بیماری های دل diseases of heart

در ابتدا با توجه به آیات فرآن کریم حالت های منفی دل را بیان کرده و با کمک تفاسیر و روایات معصومین علیهم السلام به شرح مختصر آن می پردازیم

● بیماری های دل از دیدگاه کتاب آسمانی

در ابتدا با توجه به آیات فرآن کریم حالت های منفی دل را بیان کرده و با کمک تفاسیر و روایات معصومین ( علیهم السلام ) به شرح مختصر آن می پردازیم .

۱) شک و تردید :

« زیرا منافقان و آنهایی که در دلشان بیماری است می گفتند خدا و پیامبرش وعده ای جز فریب به ما نداده اند . » در جریان جنگ خندق عده ای از منافقان به قصد ایجاد رعب و وحشت به تبلیغ قدرت و عظمت سپاه دشمن پرداختند .

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از قول خداوند متعال مؤمنان را دلداری داده و وعده نصرت الهی را یادآوری نمودند . ولی کسانی که خداوند آنان را « الذین فی قلوبهم مرض » خوانده است , به خاطر شک و تردیدی که در دل داشته اند وعده خدا و پیامبر او را دروغ و فریب پنداشته و به کمک منافقان در جهت تضعیف روحیه مؤمنان کوشیدند . آری خداوند متعال شک و تردید نسبت به وعده های الهی را از امراض قلب انسان دانسته و آن را نکوهش کرده است و همچنین در آیه دیگر عامل اصلی شک و تردید را روحیه لجاجت و سوء ظن معرفی کرده و استمرار و باقی ماندن در شک را بدتر از شک و تردید قلمداد کرده است .

۲) کینه و کدورت :

« ای پروردگار, ما و برادران ما را که بیش از ما ایمان آورده اند بیامرز و کینه کسانی که ایمان آورده اند را در دل ما جای نده . » این که مؤمنان در بهشت و درکنار نعمت هایی همچون باغ , چشمه, آب روان , امنیت و سلامت , دل های بدون کینه و کدورت را از پروردگار مهربان شان طلب می کنند . نشان از زشتی و پلیدی دلی است که همواره با کینه و کدورت باشد که جای چنین دلی در بهشت و در سینه های مؤمنان نیست .

۳) نفاق و دورویی :

« تو یکدل می پنداریشان و حال آن که دل هایشان از هم جداست . چرا که مردمی بی خردند » هر چند منافقان در ظاهر متحدند ولی دل هایشان متفرق و پراکنده است و علت آن پراکندگی هم این است که مردمی فاقد تعقلند پس می توانیم به کمک تفکر و تعقل هم نفاق و دورویی را از دل خودمان و هم پراکندگی و چند دستگی را از میان دل های مسلمانان محو کنیم .

۴) زنگار گناه:

« همانا به سبب کارهایی که کرده بودند زنگار گناه بر دل هایشان مسلط شده است . » در کتب تفسیری و در میان ویژگی های قلب مریض و همچنین مشخصات قلوب کافران , اشاره به انسان هایی شده است که غبار و زنگار گناه بر دل های آنان نشسته و آنان را از خدا دور ساخته است .

رسول گرامی اسلام (ص) در این باره می فرمایند : « هر گاه فردی مرتکب گناهی گردد , نقطه سیاهی در قلب او پدیدار می شود , اگر توبه کند, آن سیاهی پاک می شود و گرنه در قلبش توسعه خواهد یافت .

۵) کژی و انحراف از حق :

« اما آنها که در دلشان میل به باطل است به سبب فتنه جویی و نیل به تأویل , از متشابهات پیروی می کنند . »

به بیان این آیه شریفه ، دل های مریض دنبال فتنه و دست آویزی می گردند تا به خواسته درونی خود که میل و کژی از حق و حقیقت است جامه عمل پوشند . این بیمار دلان از میان تمام حقایق ناب قرآنی , فقط به مثال ها و تعبیرات کنایی قرآن اشاره کرده و آن را مطابق میل خود تفسیر می کنند .

۶) بد خُلقی و بی مهری :

« اگر تندخو و سخت دل می بودی , از گرد تو پراکنده می شدند . » این آیه در شأن نبی مکرم اسلام (ص) نازل شده و مهربانی , نرم دلی و اخلاق خوش و سرشار از مهر و عطوفت ایشان را موجب جذب مردم به اسلام و از الطاف الهی به آن حضرت دانسته و بد خُلقی و رفتار بی مهر و عطوفت را جزوه نقاط ضعف قلب انسان به شمار آورده است .

