گفت وگو با کارگردان فیلم خروس جنگی

«سیدمسعود اطیابی» که پیش از این با فیلم «مصائب دوشیزه» به عنوان نخستین فیلم خود به سینمای ایران وارد شد, اینک دومین اثر خود را به نام «خروس جنگی» در ژانر طنز ساخته است

«سیدمسعود اطیابی» که پیش از این با فیلم «مصائب دوشیزه» به عنوان نخستین فیلم خود به سینمای ایران وارد شد، اینک دومین اثر خود را به نام «خروس‌جنگی» در ژانر طنز ساخته است. او هم اکنون مشغول ساخت تله فیلم "اسرار پدری" است و پس از آن هم قصد دارد پروژه سینمایی "اخلاقتو خوب کن" را کلید بزند. به بهانه اکران فیلم "خروس جنگی" با او به گفتگو نشستیم

▪ در این فیلم و فیلم قبلی تان از بازیگران سرشناس و شناخته شده ای همچون بهنوش طباطبایی، رضا عطاران ، مریلا زارعی و ... استفاده کردید. این انتخاب دلیل خاصی داشته است؟

ـ به هر حال فیلم بازیگر می خواهد. هر چه شناخته شده تر بهتر. من همیشه بازیگرانم را، از لیست بازیگران شناخته شده انتخاب می کنم. یک جاهایی هم دوست دارم، آدم های جدیدی را معرفی کنم. بازیگر سرشناس برای جذب مخاطب بهتر است و در اجرا هم، کار کارگردان را راحت می کند.

▪ موقع انتخاب این بازیگران، چقدر به گیشه فکر می کنید؟

ـ یک بخش عمده اش برای جذب گیشه است. وقتی بازیگر چهره انتخاب می کنی، در جذب گیشه موفق تر هستی.

▪ این تصمیم موجب نمی شود که فیلم تان پرخرج شود؟

ـ به هر حال بازیگر دستمزدش را می گیرد. ممکن است کار پرخرج بشود. اما از آن طرف در اکران جواب می دهد. این مساله موضوع پیچیده و ناراحت کننده ای نیست. این که به خاطر نداشتن پول، بازیگر ناشناخته‌ای انتخاب کنی، کار درستی نیست. مگر فیلمی باشد که نیاز به نابازیگر داشته باشد. اما در کار حرفه ای باید چهار تا بازیگر شناخته شده داشته باشی و هزینه اش را پرداخت کنی.

▪ می توانم درباره دستمزد پرداخت شده به بازیگران از شما بپرسم؟

ـ نمی توانم جواب دهم. تهیه کننده این کار آقای مفیدی هستند. من از آمار و ارقام خبر دارم. اما دوست ندارم درباره چیزی که مربوط به من نیست صحبت کنم.

▪ معمولا کارگردان ها در کارهای اول و دوم خود به سراغ بازیگران حرفه ای نمی روند. چون می ترسند که نقش بازیگر از خود کارگردان پر رنگ تر شود. اما شما ...

ـ من سال هاست که در سینما کار کرده ام و موقعیتم با آن دوستان فرق می کند. آن ها از تجربه من برخوردار نیستند و کارهایشان گران قیمت تمام می شود. آن ها چه نابازیگر بیاورند چه نیاورند ، کارهایشان سودده نیست. من در بیست فیلم دیگر، در سمت های مختلف کار کرده ام و ارتباطات و شناخت خوبی دارم. روابطی که من دارم به من اجازه می دهد به بازیگران حرفه ای دسترسی پیدا کنم. برخی از دوستان جسارتشان کم است که با بازیگر حرفه ای کار نمی کنند. ضمن این که برخی بازیگرها تمایل ندارند با آن ها کار کنند.

▪ با توجه به این که رضا عطاران کارهای طنزموفقی در کارنامه اش دارد، در فیلم "خروس جنگی" چقدر از تجربیات او استفاده می کردید؟

ـ من کار خودم را می ساختم و به روایت خودم توجه داشتم. طبعا ایشان هم در اختیار ما بود. اما آدم باید خیلی بی هوش باشد که از تجربه یک نفر دیگر استفاده نکند.من سعی کردم استفاده کنم. اما کلیت کار در اختیار من بود. به هر حال یک بازیگر در همه جا حضور ندارد. بهترین بازیگرها چون در تمام صحنه ها حضور ندارند باید تابع کارگردان باشند.

▪ تا چه حد به فیلم نامه اولیه وفادار ماندید و چقدر از بداهه پردازی های عطاران بهره بردید؟

ـ من به کار خودم وفادار ماندم. صحنه ها از پیش نوشته شده بود. تقریبا بداهه نداشتیم. مگر در حد جزییات رفتاری.

▪ مثلا در کدام سکانس؟

ـ مثلا موقع شستن ظرف ، عطاران با آرنج به صورت بچه اش می زد. در این حد تغییرات را من و عطاران پیش بینی کرده بودیم. اگر بشود اسم این ها را بداهه گذاشت، بداهه در فیلم ما خیلی کم بود. تمام خرده داستان هایمان از قبل مشخص بود.

▪ رمز موفقیت رضا عطاران در کارهای طنز را در چه می دانید؟

ـ او یک بازیگر با ویژگی های خاص است. خیلی با هوش است. هم در بازیگری و هم در کارگردانی و داستان پردازی. مردم را خوب می شناسد. در زندگی شخصی اش هم با مردم خوب ارتباط برقرار می کند.به بیانش خیلی مسلط است و در کل کار کردن با او به خاطر توانایی هایش خیلی راحت است. من از کار کردن با او ناراضی نیستم.

