جنگلهای هیرکانی

جنگلهای شمال ایران ( جنگلهای هیركانی یا خزری ) با مساحت كنونی در حدود یك ملیون و هشتصد و چهل و هشت هزار هكتاردر حاشیه جنوبی دریای خزر و در امتداد دامنه های شمالی رشته كوه البرز …

جنگلهای شمال ایران ( جنگلهای هیركانی یا خزری ) با مساحت كنونی در حدود یك ملیون و هشتصد و چهل و هشت هزار هكتاردر حاشیه جنوبی دریای خزر و در امتداد دامنه های شمالی رشته كوه البرز از استارا درغرب تا گلیداغی در شرق قرار گرفته اند . البته در گذشته سرتاسر جلگه های شمال ( حدفاصل دریای خزر تا البرز ) را نیز شامل می شده است . تخریب انسانی از دو حاشیه فوقانی و پایینی جنگل در دهه های اخیر کاهش قابل توجه سطح این جنگلها را در پی داشته است

از لحاظ تقسیم بندی جهانی این جنگلها جزء جنگلهای پهن برگ خزان كننده با اقلیم نیمه مدیترانه ای مرطوب هستند. میانگین بارندگی سالیانه از ۶۰۰ میلیمتر در شرق ( گرگان ) تا دو هزار میلیمتر در غرب جنگلها ( بندر انزلی ) در نوسان است . بر اساس روش آمبرژه نیمرخ شمالی البرز از جلگه به سمت ارتفاعات بالاتر دارای اقالیم مرطوب معتدل , مرطوب سرد ( بالاتر از ۲۰۰۰ متر ) و اقلیم ارتفاعات فوقانی ( بالاتر از ۲۵۰۰ متر ) می باشند . گاهی اوقات اقلیم مرطوب معتدل که مخصوص ارتفاعات پایین و کوهپایه هاست در ارتفاعات بالاتر نیز وارد می شود

جوامع جنگلی ناحیه رویشی هیرکانی : جوامع جلگه و ارتفاعات پایین ( عمدتا بلوط شمشادستان , توسکاستان , توسکا لرگستان , جامعه انجیلی ), دامنه های متوسط ( عمدتا انجیلی ممرزستان , بلوط ممرزستان ) , دامنه های مرتفع ( راشستان و راش - ممرزستان ) و جوامع ارتفاعات فوقانی و مرز جنگل ( شامل گونه های غالب اوری , لور , سرو سابینا و کامونیس ) . جوامع راش - مشهورترین و گسترده ترین گونه درختی جنگلهای کوهستانی شمال - کلیماکس بخش وسیعی از جنگلهای هیرکانی را به خود اختصاص داده اند ؛ در زیر تصاویری از جوامع راش ایران مشاهده می شود

بطور كلی جنگلهای شمال ایران دارای ۸۰ گونه درختی ، ۵۰ گونه درختچه ای ، و صدها گونه علفی یكساله و چند ساله هستند . از مشهورترین درختان آن می توان راش ، بلوط ، توسكا ، ممرز ، افرا ، انجیلی ، نارون ، زبان گنجشك ، گیلاس وحشی ، بارانك ، سرخدار ، نمدار ، شمشاد ، لرگ ، لیلكی ، خرمندی ، آزاد ، انجیر و ... را نام برد .از درختچه های این جنگلها نیز ازگیل زالزالك ، زغال اخته ، الوچه وحشی ، انار ، جل ، خاس ، كوله خاس ، سیب وحشی و ... قابل ذكر هستند

چهره متفاوتی از این جنگلها نیز در اذربایجان شرقی و در منطقه ارسباران به چشم میخورد كه به عقیده برخی جنگلشناسان مستقلا با نام جنگلهای ارسباران در طبقه بندی جنگلهای ایران یاد می شود .