شهر شوش دانیال؛ کهن‌ترین شهر جهان

شهر شوش یا شوش دانیال از کهن‌ترین شهرهای جهان و به قولی کهن‌ترین شهر جهان است، که در استان خوزستان واقع شده است و حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح (ع) به عنوان کانون مذهبی ساکنان دشت اطراف بنیاد ساخته شد و پس از سال‌ها حیات پرفراز و نشیب و توام با روزهای پیروزی و شکست، رونق و رکورد و آبادانی و ویرانی، با سقوط هخامنشی در سال 332 ق.م به مرور در سراشیبی افول افتاد و در قرون میانه اسلامی رونق خود را به کل از دست داد و به روستای کوچکی گرداگرد آرامگاه دانیال نبی (ع) تبدیل شد. شوش در دوره ایلامی‌ها هزاران سال مرکز این تمدن مهم بوده است در دوره هخامنشیان شوش پایتخت سیاسی این امپراطوری پهناور بوده است. پس از آن نیز متاثر از رویدادهای تاریخی دست‌خوش تحولات بوده و پس از حمله اسکندر به تدریج مرکزیت خود را از دست داد. در دوره ساسانیان شوش به همراه شوشتر و جٌندی شاپور به عنوان مراکز اقتصادی تولید و صادرات ابریشم به اقصی نقاط جهان مطرح بودند. شوش در سال ۱۷ ه.ق به تصرف مسلمانان درآمد. در دوره اسلامی نیز مدت‌ها از شهرهای پرجمعیت و پررونق بود، هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش اهمیت خود را از دست داد. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راه‌های بسیاری و به ویژه راه بزرگ موسوم به «راه شاهی» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.

تپه‌های شوش در جوار شهر شوش و تقریبا در 50 کیلومتری جنوب اندیمشک واقع شده است. وسعت این محوطه بنا بر شواهد باستان شناسی نزدیک به چهارصد هکتار است. این محوطه پهناور در بین دو رود بزرگ کرخه (در غرب) و دز (تقریبا در شرق) جای گرفته است.

بیش از 147 سال از آغاز اولین کاوش باستان شناسی در شوش می‌گذرد و در این مدت نشانه‌هایی از تمدن‌هایی از آغاز هزاره چهارم پیش از میلاد تا قرن سیزدهم میلادی (قرن هفتم هجری قمری) در آن شناسایی شده است. شمال دشت خوزستان كه محل ورود سه رود كارون كرخه و دز به اين دشت رسوبي و حاصل‌خيز است محل مناسبي براي استقرار بشر اوليه بوده است، كه به تازگي با تكثير نباتات و اهلي كردن حيوانات آشنا شده بود. در 5000 سال پيش از ميلاد آن‌ها با احداث آبراه‌ها و سدهايي مشكل آبرساني را حل نمودند. باستان شناساني همچون گيرشمن و ژان پرو بقاياي ساختمان‌هاي عظيمي را در تپه‌هاي شوش كشف كردند كه نشان از اهميت اين تپه‌ها در منطقه مي‌دهد. در كل دشت شوش تپه‌هاي فراواني وجود دارد و نشان مي‌دهد در پهنه عظيم اين دشت اجتماعات فراوان پراكنده كشاورزي وجود داشته است كه مركز همه آن‌ها در شوش بوده و همگي از نظر فرهنگ صنعت و نحوه زندگي با هم وحدت داشته‌اند.

مقبره دانيال نبی يكي از پيامبران نيز در اين شهر قرار دارد و مورد توجه اهالي است. در كتاب مقدس ذكر شده است كه مقبره استر در شوش است ولي آنرا در همدان مي‌يابيم. به طور حتم مي‌توان مقبره‌اي را كه در عكس مشاهده مي‌كنيد به دانيال نبي از پيامبران يهود نسبت داد كه با معماري سنتی ساكنان خوزستان ساخته شده است.

ثبت شهر شوش به عنوان میراث جهانی

پرونده محوطه تاریخی شوش در سی و نهمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی ، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) که در سال 2015 میلادی در شهر بن آلمان برگزاری شد با موافقت اعضا به ثبت جهانی رسید. این پرونده توسط متخصصان ایرانی و با مدیریت و ریاست محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی ارایه و دفاع شد و به عنوان هجدهمین اثر میراث جهانی در فهرست یونسکو به ثبت رسید. پرونده میراث فرهنگی شوش شامل کاخ شائور، آپادانا، دروازه شرقی، هدیش، شهر پانزدهم، روستای هخامنشی، مسجد جامع شوش و مجموعه بناهای دوره اسلامی، تپه‌های آکروپول و قلعه فرانسوی‌ها است.

منبع: ویکیپدیا