چهارشنبه, ۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 24 April, 2024
نقش سرمایه گذاریهای خارجی در توسعه صنعتی ایران
اولین حرکتها به منظور ایجاد صنایع ماشینی در ایران از دوران حکومت رضاخان آغاز شد. در این دوره صدور کالاهای سرمایه أی و ماشین آلات صنعتی به وسیلهٔ ممالک توسعه یافته به صورت یک رشتهٔ مهم از فعالیتهای اقتصادی درآمده بود. طی این دوره، دولت با در اختیار داشتن بخش اعظم امکانات مالی و اقتصادی کشور، اغلب کارخانجات را با منابع دولتی ایجاد نمود.
درآمد حاصل از فروش نفت در اختیار دولت بود و دولت نیز ضرورتی برای سهیم کردن امکانات مالی خود با جامعه و بخش خصوصی نمیدید. بخش خصوصی ایران، که مستقلاً از حمایت مناسب دولت برخوردار نبود، می کوشید تا با برخورداری از مشارکت خارجی، حتی به مقدار اندک، خود را زیر چتر حمایتی شرکتهای بین المللی و چندملیتی قرار دهد و از انواع امتیازاتی که سرمایه گذاران خارجی در ایران به دست می آوردند، بهره مند شود.
طی جنگ جهانی دوم و هنگام اشغال نظامی ایران به وسیله قوای متفقین، اقتصاد ایران با تورم و کمبودهای بی سابقه مواجه گردید.همزمان با این تغییرات در روند رشد نسبی بخش خصوصی تسهیلاتی نیز به منظور جلب مشارکت سرمایه گذاریهای خارجی صورت گرفت که عمدتاً در قالب قانون جلب و حمایت سرمایه های خارجی تنظیم یافته بود. فعالیت شرکتهای عمدهٔ خارجی در ایران عملاً از سال ۱۳۳۶ شروع شد. در این سال دو شرکت آمریکایی و فرانسوی تاسیس شد.
صنایع ماشین آلات و لوازم الکتریکی و غیرالکتریکی، با ۳۷ مورد، بیشترین شرکتهای خارجی را به خود اختصاص داده بودند و صنایع شیمیایی و دارویی و وسایط نقلیه و لوازم حمل و نقل به ترتیب در مرتبه های دوم و سوم قرار داشتند. آمریکا اولین کشوری بود که بعد از جنگ دوم جهانی در ایران وارد سرمایه گذاری مستقیم گردید. فعالیت شرکتهای بزرگ آمریکایی و ژاپنی تا پایان دورهٔ حکومت پهلوی همچنان در صدر شرکتهای خارجی در ایران باقی مانده است.
بررسی ماهیت این سرمایه گذاریها نشان می دهد که، همسو با اهداف صنعتی دولت، سرمایه گذاری این شرکتها نیز در جهت تامین تولید داخلی به منظور پاسخگویی به مصرف داخلی و جایگزینی واردات بوده است. گذشته از نوسانات سالانه، صنایع پتروشیمی، بالاترین سهم را در سرمایه گذاریهای خصوصی خارجی به خود اختصاص داده بود. پس از آن صنایع فلزی، ماشین آلات و لوازم الکتریکی و غیرالکتریکی، لاستیک سازی، مواد شیمیایی و داروسازی جزو مهمترین صنایع جذب کنندهٔ سرمایه های خصوصی خارجی بوده اند.
نکتهٔ مهم دیگر این است که ترکیب جغرافیایی جذب سرمایه گذاریها در ایران به طور مستقیم و مشخص با ترکیب جغرافیایی واردات کشور همسو بوده است. در بخش صنعتی ایران، آثار مستقیم اشتغالزایی صنعتی، سرمایه گذاریهای خارجی بسیار محدود بوده است. ظاهراً علت اصلی این محدودیت تمرکز شدید فعالیت این مشارکتها در تعداد اندکی از صنایع سرمایه طلب بوده است. ایجاد و رشد صنایع جدید در ایران، مانند صنایع شیمیایی و دارویی، وسایط و لوازم حمل و نقل، عمدتاً به شرکتهای خارجی ارتباط داشته است. الگوی صنعتی انتقال یافته از طریق شرکتهای خارجی بر الگو و ترکیب مصرف جامعه ایرانی تاثیراتی داشت که جنبه های منفی آن بیش از جنبه های مثبت آن ارزیابی می شود.
نتایج حاصل از بررسی حاضر نشان می دهند که در کشورهای در حال رشد نظیر جمهوری اسلامی ایران تنها در پرتو یک خط مشی سنجیدهٔ توسعه می توانند از نتایج مطلوب سرمایه گذاری و مشارکت خارجی بهره مند گردند و در عین حال تاثیرات سوء حضور سرمایه های خارجی را به حداقل ممکن محدود سازند.
دکتر فریدون برکشلی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران رهبر انقلاب کارگران سریلانکا پاکستان حجاب مجلس شورای اسلامی دولت رئیسی سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران و پاکستان
شهرداری تهران تهران کنکور سیل هواشناسی سلامت پلیس فراجا فضای مجازی قتل قوه قضاییه وزارت بهداشت
قیمت خودرو قیمت دلار خودرو قیمت طلا بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو بورس سایپا تورم قیمت سکه
ترانه علیدوستی تلویزیون کتاب سریال تئاتر شعر سینمای ایران رادیو مهران مدیری سینما انقلاب اسلامی فیلم سینمایی
ناسا کنکور ۱۴۰۳ دانشگاه آزاد
رژیم صهیونیستی اسرائیل آمریکا غزه فلسطین جنگ غزه روسیه چین عملیات وعده صادق ترکیه اتحادیه اروپا طوفان الاقصی
پرسپولیس فوتبال استقلال باشگاه استقلال باشگاه پرسپولیس فوتسال بازی تراکتور تیم ملی فوتسال ایران رئال مادرید بارسلونا سپاهان
هوش مصنوعی فیلترینگ وزیر ارتباطات تبلیغات تسلا عیسی زارع پور ایلان ماسک اپل همراه اول فناوری نخبگان دوربین
سلامت روان داروخانه پیری دوش گرفتن کاهش وزن افسردگی یبوست