۲۳ اردیبهشت ـ ۱۳ می ـ قتل بزرگمهر - اهمیت مدیران باتدبیر و باتجربه برای یک ملت

مورخان ماه مه سال ۵۹۰ میلادی را به دلایل متعدد آغاز پایان كار ساسانیان ایران نوشته اند كه یكی از این دلایل كنار گذاشتن، بازداشت و احیانا قتل مدیران كشوری و لشكری بود. در این ماه «بزرگمهر» وزیر معروف و باتدبیر خسرو انوشیروان نیز به دستور خسرو پرویز كشته شد و ایرانیان از داشتن یك مدیر شایسته، مدبر، اندیشمند و ایراندوست عاری شدند.
در كتاب «مدیریت در ایران باستان» تالیف «تاراپور» آمده است كه از زمان تاسیس ایران واحد به دست كوروش بزرگ، رسم بود كه از یك مدیر شایسته تا پایان عمر استفاده می كردند: زمانی از كار او (به صورت مدیر و مقام) و زمانی دیگر از تجربه و مغز او (به صورت مشاور و اندرزگو). این رسم پسندیده پس از سلطه عرب و تا حمله مغول كم و بیش رعایت می شد. در قرون معاصر، تنها امیر كبیر را با بزرگمهر قابل مقایسه دانسته اند. رسانه های آمریكا از دیر زمان وزیران، مدیران و ژنرالهای این كشور را پس از اتمام دوره و یا بازنشستگی به عنوان مشاور بكار می گیرند و هنگام ضرورت نظر آنان را درباره «موضوع روز» می پرسند و راهنمایی هایشان را منتشر می سازند تا جامعه به بیراهه نیافتد.
یك سال پس از قتل بزرگمهر، خسرو پرویز به توصیه دلسوزان ایران كه سپهبد بهرام چوبین را ببخشد و این نابغه نظامی را از دست ندهد اعتناء نكرد و در سال ۵۹۴ هم نقشه قتل سپهبد بستام (بیستام ، امروزه : بسطام) ساسانی را كشید كه فرار كرد و در غربت درگذشت. در عهد خسرو پرویر بسیاری از ژنرالهای برجسته ایران در جنگهای غیر ضروری او كشته و یا قربانی سوء ظن وی شدند و جان باختند . مدیران اداری شایسته هم از گزند او در امان نماندند ، بنابراین دیگر شخصیتی باقی نمانده بود كه امپراتوری كهنسال ما را با تدبیر و نیرو حفظ كند و ظرف چند دهه از هم گسیخت.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز