سیاست نظامی روسیه در قبال ایران

در حالی مسئله عدم واگذاری سیستم های موشکی S ۳۰۰ در دوران «میدویدیف» به چالشی در روابط دو کشور ایران و روسیه تبدیل یافت که اکنون نیز در مقابل مدیریت پوتین, لابی های آمریکایی, اسرائیلی و عربی در روسیه همچنان تاثیرگذارند

در حالی مسئله عدم واگذاری سیستم های موشکی S-۳۰۰ در دوران «میدویدیف» به چالشی در روابط دو کشور ایران و روسیه تبدیل یافت که اکنون نیز در مقابل مدیریت پوتین، لابی های آمریکایی، اسرائیلی و عربی در روسیه همچنان تاثیرگذارند.

«ایگور پانکروتینکو» محقق و کارشناس برجسته روس ضمن یادداشتی ، بحث پشت پرده عدم واگذاری سیستم S-۳۰۰ به ایران، اقامه دعوای جمهوری اسلامی در این مورد به دادگاه بین المللی، وضع مجتمع صنایع نظامی روسیه و نفوذ عوامل غربی و رژیم صهیو نیستی در دولت این کشور را مورد بررسی قرار داده که در زیر با متن کامل آن آشنا خواهید شد.

اقامه دعوای ایران نسبت به روسیه که حدود یک میلیارد دلار بوده و بزودی در دادگاه بین المللی داوری مورد بررسی قرار خواهد گرفت، مثال روشن بی کفایتی آن عده از مقامات مسکو است که مسئولیت شکل دهی سیاست خارجی شرقی این کشور را بر عهده دارند.

تاریخچه مربوط به این قرارداد مثل آینه «نقص مادرزادی» دیپلماسی روسیه را به نمایش گذاشت: تمایل برای نشستن هم زمان بر روی دو صندلی، ناتوانی در تشخیص اولویت ها و محاسبه پیامدهای آن، ارزیابی ناکافی وعده کشورهای ثالث و نادیده گرفتن نیازهای صنایع نظامی کشور به نفع شرکای غربی.

تفسیر رسمی روسیه از روند موجود از چند بخش ترکیب یافته است که هر یکی به توضیح جداگانه دارد.

● شکوه و فقر مجتمع صنایع نظامی روسیه

نکته اول اینکه قرارداد عرضه سیستم های موشکی ضد هوایی S-۳۰۰ هنوز در سال ۲۰۰۵ به امضا رسیده بود و در این مورد تنها در سال ۲۰۰۷ اطلاع رسمی پخش شد.

مبلغ قرارداد ۸۰۰ میلیون دلار بوده و ۱۶۷ میلیون دلار از آن به عنوان پیش پرداخت به روسیه واگذار شده است. تحویل این سیستم ها با توجیه «دلایل فنی» همواره به تاخیر انداخته می شد.

«دلایل فنی» در اصل یک نوع تعریف همراه با ملاحظات سیاسی وضع موجود مجتمع صنایع سیاسی روسیه می باشد. اگر این مسئله را از زبان بروکراسی به زبان روسی برگردانیم، این معنی را می دهد که تولیدکننده روسی در رابطه با اجرای سفارش های وزارت دفاع ناتوان است.

بارها اعلام شده بود که ارتش روسیه با سیستم های موشکی ضد هوایی «ترئومف ۴۰۰» و«پرومته ۵۰۰» تجهیز شده و تولید S-۳۰۰ را قطع می کند. اما واقعیت تا حدودی متفاوت از این بود: در ماه آوریل سال جاری اعلام شد که خرید S-۳۰۰ اصلاح شده B۴ از سر گرفته خواهد شد و آن اساس سیستم دفاع هوایی روسیه را تشکیل خواهد داد.

