بیکاری، خطری جدی برای سلامتی

لوسین فوورنیه برگردان معصومه خطیبی بایگی

بیکاری در فرانسه، سالانه، 14 هزار نفر را از پای درمی‌آورد. این میزان چهار برابر تلفات جاده‌ای است. موضوع ممنوعه‌ای که مانع از انجام بخش عمده‌ای از پژوهش‌ها در حوزۀ سلامت افراد بدون شغل شده است. راهکارهای زیادی برای مقابله با خطرات و آسیب‌های روانی-اجتماعی بیکاری وجود دارد و عوامل زیادی هم باعث افزایش مرگ‌ومیر در بین بیکاران می‌شود.

خطر مرگ‌ نزد بیکاران سه برابر بیشتر از سایر افراد است. بر اساس پژوهشی که در ژانویۀ 2015 منتشر شد، سالانه حدود 14 هزار نفر براثر بیکاری جان خود را از دست می‌دهند. عوامل زیادی این آمار نگران‌کننده را توجیه می‌کند: افزایش مصرف الکل، اعتیاد به مواد مخدر و تغذیۀ نامتعادل. به‌طورکلی، بهداشت نامناسب سطح زندگی تا حد زیادی باعث افزایش مرگ‌ومیر در بین بیکاران می‌شود. بیکاری پیامد‌های دیگری هم دارد که موجب کاهش سلامت روانی و ذهنی افراد می‌شود: افسردگی، پرخاشگری، کیفیت نامناسب خواب و غیره. خطر سکتۀ قلبی و گرفتگی عروق مغزی در بیکاران 80 درصد بیشتر از میزان ابتلا جمعیت فعال و شاغل به این عارضه است. به نظر می‌رسد شیوع سرطان نیز در بیکاران بیشتر از سایر گروه‌ها باشد.

خودکشی آفت جان بیکاران است. در گزارش موسسه ملی سلامت و تحقیقات پزشکی فرانسه (1) که در ژانویه 2015 منتشر شد، رابطۀ بین بیکاری و خودکشی به‌وضوح مشخص است: بحران اقتصادی در سال‌های بین 2008 تا 2010 به‌طور مستقیم 600 خودکشی را در فرانسه به دنبال داشت.

مادلن کور به‌عنوان روانشناس و مددکار اجتماعی حدود 15 سال است که در مرکز «همبستگی‌ دوباره در مقابل بیکاری» (2) فعالیت می‌کند.

دلایل اهمیت این پژوهش چیست؟

مادلن کور: این اعداد و ارقام از بالا بودن میزان مرگ‌ومیر در بیکاران خبر می‌دهد و ما را متوجه این معضل بزرگ اجتماعی می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که تأمین سلامت ذهنی و روانی افراد بدون شغل هزینه‌های زیادی برای جامعه در پی دارد. در طول زمان، حال اکثر این افراد روزبه‌روز بدتر و درد و رنجشان مزمن‌تر می‌شود. کسانی که آمادگی و توان لازم برای رویارویی با چنین موقعیتی را ندارند، دست‌به‌کارهای جبران‌ناپذیری می‌زنند. بیکاری رابطۀ مستقیمی با خودکشی دارد. خودکشی تبدیل به «راه‌حلی» افراطی و نادرست شده است که به‌طور چشمگیری در جامعه رو به افزایش است. کسانی که در ارتباط مستقیم با افراد بیکار هستند، از مدت‌ها پیش به این حقیقت پی برده‌اند. توجه به‌سلامت افرادی که در جستجوی شغل هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است. باوجوداین، حتی در حال حاضر طبی مخصوص بیکاران وجود ندارد. تحت پوشش سازمان‌های حمایت‌کننده قرار گرفتن برای کسانی که مشکل خاصی دارند یا به‌عنوان‌مثال از معلولیت خاصی رنج می‌برند، بسیار دشوار است زیرا اغلب این مراکز همانند سایر مؤسسات پزشکی و روانشناسی اشباع‌شده‌اند.

