شک و “بدگمانی” به دیگران

نکاتی در مورد بدگمانی نسبت به دیگران

به او گفتم چرا فقط یک بچه؟ به نظرت خیلی کم نیست؟ الآن دخترت برای خودش خانمی شده و همین روزها باید راهی مدرسه شود. فکر نمی کنی تو و همسرت کوتاهی می کنید؟

گفت:بچه آوردن که به همین سادگی ها نیست. اصلاً تعداد بچه، مهم نیست. بهتر نیست آدم به جای چند بچه قد و نیم قد که ادب چندانی ندارند، یک بچه داشته باشد و آن را درست تربیت کند؟

گفتم:بله بهتر است. اما بهتر نیست به جای یک بچه با ادب، چند بچه با ادب داشته باشی؟ تربیت دو بچه شاید سخت تر باشد، اما بهتر نیست به جای بسنده کردن به یک بچه قدری بیشتر به خود زحمت بدهیم و در تربیت آن ها بیشتر بکوشیم؟ علاوه بر این، زمانی که صرف تربیت دو کودک می شود بیش از یک بچه نیست. چرا که بسیاری از کارها برای همه فرزندان به صورت مشترک انجام می شود و نیازی به وقت اضافه نیست.

گفت:درست. اما چند بچه هم دردسرهای خودش را دارد ...

او گفت و من جواب دادم. همین طور ادامه داد تا اینکه فهمیدم علت عدم تمایلش به داشتن فرزند بیشتر چیز دیگری است؛ ترس از نداری و خرج زندگی. گمان می کرد که اگر بچه هایش بیشتر شوند، از پس هزینه هایشان بر نمی آید.

گفتم:حرف های حاشیه ای زیاد شنیدی. از اینکه توقعات در زندگی بی جهت بالا رفته و نباید به آن اعتنا کرد و به دلیل مد گرایی و ایجاد رفاه بیش از حد و ... هزینه تراشید. همه درست و بجا. اما تو از کجا به روزی همین زندگی که داری مطمئنی؟ از کجا می دانی که فردا برای همین زن و تک فرزندت محتاج نمی شوی؟

گفت:خدا بزرگ است و روزی رسان!

گفتم:اگر بچه تو چند تا شود، خدا بزرگ نیست؟ اگر افراد خانواده تو بیشتر شوند، خدا روزی ات را قطع می کند؟ فکر نمی کنی کمی به خدا بی اعتماد شدی؟

ساکت شد و به فکر فرو رفت. تا به حال به ذهنش خطور هم نکرده بود که به خدا بدگمان شده است.

 

 

شک و گمانه زنی نادرست

 

صدای نماز جماعت در حیاط مسجد پیچیده بود. معلوم بود رکعت آخر نماز هستند. من هم به سرعت به سرویس بهداشتی مسجد رفتم تا وضو بگیرم تا حداقل به فیض نماز دوم برسم. داشتم صورتم را می شستم که امام جماعت مسجد هم وارد سرویس شد. به ایشان سلام کردم. روحانی محترم و شناخته شده ای در بین مردم بود. دارای اخلاقی خوش و رویی گشاده. بعد از سلام و احوالپرسی مختصر با من به دستشویی رفت.

بعد از وضو، روی صندلی کنار در ورودی سرویس نشستم تا جوراب هایم را بپوشم که موضوعی مرا به خود مشغول کرد؛ امام جماعت بعد از خروج از دستشویی بدون اینکه دوباره وضو بگیرد به مسجد رفت. من هم او را همراهی کردم. اما همچنان ذهنم درگیر این موضوع بود تا اینکه ایشان به نماز ایستاد و مأمومین به او اقتدا کردند. به چند نفر که در اطرافم بودم آنچه دیده بودم را گفتم. آنها از اقتدای به امام جماعت خودداری کردند. بعد از نماز هم کم کم حرف بین مردم پیچید؛ «حاج آقا بعد از خروج از دستشویی بدون اینکه دوباره وضو بگیرد به نماز ایستاده، ظاهراً حاج آقا چندان به امور شرعی مقید نیست!»

همین موضوع رفته رفته اوضاع را برای روحانی محله تنگ کرد تا جایی که مجبور به ترک آنجا شد.

مدتی گذشت. به علت بیماری که مبتلا شده بودم به درمانگاه محل رفتم و به تشخیص پزشک که برایم آمپول تجویز کرده بود، آمپول تزریق کردم. بعد از آن چون صدای اذان شنیدم به مسجد رفتم و نماز را به جماعت اقامه کردم.

بین دو نماز، شک کردم که نکند موقع تزریق، لباسم نجس شده باشد. برای بررسی لباسم به دستشویی مسجد رفتم. وقتی از طهارت لباسم مطمئن شدم برای اقامه نماز دوم به مسجد بازگشتم. تکبیر نماز را نگفته بودم که ماجرای امام جماعت  به خاطرم آمد.

ساکت شدم و به فکر فرو رفتم. تا به حال به ذهنم خطور هم نکرده بود که به بنده خدا  بدگمان  شده ام.

این حکایات، نمونه ای از ماجراهایی است که ممکن است در زندگی با آن روبرو شده باشیم. بدگمانی و سوء ظن؛ قفلی که با دست خود بر ارتباط با خدا یا مردم می زنیم و موجبات ناخوشایندی را پدید می آوریم. یا ارتباط خود را محدود می کنیم و خود را در مضیقه قرار می دهیم یا اینکه اسباب آبرو ریزی و دردسر دیگران را فراهم می کنیم.

از این روست که خداوند در قرآن کریم، سوره حجرات، مومنان را از سوء ظن نهی فرموده و از آنها خواسته که از آن دوری کنند. 

اما در برخی مواقع، همین سوء ظن نه تنها بد نیست که مفید هم می تواند باشد. اگر این قفل بدگمانی را بر دست و پای خود بزنیم و رفتار خود را بیشتر زیر نظر بگیریم تا:غرورمان بشکند و تواضعمان بیشتر شود و احتیاطمان بالا رود، نه تنها ناخوشایند نیست که موجبات خشنودی خود و اطرافیان و در نتیجه خشنودی خداوند را به دست خواهیم آورد.

شاید از این روست که خداوند همه گمان ها را معصیت ندانسته 2 و اجتناب از برخی را خواستار شده است. 

شک و بدگمانی به دیگران