دلیل چنین تصمیمی رسما اعلام نشده است ولی ضمن صحبت های خصوصی، نمایندگان مجتمع صنایع نظامی و ارتش روسیه به وجود دو دلیل اشاره می کنند. یکی کمبود بودجه که این خیلی مهم نیست و دیگری نتیجه «گذار به روابط بازاری» که دلیل اصلی دانسته شده که به نحوی حاصل حضور «مدیران مؤثر» در مجتمع صنایع نظامی روسیه است که برای تجهیز نیروهای مسلح کشور با این نوع سیستم ها، قدرت تولید تعداد لازم را نداشتند.

یعنی در اینجا مشکل مالی مطرح نبوده بلکه به از دست دادن ظرفیت های تولیدی و کارشناسان متخصص (طراح) بر می گردد.

حالا معلوم شده است که مشکلات مشابه با سیستم S-۳۰۰ و نوع اصلاح شده B۴آن نیز وجود دارد. نمونه هایی که برای آزمایش صحرایی تولید می شوند مشکل ندارند اما سیستمی که به صورت انبوه باید برای تامین نیازهای ارتش تولید شود، با مشخصات تاکتیکی و فنی اعلام شده انطباق کامل ندارند.

این وضعیت در حال تبدیل شدن به یک روش معمول در مجتمع صنایع نظامی روسیه می باشد.

همچنین جا دارد به جنجال های اخیر در زمینه شکایات الجزایر و هند در رابطه به نقض شرایط قرارداد نظامی و بازپس دادن تجهیزات به روسیه اشاره شود.

«مدیران مؤثر» به اصطلاح بهینه سازی را تا مرزی رساندند که در مجتمع صنایع نظامی حالا دیگر نه طراح و سازندگان اصلی، بلکه دبیران مطبوعاتی و مدیران تبلیغاتی جایگاه شخصیت های کلیدی را اشغال کرده اند.

کارشناسان نظامی روس بارها اذعان کرده اند که «قرارداد ایرانی» S-۳۰۰ به طور کامل می توانست نقش مشابه «قرارداد بوشهر» را اجرا کند که در اوایل دهه ۹۰ منبع تامین مالی و موجب بقای صنایع هسته ای روسیه شده بود. اما به این دلیل نتوانست چنین نقش را اجرا کند که منافع مجتمع صنایع نظامی روسیه قربانی ملاحظات «سیاست بزرگ» مقامات نظامی و دیپلماسی این کشور گردید. البته به دلیل اقدامات لابی های آمریکایی، اسرائیلی و عربی در مسکو.

● لابی های غربی و نفوذ عربی

اینجا خیلی ضروری است تا به توضیح بخش دوم تفسیر رسمی روسیه بپردازیم: در اواخر سال ۲۰۰۸ مسکو با توجه «ملاحظات سیاسی» در پی انتخاب رئیس جمهور جدید، اجرای قرارداد را به تعلیق انداخت.

در آن مرحله وزرای خارجه روسیه و آمریکا از سیاست حالا از زبان افتاده « راه اندازی مجدد» روابط سخن به میان آوردند که «باراک اوباما» اعلام کرده و ظاهرا تغییر خط مشی در مورد روسیه را دنبال می نمود.

با توجه به تضمین طرف آمریکایی در رابطه با جدی و پایدار بودن «راه اندازی مجدد»، روسیه به صورت یک جانبه اقدام به تحقق تفسیر گسترده قطعنامه شماره ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل متحد کرد که در ماده ۸ آن آمده است؛ «شورای امنیت تصمیم می گیرد که همه کشورها می باید مانع از تامین و فروش مستقیم و غیرمستقیم هرگونه تانک های جنگی، ماشین های جنگی زرهی، سیستم های دارای کالیبر سنگین، هواپیماهای جنگی، بالگردهای تهاجمی، ناوها، موشک ها یا سیستم های موشکی که در زمره سلاح های متعارف ثبت شده در سازمان ملل هستند، از خاک این کشورها یا توسط اتباع و شخصیت هایی تحت حاکمیت قضایی این کشورها یا تحت کشتی ها یا هواپیماهای زیر لوای این کشورها حتی اگر در خاک این کشورها آغاز شده یا نشده باشد، به ایران شوند».

