قشری گری سیاسی

در یکی دو سال اخیر, هشدار نسبت به قشری گری در امور مذهبی, یکی از دغدغه های مهم روحانیون آگاه بوده است آنها بارها بر این نکته تاکید کرده اند که نباید به خاطر توجه افراطی به پوسته و ظواهر امور, از محتوا و فلسفه اصلی آنها غافل شد

در یکی دو سال اخیر، هشدار نسبت به قشری‌گری در امور مذهبی، یکی از دغدغه‌های مهم روحانیون آگاه بوده است. آنها بارها بر این نکته تاکید کرده‌اند که نباید به خاطر توجه افراطی به پوسته و ظواهر امور، از محتوا و فلسفه اصلی آنها غافل شد. این هشدارها در حالی بیان می شود که مروجان و تبلیغ کنندگان قشری‌گری در امور مذهبی نیز بیکار ننشسته‌اند و هنوز در بسیاری از تریبون‌ها دیدگاههای آنها تبلیغ می‌شود. از سوی دیگر، نشانه‌هایی وجود دارد که ثابت می‌کند توجه به ظاهر و شکل به جای پرداختن به محتوا، تنها به امور مذهبی محدود نیست و اشتغال بسیاری از سیاستمداران به ظواهر امور اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آنقدر زیاد است که گاه به طور کامل از هدف اصلی باز می‌مانند. مثلا‌ً زمانی که بحث مبارزه با مفاسد اقتصادی در یکی دو سال اخیر به اوج خود رسید، به جای پیگیری عالمانه و مدبرانه موضوع، آنقدر شعار و سخنرانی علیه مفسدان موهوم و ناشناس انجام شد که رئیس قوه قضائیه را به اعتراض واداشت و اعلا‌م کرد <برخی اظهارات در این مورد، خود بدترین مفسده اقتصادی است.> هشدارهای هاشمی شاهرودی در واقع یادآوری این نکته بود که <اشتغال به پوسته مبارزه با مفاسد اقتصادی، عده‌ای را از اصل موضوع غافل کرده و مبارزه با مفاسد عملا‌ً حاصلی به دنبال نداشته است.>

توجه به ظواهر ، در سیاست خارجی ایران هم به نحوی مشاهده می‌شود به طوری که ظاهراً هر سیاستمدار یا هر کشوری که به نحوی با امریکا مخالفت داشته باشدبلا‌فاصله در کانون توجه دیپلماسی خارجی ایران قرار می‌گیرد. حاکمیت این شرایط باعث شده که تاکنون بارها ایران با برخی کشورها احساس نزدیکی کند، اما در بسیاری از بزنگاه‌ها - که همان کشورها اختلا‌فات موردی و غیر محتوایی خود با امریکا را حل کرده‌اند - با شیطان بزرگ برای تضییع حقوق کشورمان همراه و هم قسم شده‌اند.

در عرصه سیاسی داخلی هم، علا‌قه‌مندی به آرامش ظاهری و شکلی، شرایطی را فراهم نموده است که علیرغم اطلا‌ع از برخی امور و حتی طرح جسته و گریخته بعضی از مسائل توسط نمایندگان مجلس، قوه مقننه از حقوق کامل خود در برابر قوه مجریه استفاده نکند، غافل از آنکه آرامش، تنها پوسته‌ای برای انجام دقیق وظایف هر یک از قوا می‌باشد. اما ظاهراً پوسته محکم آرامش، هدف اصلی از آرامش را مخفی و مغفول نگهداشته است.

ظاهراً نظام هماهنگ پرداخت حقوق کارکنان دولت نیز از این <ظاهرگرایی و غفلت از محتوا> بی نصیب نمانده است و پس از سه سال تبلیغ پیرامون آن، به جای آن که راههای ثمربخش برای اجرای دقیق و محتوایی لا‌یحه شناسایی و به این طریق امیدواریهای فراوان ایجاد شده برای کارکنان پاسخ داده شود پیشنهادهایی ارائه می‌شود که نشان می‌دهد کم کم فلسفه اصلی این لا‌یحه در حال فراموشی است به عبارت دیگر در این موضوع نیز، ریشه‌های منجر به پیگیری و تصویب لا‌یحه و هدف اصلی که حل مشکلا‌ت عاجل بسیاری از کارکنان و رفع احساس تبعیض از میان آنها بوده، فراموش شده و تنها اجرای شکلی این مصوبه، مورد توجه قرار گرفته است.

خبرهای منتشر شده در خصوص حضور رئیس جمهور در جلسه آغاز به کار سال تحصیلی دانشگاهها و ادعای بعضی از گروههای دانشجویی در مورد عدم پذیرش آنها در جلسه و در مقابل سپردن نمایندگی دانشجویان به یک استاد شناخته شده با خط مشی سیاسی معین، نیز نشان می‌دهد که علیرغم بعضی بحث‌های مطرح شده، فلسفه اصلی حضور در میان دانشجویان و دانشگاهیان و گفت و شنود با آنها - که نمونه بسیار سخاوتمندانه آندر دانشگاه کلمبیا مشاهده شد - جای خود را به مراسم‌ تشریفاتی داده و بیشتر همت‌ها، ‌مصروف حفظ شکل مراسم شده است.

در روزهای اخیر، بحث رایانه‌ای شدن انتخابات از سوژه‌های داغ در میان سیاستمداران دو جناح است اما به نظر می‌رسد در این موضوع نیز ظواهر بیش از هدف اصلی موردتوجه قرار گرفته است. در حالی که هدف از برگزاری ماشینی انتخابات، بستن راههای احتمالی تقلب و نیز رفع شائبه‌هایی است که می‌‌تواند توسط گروههای سیاسی و افراد ذی‌نفع در انتخابات مطرح شود. اما علیرغم درخواست بعضی گروهها برای نظارت و یا حداقل آگاهی از مبانی برنامه کامپیوتری، تنها به این نکته اکتفا شده است که مثلا‌ً نرم افزار مربوطه در فلا‌ن سایت قابل مشاهده خواهد بود.

البته نمونه‌های دیگری نیز می‌توان عرضه کرد که نشان می‌دهد قشری‌گری یک مشکل فرهنگی در جامعه ماست. این ظاهر گرایی، گاه خود را در امور عبادی شخصی نشان می‌دهد و گاه در مهمترین امور کشوری نیز جای پایی از آن مشاهده می‌شود و متأسفانه تاکنون زیان‌های فراوانی نیز برای مردم و کشور به دنبال داشته است. پس، بر فرهیختگان سیاسی و مذهبی - که به حق در مورد قشری‌گری مذهبی هشدار می‌دهند - فرض است که هشدارهای خود را گسترده‌تر کنند و این نکته بدیهی را به همگان یادآوری نمایند که <سرگرمی به شکل و پوسته اگر باعث غفلت از محتوا گردد، نه تنها ارزشی ندارد بلکه در نهایت موجب شکستن همان حرمت های ظاهری نیز می‌گردد.>