بیکاری چهار برابر بیشتر از تصادفات جاده‌ای منجر به مرگ می‌شود. بااین‌حال، هنوز تشکل خاصی مانند سازمان امنیت جاده‌ای برای مقابله با این معضل وجود ندارد. آیا حساسیت‌زایی برای مبارزه با بیکاری در جامعۀ فرانسه ممنوع است؟

مادلن کور: تجربۀ بیکاری تجربۀ سختی است. همه‌چیز دست‌به‌دست هم می‌دهد تا فرد بدون شغل مقصر جلوه داده شود. همه او را به‌عنوان کسی می‌شناسند که هرگز تلاش نمی‌کند. کسانی که از این موقعیت رنج می‌برند، احساسشان را به زبان نمی‌آوردند، برای نشان دادن اعتراضشان در خیابان‌ها تظاهرات نمی‌کنند، آن‌ها دچار کمبود عزت و اعتمادبه‌نفس می‌شوند. این موقعیت اثرات مخربی روی بخش‌های مختلف زندگی فرد بیکار می‌گذارد و کانون خانوادگی و روابط اجتماعی او را مسموم می‌کند. افراد بدون شغل گرایش خاصی به‌تنهایی و کناره‌گیری از اجتماع دارند. در مرکز SNC، ما اغلب اوقات با افرادی سروکار داریم که ماه‌ها باکسی به‌جز مددکارشان حرف نمی‌زنند. برای فرد بیکار خیلی سخت است که به دیگران بفهماند که حالش خوب نیست که افسرده است و دلش می‌خواهد آن‌قدر تنها باشد تا بمیرد.

آیا برای زمانی که گرفتار بیکاری می‌شویم، توصیه‌هایی وجود دارد تا در این دوران سلامت ذهنی و جسمانی خود را حفظ کنیم؟

مادلن کور: مهم‌ترین راهکار این است که سعی کنیم تنها نباشیم. اگر با اطرافیان امکان صحبت کردن درباره موقعیت دشواری که در آن قرار داریم وجود ندارد، باید از مراکز حامی افراد بدون شغل کمک بخواهیم. در آنجا، افراد زیادی در همین وضعیت قرار دارند و از مشکلات مشابهی رنج می‌برند. روبرو شدن با این افراد به ما امکان می‌دهد که مطمئن شویم در این موقعیت تنها نیستیم و از جامعه طرد نشده‌ایم؛ اما وقتی فرد بیکار در موقعیت حادی قرار دارد، انجام این کار دشوار خواهد بود زیرا رفتن به سازمان‌های حمایت‌کننده نیازمند خروج از خانه است. در اینجا، اطرافیان فرد بیکار باید بسیار هوشیارانه عمل کنند. انجمن‌هایی در فرانسه وجود دارند که نه‌تنها به فرد بیکار امکان می‌دهند که دوباره شغل مناسبی پیدا کند بلکه به او کمک‌های انسان دوستانه هم می‌کند. این کار واقعاً اهمیت دارد. مددکاران اجتماعی با جلب اعتماد افراد بدون شغل، کم‌کم اعتمادبه‌نفس را با‌ آن‌ها بازمی‌گردانند. وقتی کارمان را از دست می‌دهیم، بهتر آن است که ریتم همیشگی زندگی‌مان را حفظ کنیم و از برخی رفتارها و عادت‌های روزمره چشم‌پوشی نکنیم. باید مثل همیشه، سر ساعت از خواب بیدار شویم، غذا بخوریم، برای پیاده‌روی و انجام تمرینات ورزشی از خانه بیرون برویم، استراحت کنیم، زمانی را به انجام کارهای ورزشی اختصاص دهیم و غیره. انجام همین کارهای به‌ظاهر ساده باعث می‌شود سلامت ذهنی و جسمی خود را حفظ کنیم و دچار افسردگی نشویم. در ضمن، نباید از درخواست کمک سازمان‌های خیریه صرف‌نظر کنیم، همکاری با این مراکز باعث می‌شود فعال بمانیم و روابط اجتماعی خود را حفظ کنیم.

بعضی از مراکز می‌توانند به کسانی که در جستجوی کار هستند، به‌صورت عملی کمک کنند و حتی ازلحاظ روان‌شناختی از آن‌ها حمایت کنند. اگر فرد بیکار احساس کند که در دورۀ بیکاری تنها نیست و از کمک دیگران برخوردار است، بهتر و زودتر می‌تواند کاری مناسب پیدا کند و به محیط شغلی بازگردد.

 

 Lucien Fauvernier

منبع: http://www.psychologies.com

یادداشت‌ها:

1. INSERM
2. l’association Solidarités Nouvelles face au Chômage.