▪ زمان نشست مطبوعاتی جشنواره فیلم فجر، مدام تاکید می کردید که فیلمتان بر خلاف جریان رایج کمدی های مبتذل ساخته شده است. تعریف شما از یک فیلم مبتذل چیست؟

ـ فیلم مبتذل مولفه های زیادی دارد. یک فیلم بی خاصیت که سرگرم کننده نباشد، مبتذل است. این فیلم اگر هزار تا پیام داشته باشد، باز مبتذل است. فیلم هایی که بدآموزی دارند، مبتذل اند. فیلم هایی که احساس امنیت نمی کنی آن ها را با خانواده ببینی، مبتذل‌اند. می توانیم آدرس های زیادی برای فیلم مبتذل بدهیم. این روزها تعدادشان هم کم نیست.این فیلم ها رفتارهای سخیف دارند و سریع به لودگی کشیده می شوند. آدم هایش حرف های زننده می زنند. در نتیجه بخشی از جامعه که مقید به اصول هستند، نمی توانند به سینما بیایند. این یعنی ابتذال. این که ما بخواهیم تماشاگر را به هر بهانه ای بخندانیم، نتیجه اش یک فیلم مبتذل می شود. این که یک آدمی در خیابان موز زیر پایش برود و بیفتد یک عده را می خنداند. اما این جور خنده، خنده فکر شده ای نیست.

▪ حالا فکر می کنید از بین تولیدات سالانه سینمای ایران، چند درصدشان مبتذل هستند؟

ـ نصف بیشتر کمدی های ما مبتذل اند. می توانم بگویم از هر ده تا کمدی هشت تایش مبتذل است.

▪ یعنی هشتاد درصد؟

ـ از من آمار نگیرید. ( می خندد) من مثال زدم. من از فیلم خودم دفاع می کنم. این طبیعی است. من تلاش کرده ام تا فیلمم سخیف و زننده و زشت نباشد. من معتقدم هر کس با خانواده اش می تواند این فیلم را ببیند. تضمین می کنم و داد می زنم که یک فیلم خانوادگی مطمئن و سالم ساخته ام.

▪ اخراجی های ۱ و ۲ را هم در ردیف کمدی های مبتذل قرار می دهید؟

ـ ترجیح می دهم در این باره چیزی نگویم. من آقای ده نمکی را دوست دارم. خوشحالم که فیلم هایش خوب فروخته است. یک سری نکات ارزشی هم در آن ها بوده است. اما همیشه در رابطه با این فیلم یک حسرتی بر دل من هست. کاش ده نمکی که این موقعیت را داشت، دقت می کرد فیلم بهتری بسازد. برخی از صحنه های فیلم ممکن است در قالب صحنه های مبتذل بگنجد. من بعضی از صحنه ها را نمی پسندم.برخی اتفاقات موقع اجرا می افتد. می دانم خودش هم آن ها را قبول نداشته و بازیگرانش آن کار ها را کرده‌اند. اما می‌توانست دیالوگ ها و حرکات بازیگران را کنترل کند. اگر این کار ها را می کرد، فیلمش سنگین تر از این ها می شد. البته ایشان از من موفق تر هستند. چون مشتری بیشتری داشته اند. منظورم از فیلم مبتذل "اخراجی ها " نبود.

▪ نام خروس جنگی را خودتان برای فیلم انتخاب کردید؟

ـ نه. خودم این اسم را زیاد نمی پسندیدم. اما انتخاب درستی بود و به فیلم می خورد. دوستانی که نبض بازار را در دست دارند، گفتند این اسم گیشه بهتری دارد. یک اسم اگر به گیشه فیلم کمک کند، چه اشکالی دارد؟

▪ انتخاب شغل "مدیر تالار عروسی" ، برای شخصیت اصلی دلیل خاصی داشت؟

ـ به این خاطر که می توانستم دست بازیگرم یک تریبون بدهم. وقتی این تریبون جابجا می شود و دست یک نفر دیگر می افتد، تبدیل به یک سری نمادهای اجتماعی می شود.

رضا عطاران (محمود) علیه زن ها جوک هایی تعریف می کرد و وقتی تریبون دست همسرش می افتد او این کار را علیه مردها انجام می دهد.

▪ چندی پیش اعلام کردید که می خواهید از روی فیلم های قدیمی ایرانی اقتباس کنید. می شود بیشتر توضیح بدهید؟

ـ برخی فیلم ها ارزشش را دارند که از رویشان اقتباس شود. من دوست دارم "توبه نصوح" را بسازم. با حوزه هنری صحبت کرده ام و مشغول نوشتن فیلمنامه‌اش هستم. طرح کلی اش آماده است. ممکن است با آن فیلم ارتباط نداشته باشد اما با نگاه به آن ساخته می شود. با محسن مخملباف صحبت کرده ام تا او هم رضایت معنوی داشته باشد.

▪ چه لزومی دارد که فیلم " توبه نصوح " یک بار دیگر ساخته شود؟

ـ توبه نصوحی که من بسازم، هفتاد هشتاد دقیقه می خنداند و پنج شش دقیقه اشک تماشاگرش را در می آورد. فضای روز نیاز دارد که راجع به توبه و بازگشت فیلمی ساخته شود.

▪ تجربه نشان می دهد که در مسیر ساخت فیلم‌های طنز دینی موانع زیادی وجود دارد. مثل فیلم "مارمولک " که به بن بست خورد و ...

ـ من نمی دانم فیلم من به بن بست می خورد یا نمی خورد. من فیلمم را با آن اثر مقایسه نمی کنم. می خواهم یک کار متفاوت انجام دهم. فعلا در حد یک ایده است. من با تقلید مخالفم. اما اقتباس از فیلم های خوب اشکالی ندارد. تقلید یعنی این که بعضی ها یک فیلم غربی را نگاه می کنند و از رویش سریع یک فیلم ایرانی می سازند.