تلفن همراه؛ ادامه ی دست آدم ها: درباره مستند «مشترک مورد نظر»

نسترن محمودزاده

مشترک مورد نظر؛ مستند، نویسنده و کارگردان: لقمان خالدی، مشاور کارگردان:مهرداد اسکویی، تهیه کننده: جعفر صانعی مقدم، گروه مستند شبکه ی چهار سیما،33 دقیقه،سال تولید 1389
همان جسم کوچکی که در هر جیبی جا می شود و در هر کیفی جایی دارد، موضوع بررسی مستند "مشترک مورد نظر" است. آمار ها حرفم را تأیید می کنند؛ از هر ده نفر ایرانی، چهار نفر گوشی تلفن همراه دارد.
محوریت فیلم، بیش از آن که بخواهد به دستگاهی که عبارت "مشترک مورد نظر" از آن پخش می شود، توجه کند، این وسیله را بهانه ای قرار می دهد برای پرداختن به مفهومی که در پس آن است؛ یعنی، تنهایی.
شاید نام فیلم به همین دلیل نیمه ای از عبارت آشنا برای همگان است، که هدف کارگردان اثبات این نکته در طول فیلم است که: "در دسترس نمی باشد"!
تلفن همراه، چه به نیاز های واقعی افراد جامعه پاسخ دهد و چه به نیاز های کاذب،چون به نیاز ها پاسخ می دهد، در کنار سایر عناصر فرهنگی، به هم زیستی موفقی رسیده و در بسیاری از موارد، سایر عناصر فرهنگی را تحت تأثیر قرار داده است.
این مستند به سراغ چهار شخصیت  می رود :
•    فرد میان سالی که به خاطر ماهیت شغلش از تلفن همراه استفاده می کند
•    پیرمردی که تلفن همراه برایش حکم وسیله ای را دارد که همسر نگرانش را آرام تر کند
•    پسر جوانی که مهارت بالایی در تایپ پیامک و حالت های مختلف آن دارد
در این قسمت، فیلم تغییر جهتی کوتاه برای بررسی تلفات و مضرّات تلفن همراه می دهد. کسانی که تلفن همراه باعث زیر و رو شدن مسیر زندگی شان شده است و به همین دلیل از آن نفرت دارند. در بین صحبت های یکی از این افراد، بحث بلوتوث باز می شود و با کات خوردن این بخش، فیلم دوباره مسیر اصلی خود را پی می گیرد و به سراغ نفر آخر می رود.
•    پسری که به دلیل سرخوردگی در امر بازیگری سینما، به ساختن بلوتوث و پخش آن ها در مترو می پردازد.

مستند "مشترک مورد نظر"، به تنهاییِ ناشی از استفاده ی بیش از حد از تلفن همراه و سیکل باطلش می پردازد. تنهایی ای که زاده ی توجه بیش از حد به این ابزار در زندگی روزمره است و به ناچار با همین وسیله هم پر می شود.
شاید چون افراد در جامعه ی ارگانیکی ِ حاضر، وقتی برای ساختن دوستی های واقعی ندارند، تلفن همراه، دوست و محرم آنها شده است تا لحظه های تنهایی خود را با آن پر کنند. در نتیجه همواره فرصت های ساختن دوستی های جدید را از دست داده و تنهاتر می شوند و باز لحظات تنهایی خود را با تلفن همراه پر می کنند.
مستند "مشترک مورد نظر"، به خوبی توانسته است، بی طرفانه به مقوله ی استفاده از تلفن همراه و تبعات آن بپردازد. همچنین تلفیقی از شیوه ی روایت مصاحبه و راوی به خوبی بر این مدعا صحّه می گذارد.
این مستند سی و سه دقیقه ای توانسته است، تحلیل جامعی از تبعات تلفن همراه در جامعه ی ایران ارائه دهد و به نظر نگارنده، هشداریست برای جامعه ی استفاده کنندگان از تلفن همراه که از آینده ی مبهم این وسیله ی ارتباطی و اثراتی که خواهد داشت، آگاه شوند.