۷) غفلت :

« و از آن کسی که قلبش را از یاد خود غافل ساخته ایم و از هوس خود پیروی کرده و ( احساس ) کارش بر زیاده روی است, اطاعات مکن . » وقتی دلی از یاد خدا , یاد مرگ و از حساب و کتاب قیامت غافل شد , به پیروی از هوا و هوس پرداخته و به جای عقل و دل , شیطان بر قلب مریض او حکم می راند . به چند توصیه از امامان معصوم (ع) برای مبارزه با بیماری غفلت توجه کنید : یاد مرگ , کسب آمادگی برای سفر آخرت , استمرار یاد خدا , مراقبت به نمازهای واجب و ادای آنها در اول وقت و رسیدگی به حساب نفس .

۸) قساوت قلب ( سنگدلی ) :

« پس وای بر سنگدلانی که یاد خدا در دلهایشان راه ندارد . آنان در گمراهی آشکار هستند . » امام باقر ( علیه السلام ) بالاترین کیفر بندگان را سنگدلی دانسته اند . و به عقیده مفسران , قساوت قلب مانع تابش نور الهی بر دل انسان است .

۹) ترک وظیفه :

« و کسانی که ایمان آورده اند می گویند : چرا سوره ای ( در باره جهاد ) نازل نمی شود ؟ اما چون سوره ای صریح نازل شد و در آن نام کارزار آمد می بینی آنان که در دل هایشان مرضی هست , مانند کسی که به حال بیهوشی مرگ افتاده به تو می نگرند . »

علامه طباطبایی (ره) این آیه را در وصف مؤمنان می داند که از عمل به وظیفه قتال و جهاد سرباز می زنند .

۱۰) اشتغال به لهو و هوس بازی :

« هیچ اندرز تازه ای از سوی پروردگارشان برایشان نیامد مگر این که آن را شنیدند و سرگرم بازیچه بودند. دلهایشان به لهو خو گرفته است ... » . این آیات که در ابتدای سوره انبیاء آمده است , وصف انسان های غافلی است که روز به روز به مرگ و حساب و کتاب نزدیک تر می شوند ولی خود را آماده و مهیا نمی سازند و به علت سرگرم شدن به بازیچه های دنیا و مرض دل مشغولی به سرگرمی های دنیایی مورد توبیخ خداوند متعال قرار گرفته اند . ایشان از یاد خدا غافل بوده و آیات الهی را به بازی گرفته اند .

۱۱) کتمان حق :

« و شهادت را کتمان نکنید و هر که آن را کتمان کند قلبش گناهکار است و خدا از کاری که می کنید آگاه است . »

خداوند متعال با تأکید بر این که هیچ عملی از اعمال بندگان از دید او مخفی نمی ماند کتمان شهادت را از گناهان قلب دانسته است .

۱۲) عدم پذیرش معارف اسلامی :

« و چون قرآن بخوانی میان تو و کسانی که به آخرت ایمان ندارند پرده ای پوشیده قرار می دهیم و بر دلهاشان پوشش ها می نهیم تا آن را نفهمند ... » . به عقیده برخی مفسران ، روح بسته و دل مرده معارف ناب قرآن را نمی پذیرند .

۱۳) اکراه از یاد خدا :

« و چون خدا به تنهایی یاد شود , دل های کسانی که به آخرت ایمان ندارند منزجر می گردد و چون کسانی غیر از او یاد شوند به ناگاه آنان شادمان می کنند . » هر چند در قرآن کریم بیش از هزار بار از توحید و خدای یگانه یاد شده است ولی متأسفانه بیماردلانی بودند که از شنیدن آیات توحید و بهره گیری از آنها محروم و ناراحت بودند , اما از شنیدن سخنان ناحق و شرک آمیز و از یاوه سرایی خرسند و شاد می شدند. البته امروزه و در عصر ارتباطات و با پیشرفت های چشمگیر علم و فن آوری و حتی در میان به ظاهر مسلمانان و مؤمنان نیز افرادی هستند که هر گاه بحث از حق و حقیقت و توحید می شود, منزجر و متنفر می شوند ولی هنگامی که سخن از شرق و غرب و جدایی دین از عرصه زندگی بشر به گوششان برسد شادمام می گردند .

● نتیجه

این که اگر دل و جان از جسم و جسد مهمتر است که هست و اگر دل نیز مانند جسم به ضعف و بیماری مبتلا می شود که می شود و اگر درمان آن واجب است که هست پس به سراغ داناترین و مهربان ترین طبیب رفته و علاوه بر گرفتن نسخه آنچنان که بیان شد عاجزانه استعانت جوییم که کمک مان کند و توفیقمان دهد تا به مبارزه با بیماری های دلمان قیام کرده و آن را لایق درک فیض حضور نور هدایتش گردانیم .

ترجمه: علیرضا حدادیان - دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی (گرایش بازاریابی)

Email: [e-mail]

منبع: consumers,chapter ۱۸

توسط مهدی یاراحمدی خراسانی

http://athir.blogfa.com