۳۰ آوریل ۱۰۳۰ ـ اشاره ای به کارهای محمود غزنوی به مناسبت سالگرد مرگ او

مورخان انگلیسی که درباره گسترش اسلام در قرن ۱۱ میلادی در شبه قاره هند تحقیق کرده اند؛ درگذشت سلطان محمود غزنوی را ۳۰ آوریل ۱۰۳۰ نوشته اند. سلطان محمود به نام گسترش اسلام، چند حمله نظامی به هند برد و از سوی خلیفه عباسی وقت مورد تقدیر قرار گرفت. وی با این اقدام خود نخستین سنگ بنای کشوری را گذارد که ۹ قرن پس از او به نام پاکستان مرکب از مسلمانان هند پا به عرصه وجود گذارد.
مشغله دیگر محمود که شهر غزنه در ایران خاوری آن روز را پایتخت قرار داده در عمران و آبادانی اش کوشیده و آن را به مرکز تجمع ادیبان و دانشمندان زمان تبدیل کرده بود جلوگیری از گسترش مهاجرت سلجوقیان بود که در ماوراء آمو دریا (جیحون) پراکنده بودند. قلمرو سلطان محمود محدود به ایران خاوری بود و در مرکز و غرب ایران از ری (تهران) تجاوز نکرد. با این که پارسی، زبان نیاکان سلطان محمود نبود (زیرا که از ترکان غز بود)، وی با حمایت از شعرایی که در دربار او گرد آمده بودند عملا به شعر و ادب پارسی خدمت بسیار کرد. بیشتر شهرت سلطان محمود به دلیل مدح او از سوی همین شاعران و ادیبان بوده است. فردوسی پنج سال پیش از درگذشت سلطان محمود در ۸۷ سالگی در توس فوت شده بود . فردوسی که برابر کوروش و داریوش به ایران خدمت کرد از شاعران دربار سلطان محمود و طرف توجه او نبود.
محمود که در سال ۹۹۸ میلادی برجای پدرش سبکتکین نشست ۳۲ سال حکومت کرد. پیش از سبکتکین، پدر او الپتکین که از افسران ترک ارتش سامانیان بود در گوشه ای از افغانستان امروز که در آن زمان خراسان بزرگتر خوانده می شد دعوی استقلال کرده و تشکیل یک قلمرو برای خود داده بود.
شهر «لشکرگاه» در افغانستان از مناطقی است که سلطان محمود بنا کرده است. این شهر در آن زمان اختصاص به استقرار سپاهیان غزنوی داشت. وی به آبادانی شهر بست Bost نیز کمر همت بست. این شهر در حقیقت پایتخت زمستانی سلطان محمود بود زیرا که زمستان غزنه سخت بود.
پس از محمود، مسعود پسر او برادرش محمد را که برجای پدر نشسته بود کور کرد و خود جای او را گرفت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز