وقوع مسائلی از این دست چندان دور از ذهن نیست.

یکی از جدیدترین موارد مربوط به دیدار ۲ تیم بارسلونا و سویاست که در آن، سسک فابرگاس سبب‌ساز اخراج فردریک کانوته مهاجم مسلمان فرانسوی حریف شد. در دقایق پایانی بازی و در حالی که بازی با آرامش پیش می‌رفت، پس از صحبت بین فابرگاس و کانوته، بازیکن سیاه‌پوست با خشونت به سمت سسک حمله کرد و داور نیز بلافاصله او را با کارت قرمز جریمه نمود.

با اتمام بازی شایعه توهین نژادی به دین کانوته در اینترنت پیچید که بلافاصله با تکذیب فابرگاس روبه‌رو شد:«من هرگز به او توهین نژادی نکردم. من به نقاط مختلف دنیا سفر کرده و با ملیت‌های گوناگون آشنایی دارم و هرگز به خود اجازه چنین اهانتی را نمی‌دهم. ما در تیم خود بازیکن مسلمان داریم(سیدوکیتا) و نامزد خود من یک لبنانی است. من حتی روی بدنم یک خالکوبی به زبان عربی دارم.»

هرچند این اتفاق توسط مطبوعات اسپانیا و باشگاه سویا مسکوت شد ولی شایعه آن هنوز هم در سایت‌های مرتبط داغ است. البته بارسا، خود نیز بتازگی قربانی توهین نژادپرستی شده است. در داربی کاتالونیا بین بارسلونا و اسپانیول(که با تساوی به پایان رسید) هواداران اسپانیول، بارها و بارها با تقلید صدای میمون، دنی آلوز، مدافع بارسا را مورد آزار قرار دادند. هرچند او پس از بازی گفت که چیزی نشنیده! ولی تونی فرکیسا سخنگوی بارسا چنین حرکتی را شرم‌آور خواند.

موریسیو پوچنتینو سرمربی اسپانیول هم با تقبیح این حرکت در کنفرانس مطبوعاتی پس از بازی گفت:«ما اهانت‌های نژادپرستانه را از جانب هرکس باشد محکوم می‌کنیم. نژادپرستی در فوتبال باید ریشه‌کن گردد.» ولی رامون کوندال مدیر باشگاه لیورپول سعی در توجیه حرکت تماشاگران داشته و گفت که چیز خاصی در طول بازی به گوشش نخورده است.

موضع‌گیری‌ یوهان کرویف، اسطوره باشگاه بارسا هم در جهت تقبیح این کار بود، هرچند خود وی نیز مدتی قبل به علت توهین نژادی به ادگار داویدز مدافع سابق آژاکس و تیم ملی هلند نقل محافل هلندی بود. وی علت حضور داویدز در تیم ملی و عضویتش در هیات‌مدیره آژاکس را«رنگ‌ پوست» وی دانسته و آن را به نوعی مورد تحقیر قرار داده بود.

● فیفا

با وجود موارد بسیار زیادی از این دست، سپ بلاتر رئیس فیفا مدتی قبل و در یک مصاحبه جنجالی گفته بود که در فوتبال چیزی به نام نژادپرستی وجود ندارد. صحبت‌های نسنجیده‌ای که پس از فشار زیاد سبب شد تا بلافاصله پیرمرد را به عذرخواهی وا دارد. او گفت متاسف است از این‌که باعث رنجش عده‌ای در این باب شده است. او قول داد تا مبارزه با پدیده زشت نژادپرستی را گسترش دهد.

هرچند تا به حال تنها کاری که فدراسیون جهانی در این زمینه انجام داده، بنری است که روی آن عنوان «به نژادپرستی بگوییم نه»[Say no to racism] چاپ شده و قبل از مسابقات مهمی همچون جام‌های جهانی به داخل زمین آورده می‌شود. بلاتر که خود با مشکلاتی بی‌حد روبه‌رو است تا به اینجای کار نخواسته خود را وارد ماجرایی نماید که عاقبتش معلوم نیست و پیرمرد ۷۵ساله ما می‌خواهد که جشن تولد ۸۰سالگی‌اش را به افتخار بازنشستگی از فیفا و در آرامش سپری نماید.

علی پازکیان