فیزیکدان برنده نوبل اقتصاد

زندگی نامه یان تین برگن

یان‌تین‌برگن در ۱۲ آوریل ۱۹۰۳ در لاهه هلند به دنیا آمد. در ۱۹۶۹ یان‌تین برگن هلندی به همراه اقتصاددان نروژی، رگنر فریش اولین جایزه نوبل اقتصاد را برای «توسعه و به کارگیری مدل‌های پویا در تحلیل فرآیندهای اقتصادی» دریافت کردند. تین برگن هنگام دریافت این جایزه در مدرسه اقتصاد هلند در شهر روتردام فعالیت می‌کرد. او در سال ۱۹۲۹ درجه دکترای فیزیک خود را دانشگاه لیدن گرفت.

او در زمان فعالیت بر رساله دکترایش با عنوان «مسائل کمیته در فیزیک و اقتصاد» به اقتصاد علاقه‌مند شد و شروع به استفاده از ابزارهای ریاضیات در اقتصاد که در آن زمان یک رشته کلامی و غیرریاضیاتی بود، کرد. نقش خاص او در علم اقتصاد را فعالیت‌های پیشرو در زمینه ساخت مدل‌های اقتصادسنجی، ایجاد تئوری‌هایی برای سیاست‌های تثبیت و برنامه‌ریزی بلندمدت اقتصادی می‌دانند.

تین‌برگن در ۱۹۲۹ به یک واحد از اداره مرکزی آمار هلند پیوست تا در زمینه چرخه‌های تجاری تحقیق کند و تا ۱۹۴۵ آنجا ماند. فقط یک دوره غیبت از ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۸ داشت که به طور موقت به عنوان کارشناس در دبیرخانه اتحادیه ملل در ژنو فعالیت می‌کرد. او همچنین از ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۵ مدیر دفتر برنامه ریزی مرکزی دولت هلند بود. تین‌برگن در دوره فعالیت حرفه‌ای خود، مشاور دولت‌های کشورهای مختلف در حال توسعه (جمهوری متحده عربی، ترکیه، ونزوئلا، سورینام، اندونزی، پاکستان و کشورهای دیگر) و مشاور سازمان‌های بین‌المللی (زغال‌سنگ و فولاد اروپا، بانک بین‌المللی بازسازی و توسعه، سازمان ملل و سازمان‌های تخصصی و منطقه‌ای) بود.

تین برگن همراه با فریش و سایرین، رشته اقتصادسنجی را که استفاده از ابزارهای آمار برای تست فرضیه‌های اقتصاد است، توسعه دادند. تین برگن که در زمینه اقتصاد‌سنجی فعالیت می‌کرد، از اولین اقتصاددانانی بود که مدل‌های چند معادله‌ای اقتصاد را ایجاد کرد. او یک مدل اقتصادسنجی ۲۷ معادله‌ای برای اقتصاد هلند ساخت. همچنین کتابش در ۱۹۳۹ به عنوان چرخه‌های تجاری در آمریکا (۱۹۱۹-۱۹۳۲) شامل یک مدل ۲۴ معادله‌ای برای اقتصاد آمریکا است که فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و مدل‌های چرخه‌های تجاری در آمریکا را توضیح می‌دهد.

یکی دیگر از نقش‌های برجسته تین‌برگن این بود که نشان داد یک دولت با اهداف اقتصادی متنوع به عنوان مثال نرخ بیکاری و نرخ تورم باید حداقل ابزارهایی اقتصادی به همین تعداد مانند مالیات و سیاست پولی را در دست داشته ‌باشد.

از افتخارات تین‌برگن می‌توان به عضویت در فرهنگستان علوم سلطنتی هلند و برخی از آکادمی‌های خارجی و کسب مدرک دکترای افتخاری از پانزده دانشگاه عمدتا اروپایی اشاره کرد.

تین‌برگن در ۹ ژوئن ۱۹۹۴ در لاهه هلند درگذشت.

● آثار برگزیده

چرخه‌های تجاری در آمریکا: ۱۹۳۲-۱۹۱۹؛

چرخه‌های تجاری در برتانیا: ۱۹۱۴-۱۸۷۰؛

تمرکزگرایی و عدم تمرکزگرایی در سیاست‌های اقتصادی؛

سیاست اقتصادی: اصول و طراحی.