همچنین در این ماده، شورای امنیت «از همه کشورها می خواهد تا هوشیاری و محدودیت ها بر تامین، فروش، انتقال، تهیه، ساخت و استفاده از همه تسلیحات دیگر و مواد مرتبط با آن ها را به اجرا درآورند».

جالب اینجا است که سیستم S-۳۰۰به هیچ وجه نمی توانست تحت ماده هشت و طبقه بندی VII سلاح های متعارف سازمان ملل متحد قرار گیرد. در این مورد «دیمیتری مدودف» و مشاوران وی به امید کسب امتیازات آمریکا، کاسه داغ تر از آش شدند.

در سپتامبر ۲۰۱۰ رئیس جمهور روسیه فرمان «در مورد اقدامات مربوط به اجرای قطعنامه شماره ۱۹۲۹ مورخ ۹ ژوئن۲۰۱۰ شورای امنیت سازمان ملل متحد» را به امضا رساند و در آن مدودف عملا کلمه به کلمه متن ماده ۸ قطعنامه سازمان ملل متحد را آورده و به طور یک جانبه به آن سیستم S-۳۰۰ را اضافه کرد.

جای یادآوری است که این صرفا تفسیر سیاسی است که پشت سر آن خیلی از حرف ها ناگفته وجود دارد. اما اصل موضوع اینجاست که به قرارداد روسیه و ایران، عربستان سعودی و اسرائیل نیز مداخله کردند.

در ۲۵ آوریل ۲۰۱۰ دیدار مدودف با شاهزاده «سعود الفیصل» وزیر امور خارجه عربستان سعودی (ضمنا بخش مطبوعاتی کرملین ترجیح داد تا خبر همراهی «مکران بن عبدالعزیز» رئیس سازمان اطلاعات عمومی سعودی با سعود الفیصل رسانه ای نشود) پشت درب های بسته صورت گرفت.

بر اساس برخی از گزارش ها در این دیدار سعود الفیصل به صورت شفاهی به مدودف وعده داده که در صورت لغو قرارداد با ایران، سعودی آماده از سرگیری مذاکرات با روسیه برای خرید ۱۵۰ دستگاه تانک

T-۹۰، ۱۰۰ فروند بالگردانMi-۱۷ و Mi-۳۵، ۱۰۰ دستگاه زره پوش BMP-۳ و ۲۰ سیستم دفاع هوایی با مبلغ کلی حدود ۴ میلیارد دلار می باشد.

همچنین تقریبا هم زمان با این سفر، اسرائیل به نمایندگان روسیه وعده داد که چنانچه مسکو از تحویل S-۳۰۰ به تهران منصرف شود، یک کارخانه تولید جدیدترین انواع پهپادها را در اختیار خواهد گرفت.

در مقابل این وعده های کاملا شفاهی، مدودف فرمان ممنوعیت تحویل را صادر کرد.

در این حالت، چه طور می توان به وعده های بی اساس مقامات رده اول کشورهایی نظر مساعد داشت که هیچ گاه نسبت به روسیه حسن نظر نداشتند (اسرائیل) و فراتر از آن به طور آشکار تعرض های مسلحانه علیه روسیه را (عربستان سعودی و قطر) تامین مالی می کردند؟

از جانب دیگر، فرمان میدویدیف را تیم مشاوران، آماده و با وزارتخانه ها هماهنگ کرده بودند. مشاوران و مقامات وزارتخانه های مربوطه که از مدت ها پیش دارای «روابط صمیمانه» با لابی های غربی، اسرائیلی و عربی می باشند. گذشته از این برخی از آن ها در اصل لابی هایی هستند که تصمیم ها را آماده و در مسیر منافع هر طرف دیگر، جز روسیه قرار می دهند.

منبع: فارس