کاربرد غیرمجاز داروها در ورزش دوپینگ

تاریخچه

دوپینگ از واژه‌ٔ هلندی DOOP به معنی غسل تعمید آئین مسیحی گرفته شده است. کاربرد واژهٔ دوپینگ، کمتر از صد سال قدمت دارد. نخستین مورد مرگ در اثر مصرف دارو در سال ۱۸۸۶ میلادی، در یک مسابقهٔ محلی دوچرخه‌سواری اتفاق افتاد. در سال ۱۹۱۰ میلادی دوپینگ برای اولین بار جنبهٔ رسمی و قانونی پیدا کرد، به‌طوری که در این سال در یک مسابقهٔ اسب‌سواری، اسب‌های مسابقه از نظر مصرف مواد نیروزا مورد آزمایش قرار گرفتند. در المپیک ۱۹۵۴ گزارشاتی مبنی بر استفاده از دارو توسط ورزشکاران شوروی سابق انتشار یافت. مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه‌سوار دانمارکی در المپیک ۱۹۶۰ رم خبری تکان دهنده برای جهان ورزش بود، تا اینکه اولین آزمایشات داروئی در المپیک به سال ۱۹۶۸ در المپیک زمستانی فرانسه به‌عمل آمد.

دوران جوانی، مرحلهٔ قدرت و آسیب‌پذیری زیاد شناخته شده است، طغیان احساسات جوانی و طلب شهرت و مقام، می‌تواند جوانان ورزشکار را در برخی از موارد تشویق به کاربرد غیرمجاز دارو نماید. در نتیجه یک مطالعه بر روی جوامع غربی، داروها و موارد مورد کاربرد غیرمجاز، برحسب میزان مصرف آنها، به ترتیب الکل، ماری‌جوآنا، دخانیات، آمفتامین‌ها، داروهای توهم‌زا (LSD)، کوکائین، ویتامین‌ها و بالأخره استروئیدهای آنابولیزان گزارش شده‌اند.به‌دلیل حساسیت‌های سنی ویژه، ایجاد مقاومت درونی در جوانان از طریق ارائهٔ آموزش‌های مفید در خصوص داروها و عوارض مخاطره‌آمیز آنها، بهتر از منع مستقیم و اعمال مجازات‌های شدید است، گرچه اتخاذ شیوه‌های قانونی نیز در جای خود، در مورد افراد ضرورت دارد.

دلایل منع دوپینگ:

دوپینگ خود به‌دلایل اساسی زیر، ممنوع شناخته شده است:

۱. دلایل فیزیکی: کاربرد داروها طیفی از اثرات جانبی ناخواسته و زیانبار را برای بدن فرد برجای می‌گذارد که می‌‌توانند در پاره‌ای از موارد برگشت‌ناپذیر باشند و از این‌رو، صدمات جبران‌ناپذیری را بر روی سلامتی ورزشکار وارد می‌نمایند.

۲. دلایل اخلاقی: دوپینگ با اهداف عالیهٔ ورزش که سالم‌سازی جسم و روان می‌باشد منافات دارد. از طرف دیگر این پدیده زمینه‌ای را برای کشانده شدن جوانان ورزشکار به سوی بلای خانمانسوز اعتیاد فراهم می‌آورد.

۳. دلایل قانونی: دوپینگ به‌دلیل ایجاد برتری غیرمنصفانه در صحنهٔ ورزش، برخلاف مقررات جاری سازمان‌های اجرائی ورزش می‌باشد و ارتکاب آن، جرم شناخته می‌شود.

قوانین جاری: همچنان که در بخش‌های پیشین ذکر شد اتکا به مقررات و اعمال مجازات‌های شدید برای مرتکبین دوپینگ، در کنار برنامه‌های مدون آموزش و پرورش فکری جوانان ورزشکار برای مبارزه با این ضدارزش ضروری می‌باشد. سازمان‌هائی نظیر کمیسیون پزشکی کمیتهٔ بین‌المللی المپیک (IOC-MC) کمیتهٔ المپیک ایالات متحده USOC و سایر سازمان‌های اجرائی و بین‌المللی، همگی با محکوم نمودن دوپینگ در ورزش، مقررات خاصی را در مسابقات تحت پوشش خود به مرحلهٔ اجراء گذاشته‌اند و در قالب این مقررات، مجازات‌های ویژه‌ای را نیز جهت مرتکبین دوپینگ پیش‌بینی نموده‌اند. IOCMC با تمایز بین استفاده‌ٔ آگاهانه و عمدی از یک سوءمصرف غیرآگاهانه در قالب فرمول‌های داروئی زمانی (نظیر وجود داروهای ممنوعه در فرمول‌های ضدسرماخوردگی یا ضداسهال)